İdare Lambası metni cevapları ve soruları, Meb Yayınları 6. sınıf Türkçe ders kitabı sayfa 76-77-78-79-80-81 (3. Tema Çocuk Dünyası)
İdare Lambası Metni Cevapları
Kırk elli yıl öncesindeyiz. Çocukluktayız:
Sabahları uyur da uyursunuz, öğle yemeği üstüne uyutulursunuz, akşamın erken saatlerinde yedirİlir, yıkanır, yatırılırsınız. Yaşlılar ve hastalar gibi geceleriniz uzun mu uzundur. Onun için, büyüklerin, özellikle de yorgun annenizin en tatlı uykularının baş bölücüsü siz olursunuz. Evde herkes uyurken uyandığınızda içinizi bir ıssızlık sarıyordu, değil mi? Dağ başlarında yapayalnız bırakıldığınız duygusuna kapılıyordunuz. Köpek ulumaları, rüzgârın uğultusu, dalların çıtırtısı… Korkuyordunuz. Kimse ne kadar korktuğunuzu bilemez. Eğer haykırmıyorsanız, o hep oradadır da, ondan. Soluk, titrek ışığıyla başucunuzda, sabahlara kadar yanar. En azından size, annenizin işte orada, yanı başınızda olduğunu göstermektedir. İyice kısılmış fitili, gaz haznesine kaçtı kaçacak… Sanki can çekişiyor, o kadar cılız bir ışık. Ama bir ışık: idare lambası. Bir de onun tavanda, duvarlarda dans eden, hora tepen cinleri. Çeşit çeşit gölgeler.
Bu lambalar şimdiki çocukların başucu lambalarına, el fenerlerine benzemezlerdi elbet. Yüreklerinde elektriğin aceleciliği yoktu. Gecelerin en sabırlı gözcüsü ve kâtibiydiler. Her şeyi ağır ağır kaydettiler. Her idare lambası bana çocukluğumdan ne çok anı taşımıştır. Hatta yaşlıların, hastaların ve âşıkların gecelerine ait ne kadar çok öykü anlatmıştır.
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları Sayfa 76 Cevabı
HAZIRLIK
1. Büyükleriniz hangi eşyalara manevi değer yüklemiştir? Niçin?
- Cevap: Büyüklerimiz özellikle onlara kendi büyüklerinden kalan eşyaları saklamaktadır. Mesela dedem ona dedesinden kalan tespihi ve bastonu, annem ise ona annesinden kalan tülbent ile seccadeyi saklamaktadır. Çünkü manevi değeri yüksektir.
2. Sizin için manevi değeri olan bir eşya var mı? Bu eşyanın neden değerli olduğunu arkadaşlarınıza anlatınız.
- Cevap: Benim için manevi değeri olan eşya olarak dedemin ben okula başlarken bana hediye ettiği ipek mendil vardır. Bu mendilin değeri çoktur çünkü rahmetli dedemin kokusu sanki üstüne sinmiştir. Bundan dolayı her elime aldığımda dedemin kokusunu içime çekmiş gibi olurum.
1. ETKİNLİK
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları Sayfa 78 Cevabı
a) Altı çizili kelime ve kelime gruplarının anlamlarını metinden hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi verilen boşluğa yazınız.
• îyice kısılmış fitili, gaz haznesine kaçtı kaçacak.
• Gecelerin en sabırlı gözcüsü ve kâtibiydiler.
• Bir de onun tavanda, duvarlarda dans eden, hora tepen cinleri.
• Yağ kandillerinin işlevini üstlendiği için, “kandil” de denmiş.
hazne: bir şeyin, özellikle bir sıvının toplandığı, biriktirildiği yer.
kâtip: özel kuruluşlarda ya da kamu kuruluşlarında büro işlerini yürüten, haberleşmeyi sağlayan, yazışma yapabilen görevli.
hora tepmek:ayaklarını yere vurarak çok gürültü çıkarmak, gürültü etmek.
kandil: içinde zeytinyağı, gazyağı gibi sıvı bir yakıt ve fitil bulunan kaptan oluşan aydınlatma aracı.
b) Tahminlerinizin doğruluğunu sözlükten kontrol ediniz, kelimeleri ve kelime gruplarını birer cümlede kullanınız.
- Cevap:
Annem özel eşyalarını çekmecenin gizli haznesine koydu.
Bu iş için bir katip görevlendirilmiş.
Sınıfın içinde sanki hora tepiliyordu.
Kandiller sönmüş her yer karanlık idi.
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları metinden hareketle yanıtlayınız.
1. Yazar, niçin kendini bir uyku bölücü olarak anlatmaktadır?
- Cevap: Yazarın anlattığı yerde yaşlılar ve hastalar gibi geceler uzun mu uzundur. Onun için, büyüklerin, özellikle de yorgun annelerin en tatlı uykularının baş bölücüsü çocuklar olmaktadır.
2. Yazar, geceleri uyandığında neden korkmaktadır?
- Cevap: Evde herkes uyurken uyandığınızda içinizi bir ıssızlık sarıyormuş. Dağ başlarında yapayalnız bırakıldığınız duygusuna kapılıyormuşsunuz. Köpek ulumaları, rüzgârın uğultusu, dalların çıtırtısı yüzünden insan korkuyormuş.
3. Yazar, gecelerini aydınlatan idare lambasını nasıl tanımlıyor?
- Cevap: Yazar idare lambasını kendi yaşamına göre tanımlamaktadır. Ona göre yüreklerinde elektriğin aceleciliği olmayan, gecelerin en sabırlı gözcüsü ve kâtibi ve her şeyi ağır ağır kaydeden hafızalar olarak tanımlamaktadır.
4. Siz de geceleri yazarın yaşadığı duyguları yaşar mısınız? Kendinizi güvende hissetmek için ne yaparsınız?
- Cevap: Bazen yaşarım. Özellikle çok şimşekli gecelerde çıkan seslerden dolayı hele de elektrik kesilmiş ise çok korkardım. Ya anne babamın yanına gider ya da yorganımı kafama çeker öyle uyurum.
5. Yazar, idare lambalarına niçin ilgi duymaktadır?
- Cevap: Çünkü bu lambalar ona çocukluğundan mirastır. Bu lambalar o güzel günleri fakir ama muhteşem paylaşımların olduğu geceleri hatırlatmaktadır ona.
6. Size, gelecekte bugünlerinizi hatırlatacak hangi eşyaları saklamak istersiniz? Neden?
- Cevap: Ben öncelikle okul çantamı, defterimi, kalemimi ve günlüklerimi saklamak isterdim. Onlar bana geçmişten muhteşem hatıraları taşıyacak eşsiz hazinelerim olacaklardır.
3. ETKİNLİK
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları Sayfa 79 Cevabı
Metinde yapılan benzetme ve karşılaştırmaları bularak yazınız.
- Cevap:
en tatlı uykularının baş bölücüsü: benzetme
el fenerlerine benzemezlerdi elbet: karşılaştırma
Gecelerin en sabırlı gözcüsü ve kâtibiydiler: benzetme
4. ETKİNLİK
a) Aşağıdaki kelimelerin anlamlı en küçük parçalarını bulunuz. Ek almışsa aldığı eklerin türünü örnekteki gibi belirtiniz.
Sözcükler
duvarlarda
- Anlamlı En Küçük Parça (Kök): duvar
- Anlam Değiştiren Ek (Yapım Eki):
- Anlam Değiştirmeyen Ek (Çekim Eki): lar (çoğul) da(bulunma durum eki)
tutumlu
- Anlamlı En Küçük Parça (Kök): tut
- Anlam Değiştiren Ek (Yapım Eki): tutum -um / tutum-lu (yapım eki)
- Anlam Değiştirmeyen Ek (Çekim Eki):
dolmuş
- Anlamlı En Küçük Parça (Kök): dol
- Anlam Değiştiren Ek (Yapım Eki):-muş (yapım eki)
- Anlam Değiştirmeyen Ek (Çekim Eki):
antikacıların
- Anlamlı En Küçük Parça (Kök): antika
- Anlam Değiştiren Ek (Yapım Eki): antika-cı (yapım eki)
- Anlam Değiştirmeyen Ek (Çekim Eki): lar-ın
depocuklar
- Anlamlı En Küçük Parça (Kök): depo
- Anlam Değiştiren Ek (Yapım Eki): depo-cuk
- Anlam Değiştirmeyen Ek (Çekim Eki):lar ( çoğul )
geceleriniz
- Anlamlı En Küçük Parça (Kök): gece
- Anlam Değiştiren Ek (Yapım Eki):
- Anlam Değiştirmeyen Ek (Çekim Eki):ler-iniz(
b) Aşağıdaki sözcükleri yapısı bakımından inceleyiniz. Sözcüklerin basit ya da türemiş olduğunu nedenleri ile örnekteki gibi belirtiniz.
çocuklukta Türemiş bir sözcüktür çünkü -luk yapım ekini almıştır.
duvarlarda: basit bir kelimedir çünkü sadece çekim ekleri almıştır.
tutumlu: Türemiş bir sözcüktür çünkü -lu yapım ekini almıştır.
dolmuş: Türemiş bir sözcüktür çünkü -muş yapım ekini almıştır.
antikacıların: Türemiş bir sözcüktür çünkü -cı yapım ekini almıştır.
depocuklar: Türemiş bir sözcüktür çünkü -cuk yapım ekini almıştır.
geceleriniz: Basit bir sözcüktür çünkü -ler yapım ekini almıştır.
5. ETKİNLİK
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları Sayfa 80 Cevabı
a) Aşağıdaki fıkrayı okuyunuz. Sorulan yanıtlayınız.
ÇOCUKLUĞUNU ÖZLEYEN KAVUK
Bir gün hava çok sıcakmış. Hoca boncuk boncuk terliyormuş. Derken sokakta oynayan çocukları görmüş. Biraz serinlemek ve çocukları seyretmek için bir ağacın altına oturmuş. Cebinden mendilini çıkararak terini silmiş. Kahkahalar atarak eğlenen çocukları izlemeye dalmış.
Hoca, çocukları izlerken mahallenin en yaramaz çocuğu Ali, ağacın arkasından gizlice yaklaşmış ve Hoca’nın başındaki kavuğu kapmış. Hoca ne olduğunu anlayamadan Ali, kavuğu arkadaşlarına götürmüş.
Çocuklar kavuğu birbirlerine atarak oynamaya başlamışlar. Hoca, kavuğunu geri almak için onlara doğru koşmuş. Çocuklar Hoca’nın geldiğini görünce dört bir yana dağılmışlar. Hoca, kavuğu elinde tutan çocuğa yaklaşınca çocuk kavuğu diğer arkadaşına atıyormuş. Kavuk boylece sürekli el değiştiriyormuş.
1. Nasrettin Hoca kavuğunu alan çocuklara nasıl davranmıştır?
- Cevap: Onların peşinden koşmuş en son alamayacağını görünce kavuğu bırakıp dönmüş.
2. Nasrettin Hoca’nın eşine verdiği yanıt onun hangi kişilik Özelliğini yansıtır?
- Cevap: Onun esprili her zaman komik olan kısımları düşündüğü özelliğini göstermektedir.
3. Metinde karşılaştırma anlamı içeren cümlenin altını çiziniz.
- Cevap: Mahallenin en yaramaz çocuğu Ali cümlesinde Ali’nin diğer çocuklardan daha yaramaz olduğu söylenmektedir.
4. Siz Nasrettin Hoca’nın yerinde olsaydınız çocuklara nasıl davranırdınız?
- Cevap: Ben olsam ben de Nasrettin Hoca gibi davranırdım. Sonunda çocuklar vazgeçecek ve kavuğu vereceklerdir.
5. Yukarıdaki metin ile “İdare Lambası” adlı metni olay örgüsü açısından karşılaştırınız.
- Cevap: İkisinde de olay çocukluğa dayanmaktadır. İkisinde de zaman geçmiş zamandır. Aradaki fark ise kahramanlardır. Birinci metinde sadece yazar ve ailesi ikinci metinde ise Hoca karısı ve çocuklar kahramandır.
6. ETKİNLİK
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları Sayfa 81 Cevabı
Günümüzde idare lambası yerine hangi aydınlatma araçları kullanılmaktadır? Bunlardan bildiklerinizi betimleyerek arkadaşlarınıza anlatınız.
- Cevap: Floresan lamba / el fenerleri / sokak lambaları / led ışıklar ve lambalar
7. ETKİNLİK
Yazar, çocukluk yıllarında toplumun daha tutumlu şimdi ise daha tüketici olduğunu belirtmiştir. Tüketim sorununa çözüm önerilerinizi kendi hayatınızdan örnekler vererek aşağıya yazınız.
- Cevap: Gençlere israfın haram ve zararlı bir şey olduğunu anlatmak gerekir. İsraf ile ilgili afiş broşür hazırlanmalıdır. Reklam filmleri çekilmeli ve de insanlara tüketimin zararı tutumlu olmanın faydaları anlatılmalıdır.
8. ETKİNLİK
Manevi değeri olan bir eşyanızın sizde uyandırdığı duyguları yazınız.
- Cevap: Ben de manevi duygular uyandıran en önemli eşyalarımın başında ninemin bana ördüğü kazak gelmektedir. Hala ninemin pamuk elleri ve göz nuru ile ördüğü kazağı giyince sanki ona sarılıyormuşum gibi hissediyorum. Bunun için bende manevi duyguları çok olan bir eşyamdır.
GELECEK DERSE HAZIRLIK
Farklı ülkelerdeki çocukların ev ve okul yaşamları ile ilgili araştırma yapınız.
- Cevap: İsrail’de zorunlu eğitim yaşı 6-15 yaş arasıdır. Bizde ise daha farklı uygulamalar söz konusudur. Finlandiya’da ve Japonya’da öğrencilere ödev verilmezken bizim ülkemizde çocuklara okulda çok ödev verilmektedir.
6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları 3. Tema Çocuk Dünyası Sayfa 76-77-78-79-80-81 İdare Lambası Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
