9. Sınıf Meb Yayınları Fizik Ders Kitabı 6. Ünite Elektrostatik Değerlendirme Cevapları

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Meb Yayınları 6. Ünite Elektrostatik Sayfa 296, 297, 298, 299, 300, 301 Değerlendirme Soruları ve Cevapları 2020-2021

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 296 Cevabı

1. “Bir cisim …………………………. elektrikle yüklenir.” cümlesini doğru şekilde tamamlayan ifade aşağıdakilerden hangisidir?
A) içerisinde elektron ürettiğinde
B) içerisinde proton ürettiğinde
C) içerisindeki elektronları yok ettiğinde
D) içerisindeki protonları yok ettiğinde
E) elektron transfer ettiğinde

Cevap: Öncelikle şu net bilinmelidir ki elektriklenmenin proton ile bir alakası yoktur. Protonlar hareketsizdir. Cisimler birbirinden elektron alış verişi yaparlar. Nötr bir cisim elektron aldığında , elektronların sayısı protonların sayısından fazla olduğu için negatif yük ile yüklenir yada elektron verdiğinde kalan elektronların protonlardan fazla olacağından dolayı pozitif yük ile yüklenir.Elektriklenmede elektron alışverişinde gerçekleşir.

2. Bir madde içerisinde elektrik akımının iletilmesi nasıl gerçekleşir?
A) Serbest elektronların birbirleriyle etkileşerek enerjiyi birbirine aktarmasıyla
B) Atomların madde içerisinde iletilmesiyle
C) Elektronların madde içerisinde bir uçtan diğer uca akmasıyla
D) Serbest elektronların sürtünme kuvveti nedeniyle enerji üretmesiyle
E) Elektronların atoma sıkıca bağlı olmasıyla

Cevap: Elektrik akımı, enerjinin bir elektrondan diğerine aktarılmasıyla oluşur. Bu elektronlar madde içerisinde serbestçe dolaşabilirler ve ‘Serbest Elektron’ olarak adlandırılırlar. İçerisinde çok sayıda serbest elektron bulunduran maddeler ise ‘iletken’dir.

3. Negatif elektrik yükü ile yüklenmiş elektroskopun topuzuna negatif yüklü iletken bir cisim dokundurulduğunda elektroskop yapraklarında,
I. Biraz kapanma
II. Tamamen kapanma
III. Kapanıp açılma
IV. Biraz daha açılma
olaylarından hangisi ya da hangileri kesinlikle gözlenmez?
A) I ve IV B) II ve III C) I, II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

Cevap: Negatif elektrik yükü ile yüklenmiş elektroskopun topuzuna kendinden daha fazla negatif yükle yüklenmiş iletken bir cisim dokundurulduğunda elektroskop yapraklarında biraz daha açılma gözlemlenir. Yani IV seçeneği olabilir.Negatif elektrik yükü ile yüklenmiş elektroskopun topuzuna kendinden daha az negatif yükle yüklenmiş iletken bir cisim dokundurulduğunda elektroskop yapraklarında biraz daha kapanma gözlemlenir. Yani I seçeneği olabilir.Ancak Elektroskop yapraklarının tamamen kapanması yada, kapanıp açılması için elektroskop yaprakları ile ona dokundurulan cismin zıt yükle yüklü olması gerekmektedir. Ancak soruda ikisininde negatif yükle yüklü olduğu belirtilmiştir.Yani, II ve III Seçeneği kesinlikle gözlenmez.

4. Yüksüz ve yalıtkan iki cisim birbirine sürtüldükten sonra,
I. Cisimlerin yük miktarları eşit olur.
II. Cisimler, zıt elektrik yükü ile yüklenirler.
III. Cisimlerin toplam yükleri sıfırdır. ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğru olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: Yüksüz ve yalıtkan iki cisim birbirine sürtüldükten sonra ,I. Eğer cisimler özdeş ise cisimlerin yük miktarları eşit olabilir.II. İpek kumaş ile cam çubuk birbirine sürtüldükten sonra ipek kumaş negatif, cam çubuk pozitif yükle yüklenir. Bu örnekte olduğu gibi cisimler, birbirine sürtündükten sonra zıt elektrik yükü ile yüklenebilirler.III. Toplam Yük Korunur Yasasından, cisimlerin sürtünmeden önceki yük toplamları cisimler yüksüz olduğundan dolayı sıfırdır. Bu yüzden cisimlerin sürtündükten sonra da toplam yükleri sıfırdır.

5. Kapalı bir sistemde yüksüz ve yalıtkan iki cisim birbirine sürtüldükten sonra,
I. Cisimler zıt elektrik yükü ile yüklenir.
II. Cisimlerin yük miktarları eşit olur.
III. Cisimlerin toplam yükleri sıfırdır.
ifadelerinden hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III

Cevap: E

6. Yalıtkan saplar üzerinde durmakta olan K, L ve M iletken kürelerinin yarıçapları ile yükleri şekilde verilmiştir. K küresi önce L’ye, sonra da M’ye dokunduruluyor. Buna göre K küresinin son yükü ne olur?
A) -q B) +q C) +2q D) +3q E) +4q

Cevap: D

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 297 Cevabı

7. Özdeş K ve L elektroskoplarının yaprakları arasındaki açılar sırasıyla α ve β’dır. Elektroskopların topuzlarını birbirine bağlayan
iletken tel üzerindeki M anahtarı kapatıldığında her iki elektroskopun da yaprakları arasındaki açının eşit olduğu gözleniyor.
Buna göre,
I. K ve L’nin yük işaretleri başlangıçta farklıdır.
II. K ve L’nin yük miktarları başlangıçta farklıdır.
III. K ve L’nin son yükleri eşittir.
ifadelerinden hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur? (α ! β)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

Cevap: E

8. Coulomb sabitinin birimi nedir?
A) N/C²
B) NC
C) NC²/m²
D) Nm²/C²
E) Nm

Cevap: D

9. Elektrik alanın birimi nedir?
A) N/C
B) N
C) Nm
D) NC/m²
E) NC2/m²

Cevap: Bir elektrik yükünün, başka bir elektrik yükü üzerinde yarattığı çekme yada itme kuvveti etkisine Elektrik Alan denir.Elektrik Alan vektörel bir büyüklüktür.Elektrik Alan Formülü , E = ( k × q ) / d² dir.Elektrik Alan Birimi ise , Newton / Coulomb dur. Yani N / C dir.

10. Yalıtkan ayaklar üzerinde durmakta olan şekildeki K, L ve M iletken cisimleri yüksüzdür. Pozitif yüklü bir küre şekildeki cisimlere ayrı ayrı temas ettirildiğinde yüksüz duruma geçtiğine göre bu küre,
I. K cismine dıştan dokundurulmuştur.
II. L cismine dıştan dokundurulmuştur.
III. M cismine içten dokundurulmuştur.
ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız III B) I ve II
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III

Cevap: A

11. Yalıtkan bacaklar üzerindeki yüksüz, iletken K ve L cisimleri temas hâlindeyken topraklanıyor ve pozitif yüklü M cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Topraklama kesilerek M cismi uzaklaştırıldığında birbirinden ayrılan K ve L cisimlerinin yükleri ne olur?
K L
A) + +
B) 0 –
C) + 0
D) – 0
E) – –

Cevap: E

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 298 Cevabı

12. Yalıtkan bacaklar üzerindeki yüksüz ve iletken A ve B cisimleri temas hâlindeyken topraklanıyor ve pozitif yüklü C cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor. C cismi uzaklaştırıldıktan sonra toprak bağlantısı kesilerek birbirinden ayrılan A ve B cisimlerin yükleri ne olur?

Cevap: B

13. Şekildeki iletken K, L ve M kürelerinden K pozitif, L ve M negatif elektrik yükü ile yüklüdür. Bu kürelerle aşağıda verilen işlemler birbirinden bağımsız olarak ayrı ayrı yapılıyor.
• K küresi silindir içine dokundurulmadan sarkıtılıyor.
• L küresi silindire içten temas ettiriliyor.
• M küresi silindire dıştan temas ettiriliyor. Yapılan işlemler sonunda kürelerin yük işaretleri ne olur?
K L M
A) + 0 +
B) + 0 –
C) – 0 –
D) + + +
E) + – +

Cevap: B

14. Şekil I’deki içi boş, iletken ve yüksüz K silindirinin içine pozitif yüklü L küresi sarkıtılıyor ve sonra Şekil II’deki gibi silindirin iç yüzeyine toprak bağlantısı yapılıyor. Bir süre sonra toprak bağlantısı kesilerek L küresi ortamdan uzaklaştırıldığında K silindirinin yük durumu nasıl olur?

Cevap: A

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 299 Cevabı

15. Yalıtkan saplar üzerindeki nötr, iletken K küresinin yarıçapı 3r; -24q yüklü, iletken L küresinin yarıçapı 5r’dir. Küreleri birbirine bağlayan iletken tel üzerindeki M anahtarı kapatıldığında K ve L’nin son yükleri ne olur?
K L
A) -24q 0
B) -12q -12q
C) -15q -9q
D) -9q -15q
E) 0 -24q

Cevap: D

16.Yalıtkan zemin üzerinde tutulmakta olan K ve L’nin yükleri sırasıyla -4q ve +2q’dur. +q yüklü bir cismin dengede kalabilmesi için nereye yerleştirilmesi gereklidir?
A) I. bölgeye
B) II. bölgeye K’ye yakın
C) II. bölgeye, K ve L’nin tam orta noktasına
D) II. bölgeye L’ye yakın
E) III. bölgeye

Cevap: E

17. Yalıtkan iple tavana asılmış dengedeki K ve L yüklü kürelerinin düşeyle yaptığı açılar birbirine eşittir. Yüksüz bir cisim K küresine dokundurulduğunda,
I. K’nin düşey düzlemle yaptığı açı küçülür.
II. L’nin düşey düzlemle yaptığı açı değişmez.
III. K ve L’nin düşey düzlemle yaptığı açı lar eşit olur.
ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: C

18. Yükleri q1 ve q2 olan iki cisim birbirinden d kadar mesafe uzaklıkta tutulurken aralarındaki elektriksel kuvvetin büyüklüğü F’dir. Yüklü cisimlere, kendilerine özdeş yüksüz birer cisim dokundurularak ayrılıyor ve yükler arasındaki mesafe yarıya indiriliyor. Son durumda yükler arasındaki kuvvetin büyüklüğü kaç F olur?
A) 1/4 B) 1/2 C) 1 D) 2 E) 4

Cevap: C

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 300 Cevabı

19. Yalıtkan zemin üzerinde tutulmakta olan elektrikle yüklü K ve M cisimlerinin yük miktarları sırasıyla q1 ve q3’tür. q2 yüküne sahip L cismi serbest bırakıldığında hareket etmediğine göre,
I. q1>q3 ise d1>d2’ dir.
II. q1=q3 ise d1=d2’ dir.
III. K ve M cisimleri negatif elektrik yüküne sahiptir.
ifadelerinden hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: B

20. I, II, III ve IV numaralı yük çiftlerinin yük miktarları ve aralarındaki mesafeler verilmiştir. Buna göre yük çiftleri arasındaki etkileşim
kuvvetlerinin büyüklüklerinin doğru sıralaması nedir?
A) I = II = III = IV B) I = II > III > IV
C) III > IV > II = I D) IV > III > II = I
E) IV > III > I > II

Cevap: D

21. Aralarında 1,6 m mesafe bulunan iki elektron birbirlerine kaç N’lık itme kuvveti uygular?

A) 10-38
B) 14,4.10-29
C) 9.10-29
D) 5,625.10-20
E) 9.10-19

Cevap: C

22. Aynı doğru üzerine yerleştirilmiş noktasal K,L ve M yüklerinin arasındaki mesafeler ve K yükünün büyüklüğü şekilde verilmiştir. K ve M yükü sabit tutularak L yükü serbest
bırakıldığında, L yükünün hareket etmediği gözlenmektedir. Buna göre qM yükü kaç C’dur?

A) 2.10-6 B) 4.10-6 C) 2 D) 4 E) 36.103

Cevap: B

23. Elektrikle yüklenme çeşitleri nelerdir?

Cevap: 3 çeşit elektriklenme vardır.Bunlar;1-Sürtünme ile elektriklenme; sadece yalıtkan cisimlerde meydana gelir.Yalıtkan cisimlerin serbest elektronları yoktur bu yüzden dokunma ile elektriklenemezler.Elektrik yüklenebilmeleri için başka bir cisme sürtünmeleri gerekir.Alınan yük verilen yüke eşittir,toplam yük korunur ve cisimler mutlaka zıt yükle yüklenirler.Örneğin biri +2 ile yüklendiyse öbürü -2 yükü ile yüklenir.2-Dokunma ile elektriklenme; yüklü veya nötr iletken cisimlerde meydana gelir.Birbirine dokunan cisimler toplam yükü yarıçaplarıyl doğru orantılı olarak paylaşırlar.Dolayısıyla birbirine dokunan cisimler zıt yüklerle yüklenemezler, ikisi de nötr,ikisi de – veya ikisi de + olacaktır.3-Etki ile elektriklenme; bu tip elektriklenmede temas yoktur.En az biri yüklü iki cisim birbirine yaklaştırılır ve cisimlerin içindeki yük dağılımı yani yüklerin yeri değişir.Örneğin + yüklü bir cisim nötr bir cisme yaklaştırılırsa, nötr cismin yaklaştırılan tarafına – yükler ,diğer tarafına + yükler dağılacaktır ama toplam yükü değişmeyecektir.

24. Saça sürtülen plastik tarak, düzgün ve ince şekilde musluktan akan suya yaklaştırıldığında suyun tarağa doğru bükülmesinin sebebi nedir?

Cevap: -Saça sürtülen plastik tarak, düzgün ve ince şekilde musluktan akan suya yaklaştırıldığında suyun tarağa doğru bükülmesinin sebebi–> Elektriklenme ile yüklenmiş olan tarağın suyu çekme özelliğinden kaynaklanır.-Aynı cins yüklerle yüklü cisimler birbirlerini iter.
-Zıt yüklü cisimler ise birbirini çeker.

25. Hava iletken midir, yalıtkan mıdır? Açıklayınız.

Cevap: Bir maddenin iletken veya yalıtkan olması, elektrik akımının maddenin üzerinden kolayca geçip geçmemesine göre karar verilir. Genel itibariyle katılar iletken olur, gazlar ise yalıtkan. Ancak bu katıların tamamının yalıtkan olduğu anlamına gelmez. Buna karşın metaller de iyi iletkenlerdir.Soruya dönecek olursak, hava eğer nemsiz ise yalıtkandır. Ancak herhangi bir fırtınada olduğu gibi hava nemlenirse, aynı fırtınada olduğu gibi hava elektriği iletir hale geçer.

26. Elektrikli cihazların çok sayıda bulunduğu iş ortamlarında, zemin döşemelerinde neden yalıtkan malzemeler kullanılmaktadır?

Cevap: Elektrikli cihazların çok sayıda bulunduğu iş ortamlarında zeminde yalıtkan malzemelerin kullanılmasının temel sebebi, potansiyel bir elektrik kaçağının zararlarını en aza indirmek içindir.Biraz daha açmak gerekirse, cihazlardan birinin topraklanmasının iyi yapılmadığını farz edelim. Eğer zemin iletken olursa kaçaktan zemine akım oluşur. Daha kötüsü bu akımın ortasında bir insan da kalabilir.Kısaca olası kazaları engellemek için zemin yalıtkan malzemelerle kaplanır.

27. Ev ve iş yerlerinde topraklama hattının olmaması ne gibi sonuçlar doğurabilirdi?

Cevap: Topraklama; tüm elektrikli cihazların herhangi bir elektrik kaçağı olasığına karşı alınan bir tedbirdir. Evlerde insan hayatını riske atmamak için topraklama yapılmalıdır. Topraklama hattı yapılmazsa elektrik kaçakları oluşabilir. Hem insan hayatı hem de elektriğin geçtiği tüm yapı tehlike altına girer. Ülkemizde topraklama hatlarının yapılması kanuni bir zorunluluktur. Böylece cihazda oluşabilecek fazla elektrik yükü direnci çok az olan toprak hattı üzerinden toprağa verilecek ve cihaza dokunan kişilerin hayati tehlikesi ortadan kalkmış olacaktır.

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 301 Cevabı

28. Yanıcı, parlayıcı madde taşıyan tankerlerde neden topraklama zinciri kullanılmaktadır?

Cevap: Yolda herhangi bir biçimde toplanan ve patlamaya sebep olabilecek elektrostatik enerji topraklama zinciriyle yola aktarılır. Bu enerjinin kıvılcım oluşturmasını engeller.

29. VDG’ye dokunan kişilerin saçlarındaki kabarmanın sebebi nedir?

Serbest elektronlar hakkında araştırma yapan bir öğrenci, internette yaptığı araştırmalar sırasında aşağıdaki görselleri fark ediyor.

Serbest elektronlar hakkında araştırma yapan bir öğrenci, internette yaptığı araştırmalar sırasında aşağıdaki görselleri fark ediyor.

30. Görsellerle maddelerin hangi elektriksel özelliği açıklanmaktadır?

Cevap: İletkenlik-yalıtkanlık

31. I. görseldeki madde türü günlük hayatta hangi amaçlarla kullanılmaktadır?

Cevap: Elektrik yalıtımı için.

32. II. görselde anlatılmak istenen maddelere verilebilecek örnekler nelerdir?

Cevap: Metaller

33. Yakıt istasyonlarında LPG tankerinden yakıt aktarımı sırasında, tankerle yer arasında yapılan topraklamada hangi görseldeki malzeme kullanılır?

Cevap: 2. Görsel

Gizem, elektrik alan kavramı ile ilgili öğrendiklerini tekrar etmek için not çıkartmaya başlıyor. Buna yönelik olarak Gizem, aşağıda verilen üç çizimi yapıyor.

34. Gizem’in yaptığı Çizim 1’de hata var mıdır? Varsa hatayı belirleyerek doğru çizimi yapınız.

Cevap: Hata, elektrik alan çizgilerini kesiştirmiş olmasıdır.

35. Gizem’in yaptığı Çizim 2’de A ve B yüklerinin işareti nedir?

Cevap: A: (+), B: (-)

36. Gizem Çizim 3’ü elektrik alanın hangi özelliğini göstermek için yapmış olabilir?

Cevap: Aynı işaretli yüklerin birbirini itmesini elektrik alan çizgileri ile anlatmak için.

37. Siz de elektrik alan kavramı ile ilgili öğrendiklerinizi bir çizim üzerinde gösteriniz.

Cevap: Öğrenci yorumuna bağlıdır.