6. sınıf Türkçe ders kitabı Çanakkale metni cevapları ve soruları, Ekoyay Yayınları sayfa 51-52-53-54-55-56
(2. Tema Milli Mücadele ve Atatürk Teması)

Çanakkale Metni Cevapları

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 51 Cevapları Ekoyay Yayınları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. “Çanakkale” sözcüğünün zihninizde yaptığı çağrışımları söyleyiniz.

(örnek) Milli Mücadele, savaş, Seyit Onbaşı, Nusrat Mayın gemisi, Çanakkale geçilmez, şehitlerimiz, zafer, destan…

2. “Çanakkale’den Kurtuluşa” adlı belgeselden aldığınız notları arkadaşlarınızla paylaşınız.

https://www.eba.gov.tr/video/izle/video4f50c3a5c085c

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 52 Cevapları Ekoyay Yayınları

1. ETKİNLİK

a. Aşağıdaki kelimelerin anlamlarını metindeki bağlamlarından yola çıkarak tahmin ediniz. Tahminlerinizi “x” işareti koyarak belirleyiniz.

Cevap:

b. Okuduğunuz şiirde geçen “öğün” kelimesi, günümüzde “övün” şeklinde kullanılmaktadır. Bu, Türkçenin dönemsel söyleyiş özelliklerinden biridir. Türkçede yazarken gösterilen “ğ” sesi, söylerken tam olarak çıkarılamaz. Bu yüzden “ğ” zamanla “v” ye dönüşmüştür. Bu, “döğüşmek” kelimesinde de görülür. Siz de böyle ses değişmesine uğramış sözcüklere örnekler veriniz.

Cevap:

göğermek → gövermek

oğmak → ovmak

söğmek → sövmek

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 53 Cevapları Ekoyay Yayınları

Şiirde geçen “üştüğü” kelimesi halk ağzında kullanılır. Şairin bu kelimeyi kullanmasının nedeni ne olabilir?

Cevap: Şiir halka hitaben yazıldığından şair halk dilini kullanmayı tercih etmiş olabilir.

“Çanakkale” şiirinin 1939’da yayımlandığı göz önüne alındığında o yıllardaki yazım ve noktalama kuralları ile günümüzdekiler arasında farklılıklar olmasının sebebi sizce nedir?

Cevap: Şiirde kullanılan yazım ve noktalama kuralları ile günümüzde uygulanan kurallar arasında bir fark yoktur. Sadece düzeltme işareti (şapkalı a → â) kullanımında fark vardır. Bu kelimeler için zaman içinde düzeltme işareti kullanımları gereksiz görüldüğü için kaldırılmıştır.

2. ETKİNLİK

Necmettin Halil Onan’ın “Bir Yolcuya” şiirini ezberleyiniz. Şiiri, temasına uygun biçimde vurgu ve tonlamalara dikkat ederek arkadaşlarınıza okuyunuz.

BİR YOLCUYA

Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.
Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın
Bir vatan kalbinin attığı yerdir.

Bu ıssız, gölgesiz yolun sonunda
Gördüğün bu tümsek Anadolu’nda,
İstiklal uğrunda, namus yolunda
Can veren Mehmed’in yattığı yerdir.

Bu tümsek, koparken büyük zelzele,
Son vatan parçası geçerken ele,
Mehmed’in düşmanı boğdugu sele
Mübarek kanını kattığı yerdir.

Düşün ki, haşrolan kan, kemik, etin
Yaptığı bu tümsek, amansız, çetin
Bir harbin sonunda bütün milletin
Hürriyet zevkini tattığı yerdir.

3. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları okuduğunuz metinden hareketle cevaplayınız.

1. Türk milletinin Çanakkale’de birçok milletin ordusuyla savaşmak zorunda kaldığı hangi dizelerde dile getirilmektedir?

Cevap: “Sen bir büyük milletin savaşa girdiği gün, / Başına yüz milletin birden üştüğü yersin!”

2. Düşman ordusunun gücünün bizim ordumuzun gücünden fazla olduğu hangi dizelerde anlatılmaktadır?

Cevap: “Sen savaşa girince mızrakla, okla, yayla, / Karşına çıktı düşman çelikten bir alayla.”

3. Çanakkale Savaşları’na çok genç yaştaki insanlarımızın katıldığı hangi dizelerde ifade edilmektedir?

Cevap: “Nice tüysüz yiğitler yılmadı cenk devinden, / Koştu senin koynuna çıkar çıkmaz evinden.”

4. Şair, Çanakkale Savaşları’nı niçin bir destana benzetmektedir?

Cevap: Destanlar, kahramanlıkları anlatan şiirlerdir. Çanakkale Savaşları’nda da bir çok kahramanlık örneği sergilenmiştir. Bu yüzden destana benzetmektedir.

5. Şaire göre Çanakkale niçin övünmelidir?

Cevap: Azimle, vatan aşkıyla, yokluk içinde olmasına rağmen olağanüstü zaferler kazandığı için övünmelidir.

6. Şiirde abartma yapılmış mıdır? Yapıldıysa hangi dizelerde yapılmıştır?

Cevap: Yapılmıştır:

“Başına yüz milletin birden üştüğü yersin!”, “Toprağından fazladır sende yatan adamlar,”, “Irmağın kanla çağlar, yağmurun kanlı damlar,”.

7. Şiirin ana duygusu nedir?

Cevap: Şiirin ana duygusu kazanılan zaferlerden dolayı duyulan gururdur.

8. Milletimizin Çanakkale’de yaptığı mücadele ile 15 Temmuz’da yaptığı mücadele arasında benzerlikler var mıdır? Açıklayınız.

Cevap: Vardır. Çanakkale’de aslında asker olmayan halktan kişiler savaşa katılmış, düşmanla mücadele etmiştir. 15 Temmuz’da da sivil halk teröristlerle mücadele etmiştir.

9. Şiiri siz yazmış olsaydınız bu şiire nasıl bir başlık koyardınız? Niçin?

Cevap: “Öğün Çanakkale” koyardım. Şair, şiirde Çanakkale zaferinden duyduğu gururu anlatırken niçin övünülmesi gerektiğini anlatıyor. Bu nedenle bu başlığı koyardım.

4. ETKİNLİK

Şairler şiirlerde ahengi sağlamak için dize sonlarındaki ses benzerliklerinden yararlanırlar. Okuduğunuz şiirde de bu ses benzerlikleri vardır. Dize sonlarında yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları ve görevleri farklı ek, kelime ve kelime grupları arasındaki ses benzerliklerine kafiye (uyak) denir. Dize sonlarında kafiyeden sonra gelen, yazılışları, söylenişleri ve görevleri aynı olan ek, kelime ve kelime gruplarına da redif denir. Okuduğunuz şiirde hem kafiye hem de redif vardır.

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 54 Cevapları Ekoyay Yayınları

Aşağıda “Çanakkale” şiirinin ilk iki dörtlüğündeki kafiyeler kırmızıya, redifler ise maviye boyanmıştır. Siz de şiirin diğer dörtlüklerindeki kafiye ve redifleri örneklerdeki gibi gösteriniz.

Cevap:

—— devinden
—— evinden
—— alevinden
—— düştüğü yersin

—— adamlar
—— damlar
—— akşamlar
—— döğüştüğü yersin

—— halin
—— ihtilâlin
—— Kamâlin
—— görüştüğü yersin

5. ETKİNLİK

Okuduğunuz şiirle ilgili arkadaşlarınıza sormak üzere bir soru yazınız.

Cevap: Şair “Ömründe göstermedin bin düşmana bir düğün.” dizesiyle ne anlatmak istemektedir?

6. ETKİNLİK

Okuduğunuz şiirden alınmış aşağıdaki kelimelerde hangi hâl eklerinin olduğunu ve bu eklerin işlevlerini yazınız.

Cevap:

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 55 Cevapları Ekoyay Yayınları

7. ETKİNLİK

a. Aşağıdaki kelime ve kavram havuzundan yararlanarak, yaptığınız araştırmalardan ve EBA’dan izlediğiniz belgeselden yola çıkarak “Mustafa Kemal Atatürk ve Çanakkale” konulu bir konuşma yapınız. Konuşmanızda kelime ve kavram havuzundaki kelime ve kelime gruplarını anlamlarına uygun kullanmaya özen gösteriniz. Konuşmanızı 3 – 4 dakika ile sınırlandırınız.

Cevap:

Mustafa Kemal Atatürk ve Çanakkale – Konuşma

Sevgili Arkadaşlar.

Çanakkale Savaşı, Birinci Dünya Savaşı’nın en önemli cephelerinden biri olan Çanakkale Cephesi’nde meydana gelen tarihi önemi ve değeri olan bir olaydır. 1915 ile 1916 yılları arasında yaşanan Çanakkale Savaşı; Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında yaşanmıştır. Gelibolu Yarımadası’nın hemen her noktasında izleri hala görülebilen Çanakkale Savaşı ve Çanakkale Savaşı’nda Mustafa Kemal Atatürk liderliği tarihi bir destan niteliğindedir.

Çanakkale Savaşı çok kanlı çarpışmalara sahne olmuştur. Öyle ki; 1 yıllık zaman diliminde her iki taraf da 250’şer bin civarında askerini kaybetmiştir. Çanakkale Savaşı bu özelliği ile de tarihin gördüğü en kanlı savaşlardan biri konumundadır.

Çanakkale Savaşı’nın sonucu net şekilde Osmanlı Devleti galibiyetidir. Hem deniz savaşında, hem de kara savaşında Osmanlı Devleti Çanakkale Cephesini kazanmıştır. İtilaf Devletleri askerlerini ve donanmalarını geri çekerek bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştır.

Çanakkale Savaşı esnasında Mustafa Kemal Atatürk orduda yarbay rütbesinde görev yapan bir subaydı. 19 Şubat ve 25 Şubat tarihlerinde düşman çıkarma yapmaya çalışırken Osmanlı Ordusu çok kayıp vermiş ve alınan karar neticesinde Mustafa Kemal Atatürk’ün komutanı olduğu 19. İhtiyat Tümeni 25 Şubat 1915 günü Ecebat Bölgesi’nde cepheye gönderilmiştir. Birliği ile birlikte cepheye ulaşan Mustafa Kemal Atatürk, Çanakkale Savaşı’nın seyrini değiştirecek kahramanlıklar göstermiştir. Düşmanla çarpışma hazırlığında iken askerlerine ““Ben size savaşmayı emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum.” diyerek büyük zaferlerin fitilini ateşlemiştir.

Mustafa Kemal, yaklaşık 1 yıl süren Çanakkale Savaşı’nın hemen her anında aktif olarak yer almış ve üstün başarılar sergilemiştir. Savaşın başında yarbay rütbesinde olan Mustafa Kemal Atatürk gösterdiği üstün başarılar neticesinde Çanakkale Savaşı sona erdiğinde Kurmay Albaylık rütbesine erişmiştir.

Görüldüğü üzere Türk milleti, azmi ve vatan sevgisi büyük bir lider önderliğinde birleştiğinde her türlü zorluğu aşmakta, destanlar yazmaktadır. Bu gururu bizlere yaşattıkları için büyük önder Atatürk’ü ve nice kahramanlıklara imza atan atalarımızı saygıyla anıyorum.

Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim.

b. Konuşmanızı tamamladıktan sonra aşağıdaki soruları cevaplayınız. Bunun için tablonun ilgili yerlerine “X” işareti koyunuz.

Konuşmanıza göre tabloyu siz doldurabilirsiniz.

c. Daha iyi bir konuşma yapabilir miydiniz? Nasıl? Kısaca açıklayınız.

Konuşmanıza göre bu soruyu siz cevaplayabilirsiniz.

6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 56 Cevapları Ekoyay Yayınları

8. ETKİNLİK

Aşağıdaki görseli inceleyiniz. Siz de bırakılan boşluğa okulunuzda düzenlemeyi planladığınız “Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Programı” için bir el ilanı tasarlayınız. Tasarlayacağınız el ilanı için metin oluştururken özlü sözlerden ve şiirlerden yararlanabilirsiniz.

Cevap:

(örnek)

GELECEK DERSE HAZIRLIK

• Tekâlifimilliye Emirleri hakkında araştırma yapınız.

Cevap:

Aşağıdaki butona tıklayarak araştırma yazısına ulaşabilirsiniz.

Tekâlifimilliye Emirleri Hakkında Bilgi

7-8 Ağustos 1921 tarihinde Mustafa Kemal, ordunun ihtiyaçlarının karşılanması için başkomutanlık yasasına göre Tekâlifimilliye Emirleri’ni (Millî Yükümlülükler Buyrukları) yayımlamıştır.

Bu emirlere göre:

• Her aile birer kat çamaşır, bir çift çorap ve çarık hazırlayıp ve komisyona verecek.

• Herkes elindeki bez, patiska, pamuk, yün, kumaş, iplik vs’nin % 40’ını; buğday, saman, un, arpa, vb. her türlü gıda maddelerinin % 40’ını; benzin, motorin, lastik, kablo, pil ve telin %40’ını; deve, öküz, at, katırın % 20’sini paraları sonra ödenmek üzere komisyona teslim edecek.

• Halkın elindeki tüm silah ve cephane üç gün içinde komisyona teslim edilecek.

• Kasatura, kılıç, mızrak ve eyer yapabilecek tüm zanaatçılar isimlerini ve yeteneklerini komisyona yazdıracak.

• Herkes elinde kalmış olan her çeşit aracıyla ayda bir kez 100 km’yi geçmemek şartıyla ordu mallarını ücretsiz taşıyacak.

• Ordunun ihtiyacına lazım olabilecek bütün terk edilmiş mallara da el koyulacak.

Bu emirlerin yerine getirilmesi için her ilçede Tekâlifimilliye komisyonu kuruldu. Ayrıca Tekalifimilliye Emirleri’nin uygulanabilmesi ve cephe gerisinin güvenliğinin sağlanabilmesi için de İstiklal Mahkemeleri görevlendirildi.

Bu emirlerin uygulnaması ile Sakarya’nın doğusuna çekilmiş olan Türk ordusunun ihtiyaçları büyük oranda giderildi.

• İmece nedir? Büyüklerinize sorunuz.

Cevap:

İmece, genellikle kırsal yerleşim yerlerinde, birçok kişinin toplanıp elbirliğiyle bir kişinin tarlasını sürmek, ekinini biçmek, harmanını kaldırmak, mısırını, fındığını toplamak vb. gibi bir işini görmesi ve böylece herkesin bu türden işlerinin sırayla bitirilmesidir. Köylerde birçok iş imece usukü ile yapılır.

“6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 51-52-53-54-55-56 Cevapları Ekoyay Yayınları” beğendiyseniz sosyal medyada paylaşabilir ve  aşağıda bulunan emojilerle duygularınızı ifade edebilirsiniz 🙂