9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Sayfa 132 Cevabı
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Aşağıda “Anneciğim” adlı şiirden alınan dizeler verilmiştir. Altı çizili kelimelerin anlamını metnin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi sözlükten kontrol ediniz.
Cevap:
a) “Kara hülyalara dal anneciğim!”
hülya: tatlı düş, hayal.
b) “Gözlerinde aksi bir derin hiçin,
aksi: Tersi bir durum olduğunda.
c) “O titrek kalbini bahtın veline”
baht: talih, şans.
2. “Anneciğim” adlı şiirin konu ve temasını belirleyiniz.
Cevap: Konu anne sevgisi tema ise annenin bir şair için ne ifade ettiğidir.
3. Aşağıda verilen dizelerdeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.
Cevap:
a) “O titrek kalbini bahtın yeline / Bir ince tül gibi sal anneciğim.”
Açık ileti: Annenin titrek kalbini salması
Örtük ileti: Annelerin ne kadar hassas duygulu oldukları.
b) “Sanma bir gün geçer bu karanlıklar, / Gecenin ardında yine gece var.”
Açık ileti: Gecenin sonrasında yine gece olması.
Örtük ileti: Umudun hiçbir vakit tükenmeyeceği.
c) “Kanadın yayılmış çırpınmak için”
Açık ileti: Çırpınmak için yayılmış kanat.
Örtük ileti: Özgürlüğüne ulaşmak isteme.
4. Okuduğunuz şiirdeki şaire özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz. Bu kullanımların şiire katkılarını açıklayınız.
Cevap: Şairin kendine has bir dili vardır. Necip Fazıl kendine has üslubu ve kendine özgü anlatım şekliyle kendine ait bir okur kitlesi kazanabilmiş başarılı bir şairimizdir. Onda manevi huzur ve manevi temizlik her şeyin temelini oluşturur. Kullandığı kelimelerde bile maneviyatçılığın izleri hemen okunabilmektedir.
5. Okuduğunuz şiirde söyleyici ile hitap edilen kişi arasında nasıl bir ilişki vardır? Şiirden hareketle açıklayınız.
Cevap: Okuduğum şiirde söyleyici kişi ile hitap edilen okur arasında sıkı bir ilişki vardır. Okur kendinden bir şeyler bulamasa o zaman şiiri okumayacaktır. Oysa şair okuru can damarından tutabilecek yeteneğe sahiptir ve bunu da başarılı bir şekilde yerine getirebilmektedir.
6. Şiirde ahengi sağlayan unsurları (ölçü, kafiye, redif, asonans, aliterasyon) belirleyiniz ve bunların şiire katkısını açıklayınız.
Cevap: Şiirde ahengi sağlayan unsurların başında kafiyeleniş, söz tekrarları ve de uyaklar ön plandadır. Özellikle hece ölçüsünü ustaca kullanan şair deyim yerindeyse bütün ustalığını bu şiire yansıtabilmiş diyebiliriz.
7. “Anneciğim” adlı şiirdeki ölçüyü belirleyiniz. Bu ölçünün duraklarını gösteriniz.
Cevap:
- Bu şiirin ölçüsü Hece Ölçüsüdür. 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
- Ak saçlı başını alıp eline / Kara hülyalara dal anneciğim
- O titrek kalbini bahtın yeline / Bir ince tüy gibi sal anneciğim
8. Okuduğunuz şiirde hangi edebî sanatlar kullanılmıştır? Bunların şiirdeki işlevlerini açıklayınız.
Cevap:
- Kara hülyalar : Rüyaları kara bir şeye benzetmiştir.
- Bir ince tüy gibi sal anneciğim : Annenin titrek kalbini bırakmasını tüy gibi salmaya benzetmiştir.
- Bu tür sanatlar anlatımı kuvvetlendirirken okurun da şiirden daha fazla keyif almasını sağlar.
Eleştirel Okuma
1. Necip Fazıl Kısakürek’in hayatı ve sanat anlayışı ile “Anneciğim” adlı şiiri arasında nasıl bir ilişki vardır? Şairin hayatı ve sanat anlayışı üzerine kısa bir araştırma yaparak tartışınız.
Cevap: Necip Fazıl ailesine çok düşkün bir şairdir. Onun bu yönü şiirlerine de yansımıştır. Anneciğim şiirinde de annesine olan düşkünlüğü annesine olan sevgisinin izlerini bulmak mümkündür. Annesinin üstüne titrediği dizeler bugün bile zevk ile okunmaktadır.
2. Okuduğunuz şiiri, “Serenad” adlı şiirle biçim yönünden karşılaştırınız. Her iki şiirin benzerlik ve farklılıklarını bulunuz.
Cevap:
Benzerlikler:
- Hece ölçüsünün kullanılması
- Sade halk diliyle yazılması
- Dörtlüklerle yazılması
Farklılıklar:
- İşledikleri konu
- Yapmış oldukları sanatlar
- Üslupları
- Şiire bakış açıları
3. Arif Nihat Asya’nın “Anne”, Âşık Veysel’in “Anama”, Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Anne”, Yavuz Bülent Bakiler’in “Analar” şiirlerini okuyarak Necip Fazıl’ın “Anneciğim” şiiriyle içerik açısından karşılaştırınız.
Cevap: Hepsi de ana tema olarak anne konusunu işlerken hepsinin kendi anneleri ile ilgili düşüncelerini ve sevgilerini kendilerine göre anlattıklarını okuruz. Şiirlerin üslubu kullanılan dil yapılan benzetmeler ve diğer sanatlar açısından da farklılıklar vardır.
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Meb Yayınları Sayfa 132 Cevabı
