9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Sayfa 126 Cevabı
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Aşağıda, “Serenad” adlı şiirden alınan dizeler verilmiştir. Bu dizelerdeki altı çizili kelimelerin anlamlarını dizenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi sözlükten kontrol ediniz.
Cevap:
a) “Tozlu yollarından geçtiğim uzak / İklimden şarkılar getirdim sana.”
İklim: İklim, bir yerde uzun bir süre boyunca gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgar, yağış, yağış şekli gibi meteorolojik olayların ortalamasına verilen addır
b) “Senincin dallardan süzülen ıtır”
ıtır: güzel, hoş koku
c) “Mor akasyalarda ürperen seher.”
Seher: sabahın gün doğmadan önceki zamanı, tan ağartısı
2. Okuduğunuz şiirin konu ve temasını belirleyiniz.
Cevap: Şairin aşığın aşkı için sevdiği kadın için onun penceresinin önüne gidip ona aşkını ilan etmesi anlamına gelen Serenad yapması ve bu geleneği şiirsel bir dille okura ulaştırması anlatılmaktadır.
3. Aşağıda verilen dizelerdeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.
a) “Pencerenden bir gül attığın zaman / Işıkla dolacak kalbimin içi.”
Açık ileti: Işıkla kalbin dolması
Kapalı ileti: Sevgilinin karşılık vermesi.
b) “Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak, / Ben aşkımla bahar getirdim sana”
Açık ileti: Segilinin yaprak yaprak açılan bir gül olması.
Kapalı ileti: Sevgilinin güzelliği.
c) “Bir kuş sesi gelir dudaklarından; / Gözlerin, gönlümde açan nergisler.”
Açık ileti: Dilinden kuş sesi gelmesi.
Kapalı ileti: Sevgilinin konuşmasının sihirli olması.
4. Okuduğunuz şiirde yalnızca şaire özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz. Bu kullanımların şiiri nasıl etkilediğini tartışınız.
Cevap: Şairin kendine ait dil ve anlatım özellikleri
Geldim işte mevsim gibi kapına
Gözlerimde bulut, saçlarımda çiy.
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
İklimden şarkılar getirdim sana
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Gözlerin, gönlümde açan nergisler.
Cevap: Şairin kendine özgü dil ve anlatım özelliklerinin olması kendine ait başkasına benzemeyen başkasını taklit etmeyen bir şiir oluşturmasını sağlar. Böylece özgünlüğünü koruyan kendine açtığı yeni bir tarzda ve yolda ilerlemeye çalışır.
5. Okuduğunuz şiirde söyleyiş ile hitap edilen kişi arasında nasıl bir ilişki vardır? Bu ilişki şiirin ilk dörtlüğünden son dörtlüğüne kadar nasıl bir değişim geçiriyor? Şiirden hareketle açıklayınız.
Cevap: Şiiri söyleyen kişi aşık olduğu için karşısındaki sevgilisine aşkını ilan etmektedir. Bu da şiirdeki aşk dolu duygu yüklü ifadelerden hemen anlaşılmaktadır. İlk dörtlüğünden son dörtlüğüne kadar bir aşığın aşkı yolunda çekmiş oldukları ve bu çektikleri neticesinde geçirmiş olduğu fiziki değişim görülür. Saçlar beyazlamış yüz çökmüş lakin aşk hala dip diridir.
6. “Serenad” adlı şiirde ahengi sağlayan unsurları belirleyiniz ve bunların şiire katkısını açıklayınız.
Cevap: Serenad adlı şiirde ahengi sağlayan unsurların başında kafiye ve uyak ile şairin özellikle tercih etmiş olduğu birbirine söyleniş yönünden yakınlık bulunan kelimelerin bir arada kullanılması vardır. Kafiyeler uyaklar şiirin okur tarafından ahenkli söylenmesini ve böylece sıkıcı bir durumun yaşanmamasını sağlamaktadır.
7. Okuduğunuz şiirde kullanılan edebî sanatlar ve imgelerin işlevlerini belirleyiniz.
Cevap:
- Gözlerimde bulut saçlarımda çiğ: Benzetme sanatı vardır. Gözlerdeki yaşı buluta saçlardaki beyazlıkları da çiğ taneciklerine benzetmiştir.
- Gözlerin gözlerimde açan nergisler: Burada sevgilinin gözleri nergis çiçeğine benzetilmiştir.
- Seninçin dallardan süzülen ıtır, Seninçin karanfil, yasemin zambak: Burada Hüsn-i Talil yani güzel nedene bağlama sanatı vardır. Bu doğa olaylarının sevgili için yaşandığını söyler şair.
8. Okuduğunuz şiirin anlam özelliklerini etkileyen kültürel ve mitolojik unsurları (serenat kültürü) belirleyiniz.
Cevap: Serenad Kültürü çok eski tarihlerden beri görülen bir gelenektir. Eskiden günümüzdeki gibi telefon vs gibi imkanları olmayan insanların ilan-ı aşk ettikleri ya da sevdikleriyle konuşabilmek adına pencerelerinin önüne gitmek zorunda kalmaları serenat kültürünü oluşturur. Böylece bu gelenek günümüze kadar ulaşmış olur.
Eleştirel Okuma
1. Ahmet Muhip Dıranas’ın sanat anlayışı ile “Serenad” adlı şiir arasında nasıl bir ilişki vardır? Kısa bir araştırma yaparak elde ettiğiniz bilgileri sınıfta değerlendiriniz.
Cevap: Ahmet Muhip Dranas söyleyişe önem veren bir şairimizdir. Kendine özgü imge ve hayal dünyasında oluşturduğu şiirleri hem söyleyiş hem e işleniş bakımından başarılı şiirlerdir. Günümüzde bile sevilerek okunan şair bir çok şiiriyle edebiyat hayatımızda iz bırakmış bir şairdir.
2. Okuduğunuz şiiri Cahit Sıtkı Tarancı’nın ‘Serenad” adlı şiiriyle biçim ve içerik yönünden karşılaştırınız.
Cevap:
3. Okuduğunuz şiirdeki değerleri, içinde yaşadığınız toplumun değerleriyle karşılaştırınız.
Cevap: Bazı değerleri her toplumda olan aşk, sevgi ve aşkına ulaşamama duyguları bu şiirde de hemen gözümüze çarpar. Bunun yanında bizim toplumumuzda eğer bir adam sevdiği kızın penceresi önünde serenad yapmaya kalkarsa muhtemelen ona ateş edilir. Çünkü bizim topluma ters hareketlerdir bunlar.
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Meb Yayınları Sayfa 126 Cevabı
