9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı 2. Ünite İnsanlığın İlk Dönemleri Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Meb Yayınları 2. Ünite İnsanlığın İlk Dönemleri Sayfa 60, 2. Ünite İnsanlığın İlk Dönemleri Ölçme ve Değerlendirme Etkinlik Soruları ve Cevapları

2. Ünite İnsanlığın İlk Dönemleri Ölçme ve Değerlendirme

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 60 Cevabı

Aşağıdaki terimleri birer cümleyle açıklayınız.

Cevap: Meşruiyet :Siyaset biliminde, politik bir sisteme, devlete veya hükümete itaat edilip edilmemek, bir teoriyi benimseyip benimsememek gerektiğini belirleyen durum; bir iktidar sahibinin veya kural sisteminin haklı olması, siyasi iktidarın halkın rızasına ve onayına dayandırılması durumu.

Monarşi : Monarşi, bir hükümdarın devlet başkanı olduğu bir yönetim biçimidir
Aristokrasi : Aristokrasi ya da soylu erki, iktidarın imtiyazlı ve genellikle soya bağlı bir toplum sınıfının elinde bulunduğu siyasi hükümet şeklidir
Mezopotamya :Mezopotamya, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden Basra Körfezine kadar uzanan Fırat Nehri ve Dicle Nehri arasında kalan bölgenin ilk çağdaki adıdır

Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Eflatun, yazma teknolojisini insan belleği için bir dış tehlike olarak görmüş ve “Yazı teknolojisini elde edenler kendi belleklerini kullanmayı durduracaklar ve unutkan olacaklardır; kendi iç kaynakları yerine dış işaretlerle onları hatırlamak için yazıya bağlanacaklardır.” demiştir.
Eflatun’un yazı teknolojisini insan belleği için bir tehdit olarak görmesinin sebepleri neler olabilir?

Cevap: “Yazı teknolojisini elde edenler kendi belleklerini kullanmayı durduracaklar ve unutkan olacaklardır; kendi iç kaynakları yerine dış işaretlerle onları hatırlamak için yazıya bağlanacaklardır.”Böyle düşünmesinin temelinde kendi düşünme sistemine karşı gelmesiyle ilgilidir. Platon’a göre tüm bilgiler her an zihnimizde bulunmalıdır ve her an kullanılmaya hazır olmalıdır.

2. Konar-göçerlerin askerî alanda üstün olmalarını sağlayan özellikler nelerdir?

Cevap: Konar – göçerler, sürekli olarak göçebe bir hayat yaşamışlardır. Konar – göçer halklar, askeri lojistik bakımından da önemli ölçüde tecrübe kazanmışlardır. Göçebe toplumlar sürekli olarak göç ettikleri için göç ederken neyin nasıl olacağını çok iyi bilmektedirler. Bu nedenle lojistik faaliyetlerde askeri alanda da tecrübe kazanmışlardır.Normal şartlar altında göç ederken gerçekleştirdikleri, beslenme, barınma, dinlenme, ortak hareket etme, haberleşme gibi faaliyetleri askeri tatbikat olarak da gerçekleştirdikleri için askeri alanda ve savaş tecrübesi olarak daima üstün gelmişlerdir. Askeri lojistiğin güvenliğinin sağlanması ile göç eden bir toplumun güvenliğinin sağlanması arasında teknik olarak bir fark bulunmamaktadır. Bu nedenle göç etme bir hazırlık safhası olmuştur.

3. Yazıdan önceki dönemde insanın hayat tarzını etkileyen unsurlar nelerdir?

Cevap: Yazıdan önceki dönemde insan hayat tarzını etkileyen unsurlar oldukça fazlaydı. İletişim yollarının çeşitli olduğu ve yazının olmadığı dönemlerde haberleşme ve haber gönderme işleri insanların uzun zamanlarını almaktaydı. Yazının bulunmasıyla iletişim araçları da gelişmiş ve haberleşme kolay hale gelmiştir.Haberleşmenin, at sırtında kilometrelerce yol gitmekten ibaret olduğu ve vurarak, ateş yakarak, bağırarak sağlandığı durumlar insanların hayatında zorlukların yaşanmasına neden olmuştur. Bu zorlukları aşmak için insanlar çeşitli insanları özellikle görevlendirseler de zamanla daha çok sorun olmuştur.Yazının bulunmasıyla koşulların da haberleşmede kullanılması, mektuplaşma gibi durumlarda kullanılması büyük kolaylıklar sağlamıştır.

4. Hammurabi Kanunları’nın genel özellikleri nelerdir?

Cevap: Hammurabi Kanunlarında Hammurabi kendini zayıfların ve öksüzlerin koruyucusu, Tanrı adına ülkeyi yöneten, adil ve insancıl hükümdar olarak tanıtmaktadır. Hammurabi Kanunları “dişe diş, göze göz” şeklinde değerlendirilen ve suçu işleyene aynı ağırlıkta cezayı içeren kanunlardır. Hammurabi Kanunu hem daha önce yapılmış olan kanunların ve örf adet hukukunun bir derlemesiyle hem de zamanın ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulmuştur. 282 maddeden oluşan bu kanunların ön söz kısmında Baştanrı Marduk hakkında övücü sözler bulunmakta ve Marduk ile adalet tanrısı Şamaş tarafından Hammurabi’nin nasıl kral seçildiği anlatılmaktadır. Ayrıca burada Hammurabi, adalet ve doğruluğu tesis ettiğinden, huzur ve refahı getirdiğinden söz etmektedir.

5. Mısırlıların dinî inançlarının tıp ve mimariye olan etkileri nelerdir?

Cevap: Mısırlılar, dini inançlarının tıp ve mimariye olan etkileri bulunmaktadır. Mısırlıların, dini inançları oldukça yoğun ve mistik etkiler taşıyan inançlar olmuştur. Sihir, büyü gibi metafizik olayların da etkili olduğu sosyal hayatın içinde tıp ve mimari de payını almıştır.Mısırlıların gizemli inşalar yapması ve çeşitli teknik aletlerle bu binaları ortaya koyması dini inançlarında devlet başkanlarına tanrı gözüyle bakmaları kapsamında da değerlendirilebilir. Mabetler şeklinde ortaya konan bu yapıların sırları hala çözülememektedir. Tıp alanında da çeşitli ilaçların kullanılması ve bitkilerin yasaklanması da söz konusu olmuştur. Mısırlılar, tıp ve mimariye büyük katkıda bulunmuştur.

6. İlk Çağ’ın tüccar toplulukları

Cevap: Asur,Lidyalılar ve persler ise kara ticaretini yapan ilk uygarlıklardır.Yukarıda belirtmiştik.Fenike,iyon ve yunanlılar da deniz ticaretinde öncülük yapan uygarlıklardır.Girit medeniyeti ekonomisi ticaret,tarım ve balıkçılıktır.Kolonicilik ve deniz ticaretiyle uğraşırlar.Miken( Aka ) medeniyeti de italya ve suriye medeniyetleriyle ticaret yapmışlardır.

7. Tarih öncesi döneme ait Çatalhöyük’te (Görsel 2.46) yapılan arkeolojik kazıların amaçları nelerdir?

Cevap: Bu yerleşim yerinde arkeolojik kazılarının yapılmasının nedeni, insanoğlunun geçmiş yaşamı hakkında çıkarımlar elde etmektir. Yazıdan önceki dönemin aydınlatılabilmesi için en önemli unsur arkeolojik araştırmalar sonucunda elde edilen araç ve gereçlerdir. Buluntulardan elde edilen bilgiler, yazıdan önceki dönemin doğru okunabilmesinde oldukça önemlidir. İnsanlığın bu döneminde mağaralar, kerpiçten ilkel konutlar, taştan, kemikten, pişmiş kilden yapılmış aletler o döneme ayna tutar.

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 61 Cevabı

Tarihi Aydınlatan Bir Yer: Göbeklitepe
“Bereketli Hilal” olarak gösterilen Yukarı Mezopotamya, insanlık tarihinin bilinen en eski yerleşim yeri olup Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan Urfa ve Harran’ı kapsamaktadır. Önemli inanç merkezlerine sahip olan bu bölgede kadim Sümer, Asur ve Bâbil gibi birçok medeniyet kurulmuştur. Bu bölgede yapılan arkeolojik kazılarda, geçmişi 12 bin yıl öncesine dayanan Göbeklitepe’nin keşfi, dinler tarihi açısından önemli veriler sunmuştur.
Göbeklitepe Tapınakları genellikle sonsuzluğu, bütünlüğü ve evreni simgeleyen daire formunda inşa edilmiştir. Tapınak alanındaki kaya yüzeylerinde çok sayıda daire sembolü yer almakta olup bu formlar Göbeklitepe’den sonra inşa edilmiş birçok tapınakta da görülmektedir.
Bazı bilim insanları, Göbeklitepe’nin bir gözlemevi olarak kullanıldığını ifade etmiştir. Tapınakların, yıldız ve gezegenlerle bağlantılı olduğu, gök cisimlerinin hareketlerini izlemek ve konumlarını belirlemek için kullanıldığı görüşü neredeyse bütün antik tapınaklar için dile getirilmiştir.
Bir tapınak olmanın ötesinde Göbeklitepe, karanlıkta kalmış bir inanç sisteminin en önemli kanıtı olarak günümüze ulaşmıştır. Neolitik Dönem’in erken evresine ait olan Göbeklitepe, bu dönemde yaşamış insanın inanç ve düşünce dünyasını ortaya koymaktadır. Göbeklitepe’nin yapısal ve biçimsel özellikleri o dönemde yaşayan insanın, sanıldığının aksine güçlü bir tanrı düşüncesine sahip olduğunu ve ileri düzeyde bir dinî sembolizm kullandığını kanıtlamaktadır.
Göbeklitepe’nin tarih boyunca inanç merkezi olan ve peygamberler şehri olarak bilinen Şanlıurfa’da bulunması, ülkemiz için ekonomik ve kültürel fırsat olmuştur. Anadolu’nun ne kadar kadim ve zengin bir kültürel dokuya sahip olduğunu kanıtlayan bu yapı, ortaya çıktığı günden beri birçok yerli ve yabancı araştırmacının ilgisini çekmiştir. İnanç turizminin en gözde mekânlarından biri olan bu tapınağın, ülkemize çok ciddi katkısının olacağı açıktır (Kurt-Göler, 2017, s.1111-1138’den düzenlenmiştir).

Aşağıdaki soruları metinden yola çıkarak cevaplayınız.
1. Yukarı Mezopotamya’nın Bereketli Hilal olarak gösterilmesinin nedenleri neler olabilir?

Cevap: Bereketli hilal, buyuk bir bölüm toprakları Orta Doğu olarak adlandırılan bölgede bulunan bölgedir. Kışları yağmurlu, yazları ise kurak geçen bölgede Akdeniz iklimi hüküm sürmektedir.Bereketli hilal ifadesi ilk kez ABD’li bilimci James Breasted tarafından kullanılmıştır. Bölge Güney’de Arabistan çölü, Kuzey’de Doğu Anadolu bölgesi ile sınırlanmıştır.

2. Göbeklitepe’nin daha sonra inşa edilen tapınaklara etkisi nedir?

Cevap: Bulunduğu döneme kadar insanlık tarihine ilişkin neredeyse tartışmasız kabul edilmiş ve insanların şehirciliğe geçişine dair birçok tespiti değiştirmiştir

3. Göbeklitepe’nin bir gözlemevi olabileceğinin kanıtları neler olabilir?

Cevap: Araştırmacılar, Göbeklitepe’deki ünlü antik sembolleri tercüme ettiler ve 13.000 yıl önceki yıkıcı bir kuyruklu yıldız çarpmasının etkisini anlatan bulgulara rastladılar. Bu bile o dönemde gök bilim çalışmaları yapıldığını gösterir.

4. Günümüzde Türkiye’ye katkı sağlayan diğer tarihî yapıtlar hangileridir?

Cevap: Türkiye’nin listeye giren ilk değerleri İstanbul’un Tarihi Alanları, Sivas Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası ile Göreme Milli Parkı ve Kapadokya’ydı. Sadece Türkiye sınırları içinde kalıcı listeye giren 15 mirasın yanı sıra adayları içeren geçici listede 60 doğal ve kültürel değer yer almaktadır.

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 62 Cevabı

1. Selin, hazırladığı proje ödevi sonrasında: “Yazıdan önceki dönemde insanın hayat tarzı, tabiata karşı verdiği mücadelesi, sosyal ilişkileri ve inançlarını öğrenebilmek için insanın bıraktığı izler göz önünde bulundurulur.” değerlendirmesini yapmıştır.
Selin’in bu değerlendirmesine göre aşağıdakilerden hangisi bahsedilen dönemi niteleyen bir buluntu olamaz?
A) Ok ve yay B) Taş balta
C) Buğday fosili D) Kil tablet E) Öğütme taşı

Cevap: D

2. İlk Çağ’da Doğu ile Batı kültürlerinin kaynaşmasında;
I. uluslararası ticaret,
II. göçler,
III. Büyük İskender’in Asya seferi
durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III

Cevap: E

3. Aşağıdakilerden hangisi İlk Çağ Anadolu medeniyetlerinden biri değildir?
A) Hititler
B) Frigler
C) Urartular
D) Lidyalılar
E) Akadlar

Cevap: E

4. Urartular tarım alanlarının sınırlı olması nedeniyle daha çok hayvancılık ve madencilikle uğraşmışlardır.
• Mısır’da Nil Nehri etrafında verimli ovaların oluşması Mısır’ın temel geçim kaynağının tarım olmasını sağlamıştır.
Buna göre medeniyetlerin ekonomik uğraşlarında belirleyici olan unsur aşağıdakilerden hangisidir?
A) Coğrafya
B) Irk
C) Din
D) Kültür
E) İhtiyaçlar

Cevap: A

5. Aşağıdakilerden hangisi “kollektif ceza” kavramını açıklayan bir ifadedir?
A) Kadın ve erkeğe aynı cezanın verilmesi
B) Suçu işleyenin yakınlarının da cezalandırılması
C) Köle ile efendisinin farklı cezalara çarptırılması
D) Ölümle cezalandırma anlayışı
E) Bazı suçlarda kısas cezasının uygulanması

Cevap: B

6. Aşağıdaki medeniyetlerden hangisi kolonizasyon faaliyetlerinde bulunmamıştır?
A) Fenikeliler
B) Asurlular
C) Frigler
D) İyonlar
E) Yunanlar

Cevap: C

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 63 Cevabı

7. İstediği hayat şartlarına ulaşmak isteyen insanoğlu geçmişten günümüze yeni yerler bulmak amacıyla göç etmiştir. İklimdeki değişikliklere bağlı geçim sıkıntısının yaşanmaya başlanması, politik değişiklikler, inanç gruplarının baskı altına alınması gibi gelişmeler
insanların yeni yerler aramasında etkili olmuştur.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi İlk Çağ toplumlarında görülen göç hareketlerinin nedenleri arasında gösterilemez?
A) Sosyal
B) Dinî
C) Siyasi
D) Ticari
E) Coğrafi

Cevap: D

8. Nil’in sularının taşması sonucu tarlaların sınırları birbirine karışmış, bu tarlaları ayırmak için Mısır’da …………… ilmi gelişmiştir. Ölümden sonraki yaşama inandıkları için ölülerini mumyalamış böylelikle insan vücudunu tanımışlar, tıp ve …………… bilimlerinde gelişmişlerdir.

Metindeki boşluklara aşağıdakilerden hangisinin yazılması doğrudur?

A) Matematik Biyoloji
B) Geometri Astronomi
C) Geometri Fizik
D) Matematik Kimya
E) Geometri Eczacılık

Cevap: E

9. Toplumların ekonomik uğraşlarında coğrafyanın önemli bir belirleyici olmasında;
I. Urartuların hayvancılık ve madencilikle uğraşması,
II. Fenikelilerin deniz ticaretinde ilerlemesi,
III. Atina ve Sparta’nın tarım alanında gelişmesi
durumlarından hangileri örnek olarak gösterilebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) II ve III
E) I, II ve III

Cevap: C

10. İlk Çağlarda Persler kurmuş oldukları satraplık adındaki eyalet sistemi ile çok geniş toprakları yönetmişler ve kendinden sonraki devletleri de etkilemişlerdir.
Buna göre;
I. İskender,
II. Roma,
III. Akad
imparatorluklarından hangileri
Perslerin yönetimlerinden etkilenmişlerdir?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) II ve III
E) I, II ve III

Cevap: C