9. Sınıf Meb Yayınları Fizik Ders Kitabı Sürtünme Kuvvetinin Özellikleri Cevapları

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Meb Yayınları 3. Ünite Hareket ve Kuvvet Sayfa 150, 151, 152, 153, 154, 155 Sürtünme Kuvvetinin Özellikleri Soruları ve Cevapları 2020-2021

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 151 Cevabı

Cevap:

DENEYİN DEĞERLENDİRİLMESİ:
I. aşamada, tahta takozu farklı yüzeyleri üzerinde çekerken farklı sonuç çıktı mı? Çıktıysa sebebi nedir?
II. aşamada, aynı ağırlıktaki farklı cins maddelerin aynı zemin üzerinde farklı kuvvet değerleriyle çekilmesi hangi anlama gelir?
III. aşamada, aynı zemin yüzeyi üzerinde farklı ağırlıkta tahta takozları, farklı değerlerdeki kuvvetlerle çekmek hangi anlama gelir?
IV. aşamada, tahta takozun farklı yüzeylerde, farklı değerlerdeki kuvvetlerle çekilmesinin anlamı nedir?

Hareket hâlindeki cismin hareketine devam etmesini sağlamak mı, duran cismi harekete geçirmek mi daha zordur?

Cevap: Şekil üzerinde üç tane yerde sürtünme kuvveti vardır. 1) Kaykay tekerleği ile zemin arasında sürtünme kuvveti vardır. 2) Kaykayın üst kısmı ile ayakkabı arasında sürtünme kuvveti vardır. 3) Zemin ile ayakkabı arasında sürtünme kuvveti vardır. Sürtünme kuvveti, genel olarak temas eden yüzeyler arasında bulunur. Bu yüzden temas olan yerlere bakarız.

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 153 Cevabı

Hareket hâlindeki bir kaykaycının bir anlık görüntüsü yanda verilmiştir. Sürtünme kuvvetlerini görsel üzerinde gösteriniz.

Cevap:

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 155 Cevabı

Çeşitli spor dallarında sporcular ellerine beyaz renkte magnezyum fosfat tuzundan oluşan pudra sürmektedir. Bu tuzun hangi spor dallarında, hangi amaçlarla kullanıldığını araştırınız.

Cevap: En bariz, yani en bilinen örneği halterdir. Ağır yükleri kaldırmak için ellerin sağlam bir şekilde yük demirini tutması gerekir. Kaymayı önlemek için ve sürtünme olması için pudra kullanılır. İkinci olarak, jimnastik sporunda kullanılır. Demiz üzerinde yapılan hareketler sırasında kayıp düşmeyi önlemek için pudra kullanılır. Eğer televizyonda olimpiyat spor dallarını izlerseniz, daha iyi anlarsınız. Genel kullanımdaki temel amaç, sürtünmeyi arttırarak kaymayı önlemektir.

Bir ev eşyasının yerde itilerek taşınması sırasında, eşya ile zemin arasına paspas, havlu, çarşaf gibi malzemelerin yerleştirilme sebebi nedir?

Cevap:Bu tür malzemelerin yer ile arasındaki sürtünme kuvveti daha azdır. O yüzden itmek veya çekmek, kısacası hareket ettirmek daha kolay olur.

Dünyanın en pahalı sporları arasında geçen Formula 1 yarışları, özel pistlerde gerçekleştirilir. Bu yarışlar Formula 1 araçlarını tasarlayan firmalar için prestijli yarışlardır. Firmalar otomobil sektöründeki becerilerini ve bu sektördeki gelişmeleri birçok testten sonra ilk kez bu yarışlarda kullanıma sürer. Örneğin 0’dan 100 km/h’lik hıza çıkma süresi, en kısa mesafede durma süresi gibi özellikler bu araçlarda geliştirilen en önemli özelliklerden bazılarıdır. Araçların en kısa mesafede durma süresi aracın lastik boyutları, lastiklerin üretildiği malzemeler, otomobilin frenleme mekanizması gibi birçok etken göz önüne alınarak araştırılır, incelenir ve test edilir. Aracın daha güvenli dönüşler yapabilmesi için dört tekerin farklı hızlarda döndürülmesi ya da dört tekerin aracın dengesini bozmayacak şekilde farklı sıralarla frenlenmesi günümüz araçlarında da uygulanmaya başlayan teknolojilerdir.

a) Duruştan 100 km/h hıza en kısa mesafeden çıkmak hangi fiziksel niceliğin değişmesi demektir?

Cevap: Duruş anındaki hız 0. Çıkılacak olan hız ise 100. Burada hız değişecek. Hız değişimi ise ivme olarak adlandırılır. Değişen fiziksel nicelik hız ve ivmedir. Eğer araç üzerindeki fiziksel yapılar soruluyor ise, şu şekilde açıklayabiliriz. Örneğin araçların arkasındaki difüzör veya kanatlar, aracın yere bastırılmasında etkilidir. Amaç sürtünmeyi ve yol tutuşunu arttırmaktır. Başka bir örnek, motorun güçlü olmasıdır. Güçlü motorlar daha kısa sürede hızlanma sağlayabilirler. Aracın aerodinamik yapısının da önemi vardır. Cd dediğimiz drag coefficient, yani araç için sürtünme katsayısının en düşük seviyede olması gereklidir. Tasarım da buna dikkat edilerek yapılır. Hızlanmadaki en büyük etken ise ağırlıktır. Ağırlığın minimum seviyede olması gerekir. Çünkü hafif bir şeyi hızlandırmak çok daha kolaydır. Bu yüzden bu tür araçlar özel malzemelerden, daha hafif malzemelerden yapılır.

b) Araç lastiklerinin üretildiği malzemelerin önemi nedir?

Cevap: Malzemelerin önemi, sürtünme katsayısı bakımından açıklanabilir. Eğer yeterli sürtünme sağlanmaz ise araç tekerleri boşta döner ve patinaj çeker. Sürtünme kuvveti yeterli seviyede olursa araç yere daha çok tutunur. Ayrıca bu araçlar çok yüksek hızlara çıkabildiği için, çok fazla sürtünmeden dolayı ısınma çok fazla olmaktadır. Tekerlek malzemelerinin de bu ısıya dayanıklı olması ve özel karışımlar/bileşenler içermesi gereklidir.

c) Sürtünme kuvveti olmasaydı virajlar dönülebilir miydi?

Cevap: Hayır, dönülmezdi. Dönme sırasında merkez kaç kuvvetinin etkisiyle savrulma meydana gelir. Yani aracın ön veya arka tarafı hızlı girilen bir virajda kayma eğilimi gösterir. Bu da yol tutuşunun yeterince sağlanamamasından kaynaklanır. Sürtünme kuvveti fazla olursa araçlarda savrulma veya kayma olmaz. Tekerler yola daha iyi tutunur ve araç virajı çok daha rahat bir şekilde döner.