9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı 5. Ünite Roman Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Cevapları

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 5. Ünite Roman Sayfa 165, 166, 167, 168, 169, 170 Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Soruları ve Cevapları

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı 5. Ünite Roman Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Cevapları

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 165 Cevabı

1. Gece uykusundan henüz uyanmamış şehir, lâpa lâpa yağan karların altında bembeyazdı. Alexan- der Nevski meydanından sola dönüp ağır ağır ilerleyen atlı arabanın koca tekerlekleri, bütün gece yığılmış karları zorlukla yarıyordu. Arabacı köşeyi dönüp üç katlı evin kaldırımına yanaştı. Gözlerini binanın pencerelerine doğru çevirmişti ki, bir ışık huzmesi içeriden dışarıya süzüldü. Hafif bir rüzgârla savrulup pencere pervazlarında toplanmaya devam eden bir grup kar tanesi, cama yapışıp öylece dondu, kaldı. Arabacının bakışları ile sözleşmişçesine, aynı anda, odanın tülleri aralandı. Silueti görünen erkek, camın buğusunu sildikten sonra el sallayıp tekrar içeriye döndü. Yatağının baş ucundaki komodinin üzerinde biraz evvel yakmış olduğu gaz lâmbasının ışığında cep saatine baktı. Henüz dört olmak üzereydi. Daha epeyi vakti vardı. Yatakta derin derin uyumakta olan kadını uyandırmaktan çekinerek yorganı hafifçe araladı. Saat avucunda, kendisini yastığa bıraktı. Sonra kararlı bir ifade ile, çarşafları attı üzerinden, yataktan kalktı. Ellerini saçlarında gezdirip, ağır adımlarla tekrar pencereye doğru yürüdü. Perdeyi biraz daha yana çekip dışarıya baktı. Camların hemen önünden başlayan beyazlık, ay ışığı altında bahçeyi, parmaklıkları ve ardındaki geniş caddeyi kaplayarak devam ediyordu. Beyaz bir dünyaydı, bembeyaz. Kayıp giden bulutların arasından mehtap ışıldadıkça ortalık pırıl pırıl oluyordu. Her şey olduğundan daha haşmetliydi bu beyazlığın altında.
Nermin Bezmen, Kurt Seyt & Shura

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri bu parçadan hareketle uygun ifadelerle doldurunuz.

• Cevap: 

a. Parçada öyküleyici ve betimleyici anlatım biçimlerine başvurulmuştur.
b. Parçada anlatıcı 3. tekil kişidir.
c. Parça İlahi (hakim) bakış açısıyla yazılmıştır.
ç. Parçada gözlemci tekniği kullanılmıştır.

2. Gelen gazetelerde, boş yere bir genel neşe yankısı arıyorum, bulamıyorum. Belki Anadolu’nun ücra bir kasabasında, Ankara’da, şuraya buraya asılmış, tek tük kandiller, bu zaferin tek şenlik  aydınlıklarıdır. Hayalimde, kendi kendime yaktığım bu ışıklar, bana engin ve karanlık bir gurbet diyarı olan Türkiye’de donmuş ve kör olmuş gönüllerin tek hayat mihrakları gibi geliyor.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Yaban
Bu parçada geçen altı çizili kelimelerden hangisi türü bakımından ötekilerden farklıdır?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.

• Cevap: C

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 166 Cevabı

3-8. soruları Peyami Safa’nın Mahşer adlı romanından alınan aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 167 Cevabı

3. Mahşer adlı romanın bu bölümünden nasıl bir olay örgüsü çıkarılabilir?

• Cevap: Vatan için savaştığı, uğruna eziyetlere katlandığı İstanbul’da çeşitli sıkıntılar yaşayacak bir olay örgüsü olabilir. Hasret kaldığı İstanbul’da savaştakinden daha fazla sıkıntı çekecek kadar İstanbul’un değişmesi olabilir.

4. Mahşer adlı romanın bu bölümünde olayın geçtiği yerin özellikleriyle ilgili neler söylenebilir?

• Cevap: İstanbul’un girişinde gemide, güvertede. Sirkeci İskelesi… Babı Ali yokuşu…

5. Romanın bu bölümünde kişilerin özellikleriyle ilgili hangi tespitlerde bulunulabilir?

• Cevap: İstiklal savaşına Nihad’ın savaştan sonra özlemle geldiği İstanbul’da yabancılık çekmesi.

6. Romanda anlatılan olayların geçtiği dönemle ilgili neler söylenebilir?

• Cevap: İstiklal Savaşı’ndan sonra İstanbul’un içinde bulunduğu durumla ilgili olarak yazılmış bir romandır.

7. Metinde günümüz yazım ve noktalama kurallarına uymayan kullanımları belirleyiniz.

Cevap: karnını demir parmaklıklara yaslayarak, üç senedir hasretini çektiği İstanbul’a gözlerini kırpmadan baktı.

yaslıyarak değil yaslayarak olacak ve bu sözcükten sonra virgül kullanılmaz.

• Dile kolay sekiz sene… tam sekiz senedir karımı da, çocuklarımı da görmedim.

Üç nokta kullanıldıktan sonra başlayan sözcükler büyük harfle başlar. Yani …Tam olarak devam edecek. Bir diğer yanlışlık  da bağlacından sonra virgül kullanılmaz.

• nihayet Çanakkale’ye!.. vallahi, rabbena hakkı

Üç nokta kullanıldıktan sonra başlayan sözcükler büyük harfle başlar.Yani …Vallahi olarak devam edecek

• güvertede üstüste…

“üst üste”” ayrı yazılır.

• Cephede her vakit söylediği bir havayı ıslıkla tutturarak, askerî çadırın içinde…

“tutturarak” zarf fiil ekinden sonra virgül kullanılmaz.

8. Metindeki zamirleri ve bunların metindeki işlevlerini belirleyiniz.

• Cevap: 

* kendisinden üç rütbe aşağı…: kendi → Dönüşlülük zamiri
* karı-m-ı da, çocukları-m-ı…: karı-m – m sesi → Ek halindeki zamir/iyelik zamiri
* Şimdi bile buna inanamıyorum…: bu-n-a- → İşaret zamiri
* Kimi bitik…: kimi → Belgisiz zamir (cümledeki diğer kimi sözcükleri de aynı şekilde belgisiz zamirdir.)

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 168 Cevabı

9. İlhan korkusuyla depreşmediğimizi, Filatyos bilir ( ) Ölüm haberini duymadıkça kendini güvende sayar ( ) Korkmaz savaşçıdır ( ) gayet öfkelidir ( ) Huyu suyu bilinir düşmanı aldatmak güç değil… Kemal Tahir, Devlet Ana
Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere, aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (.) (.) (.) (.)
B) (.) (;) (,) (.)
C) (:) (.) (,) (.)
D) (.) (.) (,) (.)
E) (:) (.) (.) (.)

• Cevap: D

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişi zamirine örnek oluşturacak bir kelime vardır?
A) Herkes Küçük Ağa diyordu son zamanlarda.
B) Asıl bunun için istiyorum ya…
C) Bundan sonra artık ağzından kelimeler miskalle çıkacaktı.
D) İnşallah Recep’le benim dilim sürçmez de sana Hoca Efendi deyivermeyiz ikide bir.
E) İnşallah bundan böyle hepimiz yeni bir dostluk kazanmış oluruz.

• Cevap: D

11. Aşağıdakilerden hangisi roman türünün özelliklerinden değildir?
A) Kişi kadrosu geniştir.
B) Betimlemeler yüzeyseldir.
C) Farklı bakış açıları kullanılabilir.
D) Kurmaca bir gerçekliğe sahiptir.
E) Olay örgüsü bir temel çatışma etrafında şekillenir.

• Cevap: B

12. (I) Karşısındakilerin hiçbirini sevmiyor, onların da kendisini sevmediklerini biliyordu. (II) Gene de her akşam beraberce otururlar orada bulunmayanları çekiştirirlerdi. (III) Çekiştirilen kimse pasajın kapısında görünürse eğer çekiştirme hemen onun da katılmasıyla bir başkasına yöneltilirdi. (IV) Oradakilerin hepsi iyi, hepsi değerli, hepsi dosttu. (V) Değersiz, kötü olanlar işlerine dalıp da o akşam pasaja gelmeyenlerdi. Orhan Hançerlioğlu, Ali
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde kelime hâlinde zamir yoktur?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V

• Cevap: E

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 169 Cevabı

13. Çıkmaz sokağın ağzında bir çeşme, bir de hayvanları sulamak için yalak vardı. Elime geçen çerçöple özene özene oyuncak bir kayık yaptım. Kayığım yalaktaki suyun üzerinde yüzünce dünyalar benim oldu. Onu elimle dürttüm olmadı. Yanağımı suya değdirerek başımı kayık düzeyine eğdim; tatlı sert tütün paketinin kâğıdından yapılma yelkene üfledim. Gemim suların üzerinde kaydı. Hemen yalağın öte tarafına koştum. Kayık bana doğru geliyor, yani ilerliyordu. Siftah olarak ileriye gitmek ve gerilerden ayrılmak sevincini tadıyordum. Kayığı seyre öyle dalmıştım ki kayık burnumun üstünde baştan kara etti. Onu hemen döndürdüm. Durmamacasına üfledim. Başım fırıl fırıl dönüyor, kulaklarımda yüzlerce ziller çınlıyordu. Gemim bütün yelkenlerini doldurmuş açık denizlerde koskocaman bir kelebek gibi kayıyordu. O sırada güneş battı. Ortalık karardı. Sokaklardan el ayak çekildi. Farkında olan kim? Kendimi lodos rüzgârının ta kendisi sanıyordum. Yanaklarımı körpe ciğerlerimin bütün gücüyle şişirip sağanak sağanak esiyordum. Pruva direği, sözü küçümseyerek dalgın eda ile işaret veren bir el gibi sağa sola eğiliyordu. Direk ucu yıldızdan yıldıza gidip geldikçe içimde yeni yeni uyanan bir musikiye tempo tutuyordu. Koca gemim, sendeleyen yıldızlar arasında kapkara bir uçurum kadar mağrur ilerliyordu. Ne var ki artık soluğum tükeniyordu. İşte bunun için, ”Rüzgâr kesiliyor! Artık camadanları çözünüz!” diye ciyak ciyak bağırdım. Birdenbire, derin bir mağaranın bağrından çıkıvermiş gibi kalın bir ses, ”Hangi rüzgâr kesiliyor?” diye sordu. Amcamın sesini tanıdım. Donakaldım. Başım, göğsüm sırsıklamdı. Amcam yanaştı: ”Mahmut sen misin?” dedi. (…) ”Burada bu saatte ne yapıyorsun?” dedi. Ona elimdeki kayığı verdim. Görmek için batı göğünün alacakaranlığına karşı tuttu onu. ”Bu gemi değil, salapurya!” demesiyle de bizim kalyonu yere çarpıp ayağının altında çatır çutur ezmesi bir oldu. Kemiklerim kırıldı sandım. Ama amcam ”Yarın sana bir kayık yapayım da gör” deyince dünyalar yeniden benim oldu. Halikarnas Balıkçısı, Aganta Burina Burinata

Aşağıdaki soruları Aganta Burina Burinata adlı romandan alınan yukarıdaki parçaya göre cevaplayınız.

a. Metnin yapı unsurlarını belirleyiniz.

• Cevap:  

Olay Örgüsü: Mahmut isimli bir çocuğun küçük bir gemi yapması ve bunu bir çeşmede yüzdürerek eğlendirmesi. Geç saatlere kadar eğlenen Mahmut, amcasının gemisini kırmasıyla üzülmesi fakat amcasıyla ona yarın için gemi yapma sözü vermesiyle tekrar hülyalara dalması.
Mekan: Çıkmaz sokakta bir çeşme.
Zaman: Bilinmeyen bir akşamüzeri
Kişi: Mahmut; Hayal kurabilen ve elindekiyle mutlu olabilen, umut dolu biri. Amca: Olaylara biraz sert girebilen biri.

b. Metnin temasını belirleyiniz.

• Cevap: Hayal kurmak.

c. Metindeki bakış açısı hakkında bilgi veriniz.

• Cevap: Kahraman bakış açısı.

14. Roman kahramanları ruhsal ve fiziksel özellikleriyle tanıtılır. Kişilerin kendine özgü ayırt edici özellikleriyle diğerlerinden ayrılanlarına……………………………………….; kıskançlık, cimrilik, korkaklık gibi benzerlerinin niteliklerini abartılı bir biçimde üzerinde toplayanlarına……………………………denir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilenler getirilmelidir?
A) karakter-tip
B) huy-karakter
C) tip-karakter
D) tip-huy
E) tip-kişilik

• Cevap: A

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 170 Cevabı

15. Aşağıda verilen tamlayıcı dallanmış ağaçtaki bilgilerden bazısı doğru, bazısı yanlıştır. İlk ifadeden başlayıp, cevap oklarını takip ederek doğru çıkışa ulaşınız.

• Cevap: 8 numaralı çıkış

➜ Türk edebiyatında ilk çeviri roman Taaşuk-ı Talat ve  Fitnat’ tır. (Y)
➜ İsim tamlamasındaki tamlananın yerini tutan -ki eki (ilgi zamiri) ayrı yazılır. (Y)
➜ Düğüm bölümü, romana konu olan olaylar ile yer, çevre ve kişilerin tanıtıldığı bölümdür. (Y)

“9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları MEB Yayınları Sayfa 165, 166, 167, 168, 169, 170” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.