9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sonuç Yayınları 1. Ünite Giriş Sayfa 19, 20, 21, 22, 23, 24 Edebiyat Tarihine Yardımcı Bilimler Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
9. Sınıf Sonuç Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Edebiyat Tarihine Yardımcı Bilimler Cevapları
DERSE HAZIRLIK
1. Herhangi bir buluşun edebî eserlere (roman, hikâye, tiyatro vb.) konu olup olamayacağını tartışınız.
- Cevap: Edebiyatın konusu insan olduğu insanlığı etkileyen herhangi bir buluş tabii ki edebi esere konu olabilir. Örneğin hayatımızda büyük yer kaplayan internetin sosyal yaşama etkisi edebi eserlerde işlenebilir.
2. “Tarih olmadan edebiyat tarihinden söz edilemez.” sözünden anladığınızı sözlü olarak ifade ediniz.
- Cevap: Bu söz, tarih biliminin edebiyat tarihinin temeli olduğunu ifade ediyor. Her edebî metnin, içinde oluştuğu tarihî bir dönem vardır ve edebî metinlerin hepsinde bu tarihî dönemlerin izlerini görmek mümkündür. Edebî metinlerin temasını tarihî dönemler etkiler, bu eserleri doğru yorumlayabilmek için o dönemin tarihî olaylarını iyi bilmek gerekir.
3. Aşağıda Honore de Balzac’ın (Onör dö Balzak) “Vadideki Zambak” adlı romanından bir parça verilmiştir. Sizce bu parçada hangi bilim ya da bilgi dalından yararlanılmıştır?
- Cevap: Sosyoloji biliminden yararlanılmıştır.
Her şeyden önce, bir bütün olarak ele aldığım toplum hakkındaki fikrimin üstünde durun. Ben bu noktaya bir değinip geçtim ama zaten size bir şeyi kısacık anlatmak da yeter. Toplumların kaynağı Tanrısal bir nitelik mi göstermiştir yoksa bunlar insanlar tarafından mı yaratılmıştır, bilmiyorum; hangi yönde gelişme gösterdiler deseniz onu da bilmiyorum ama bence, bu konuda muhakkak olan bir şey varsa o da toplum denen şeyin var olduğudur. Bir kenarda kalıp yaşamak yerine, toplumların içine girmeyi kabul ettiğiniz andan itibaren, onu yaratan kuralların da iyi olduğunu kabul etmek zorundasınız. İşte, yarın bu toplumlarla sizin aranızda da bir anlaşma imzalanacak.
9. Sınıf Sonuç Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 21 Cevabı
1. Okuduğunuz metinde edebiyatın hangi bilim dalları ya da alanlarıyla ilişkisi üzerinde durulmuştur?
- Cevap: Tarih, sosyoloji, biyografya, bibliyografya, ruh bilim, estetik; tıp, kimya, fizik gibi fen bilimleri…
2. “Edebiyatın konusu insandır.” cümlesinden hareketle edebiyat ile sosyoloji arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
- Cevap: Edebiyatın konusu insandır ve insan toplumsal bir varlıktır. Edebi metinler insanı, insanın diğer insanlarla ilişkisini işler. Edebî metinler sosyal hayatın bir parçasıdır ve sosyal bir çevrede ortaya çıkar. Sosyoloji ise toplum bilimidir, her ikisinin de konusu ortaktır.
3. Bir metinde anlatılmak istenen asıl düşünceye, verilmek istenen asıl iletiye ana fikir (ana düşünce) denir. Buna göre okuduğunuz metinde yazarın okuyucuya vermek istediği iletiyi belirleyiniz.
- Cevap: Edebiyat; tarih, sosyoloji, psikoloji gibi pek çok bilimle ilişkilidir.
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki şiir hangi bilim ya da bilgi dalının sonuçlarından yararlanmıştır? Böyle bir etkileşimin normal olup olmadığını tartışınız.
KARANFİL SOKAĞI
Tekmil ufuklar kışladı
Dört yön, on altı rüzgâr
Ve yedi iklim beş kıta
Kar altındadır.
Kavuşmak ilmindeyiz bütün fasıllar
Ray, asfalt, şose, makadam
Benim sarp yolum, patikam
Toros, Anti-toros ve âsi Fırat
Tütün, pamuk, buğday ovaları, çeltikler
Vatanım boylu boyunca
Kar altındadır.
(…)
Ahmed Arif, Hasretinden Prangalar Eskittim
- Cevap: Coğrafyadan yararlanmıştır. Edebiyatın konusu insan olduğu için insan da mekan ve zamandan bağımsız düşünülmeyeceği, edebi eserlerde mekanın insanlar üzerinde etkileri için böyle bir etkileşim normaldir.
4. Sinema, senaryo yazımında edebî eserlerden yararlanır. Edebî eserleri bazen olduğu gibi bazen de uyarlayarak seyirciyle buluşturur. Tarihçiler, bazı tarihî olayları aydınlatırken o dönemde yazılmış günlük, anı ve mektup türündeki eserleri inceler. Bu eserlerde anlatılan olaylar tarihin o dönemine ışık tutar. Bütün bilim dallarının iyi bir anlatım yoluyla kendi varlığını göstermesi ya da yayılması gerekir. Bu amaçla bütün bilim dalları edebiyatın anlatım yollarından yararlanır. Bazı edebiyatçılar da herhangi bilim ya da bilgi alanının bulgularını kurgulayarak eserlerini oluşturur. Bütün bunlar, edebiyat ile bilim ve güzel sanatlar arasındaki etkileşimi gösterir.
Siz de edebiyat ile bilim ve güzel sanatlar arasındaki etkileşime örnekler veriniz.
- Cevap: Edebi eserler de bilimsel çalışmalarda kullanılabilir ve bilim için ilham kaynağı olabilir. Edebi eserler yeni buluşlara ilham verebilir. Buna en güzel örneği Ay’a Seyahat isimli Jules Verne’in romanı oluşturmaktadır. Bu roman daha aya gidilmediği bir dönemde yazılmıştır ve bilime kaynaklık etmiştir. Tam tersi bir örnekte Kemal Tahir’in Devlet Ana romanı verilebilir. Bu roman Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu anlatır ve tarih bilimine kaynaklık etmiştir. Bilim ve edebiyat etkileşimine başka bir örnek ise bilim-kurgu edebiyatını verebiliriz. Bilim-kurgu edebiyatı genelde gelecek bir zaman diliminde geçen olayları veya bugün olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını temel alır ve bunlar bilime ilham olabilir. Ayrıca günümüzde dünya çapında milyonlarca kişiye ulaşmış olan birçok bilgisayar oyununun da temelinde fantastik edebiyatının zenginliklerinden istifade ettiğini görüyoruz.
2. ETKİNLİK
9. Sınıf Sonuç Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 22 Cevabı
Aşağıda Orhan Kemal’in “Murtaza” romanından ve bu romanın senaryosundan birer bölüm verilmiştir. Bu bölümlerden hareketle sinema sanatının edebiyattan nasıl yararlandığını açıklayınız.
- Cevap: Sinema, kendisinden önce var olan; edebiyat, resim, müzik, tiyatro, heykel, dans gibi sanat dallarının hepsiyle iletişim içindedir. Ancak sinemanın diğer sanat dalları içerisindeki en güçlü bağı edebiyat iledir. Edebiyat ve sinema birer sanat dalı ve birer iletişim aracıdır. Edebiyat ve sinema tarih boyunca insanları kültür, bilgi, eğlence ve estetik zevk bakımından geliştirme işlevini de yüklenmiştir. Edebiyat dille yapılan bir sanat etkinliğidir. Sinema dille ortaya çıkarılan ürünün görüntüye dönüştürülmesidir.
3. ETKİNLİK
9. Sınıf Sonuç Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 23 Cevabı
Toplum ve edebiyat arasında çok yönlü ilişkiler vardır. Toplumun geçirdiği her türlü kültürel değişim, edebiyat sahasında bir şekilde yankı bulur. Sosyoloji araştırmalarına çok geniş malzeme sağlayan tarih bile bu konuda edebiyatla yarışamaz. Tarihçiler toplumsal görünüşü anlamak, değişimleri fark etmek için ferman, kanun, anlaşma gibi daha donuk metinleri incelemek durumundayken edebî eser etiyle, kanıyla, duygularıyla saf bir biçimde insani olanın peşindedir. Herhangi bir araştırmacı edebiyat tarihçisinin yardımına ihtiyaç duymadan bu insani gerçekliği edebî metinlerden takip edebilir.
Bu parçada tarih ve edebiyat kapsam bakımından karşılaştırmıştır. Birden fazla varlık ya da kavram arasındaki benzerlik veya farklılıkları ortaya koymak için kullanılan bu anlatım yoluna karşılaştırma denir. Daha çok tartışmacı ve açıklayıcı anlatım biçimlerinde kullanılan bu yöntemi yazar hangi amaçla seçmiştir? Görüşlerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
- Cevap: Karşılaştırmada iki varlık, iki kavram ya da iki şey arasındaki benzerlik ve karşıtlıklardan yararlanma söz konusudur. Benzerliklerin ya da karşıtlıkların ortaya konması karşılaştırma ile olur. Bu yüzden kullanmıştır.
4. ETKİNLİK
a. Çuvaş Türkçesi ve Yakut Türkçesi, Türkçenin lehçeleridir. (D)
b. Ağız özellikleri, konuşma dilinin bir sonucu olarak ortaya çıktığı için yazı dilinde bu özellikler korunur. (Y)
c. Ana dile bağlı olarak “konuşma dili” ve “yazı dili” ayrımı bütün dillerde görülmektedir. (D)
ç. Bir dilin zenginliğini anlamak için o dilde kullanılan jargon ve argo kavramlarına bakmak yeterlidir. (D)
d. “Gelmeyecekler” kelimesinin, “gelmiyecekler” şeklinde telaffuz edilmesi, yazı dili ile konuşma dili arasındaki söyleyiş farkını ortaya koymaktadır. (D)
e. Türkiye Türkçesinde standart dil olarak “Orta Anadolu ağzı” esas alınmıştır. (Y)
f. Lehçeler arasındaki ses, şekil ve kelime farklılıkları anlaşmayı kolaylaştırır. (Y)
g. Son yıllarda televizyon ve Genel Ağ’ın iletişimdeki etkisine paralel olarak Türkiye Türkçesinde konuşma dili ile yazı dili arasında ayrılıklar çoğalmaya başlamıştır. (D)
“9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sonuç Yayınları Sayfa 19, 20, 21, 22, 23, 24” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
