9. Sınıf Meb Yayınları Fizik Ders Kitabı 5. Ünite Isı ve Sıcaklık Değerlendirme Cevapları

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Meb Yayınları 5. Ünite Isı ve Sıcaklık Sayfa 258, 259, 260, 261, 262, 263 Değerlendirme Soruları ve Cevapları 2020-2021

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 258 Cevabı

1. Bazı fiziksel niceliklerin tanımları aşağıda verilmiştir.
I. Madde, atom veya moleküllerinin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamıdır.
II. Sıcaklığı yüksek olan cisimden, düşük olan cisme aktarılan enerjidir.
III. Madde, atom veya moleküllerinin ortalama kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür.
Buna göre verilen tanımlar, hangi niceliklere aittir?
I II III
A) Isı İç enerji Sıcaklık
B) Isı Sıcaklık İç enerji
C) İç enerji Isı Sıcaklık
D) İç enerji Sıcaklık Isı
E) Sıcaklık Isı İç enerji

Cevap: C

2. Isı ve sıcaklık kavramları ile ilgili,
I. Sağlıklı bir insanın vücut ısısı yaklaşık 36,5 oCʼdir.
II. Suyun donma sıcaklığı 0 oCʼdir.
III. Sıcaklığı azalan maddelerin ısısı azalır.
ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: B

3. Yukarıda verilen sıcaklık ölçümü yapılacak madde ya da mekânlar ile ölçümde kullanılması en uygun olan termometreler eşleştirildiğinde aşağıdaki şekillerden hangisi oluşur?

Cevap: D

4. X termometresinde okunan değerler ile Y termometresinde okunan değerler arasındaki ilişki, aşağıdaki grafikte verilmiştir. Buna göre X termometresinde okunan 30 oX, Y termometresinde kaç oYʼye karşılık gelir?
A) 30 B) 40 C) 50 D) 80 E) 100

Cevap: D

5. Bir Z termometresinin ölçeklendirmesinde suyun donma sıcaklığı -40 oZ, kaynama sıcaklığı ise 60 oZ olarak kullanılıyor. Buna göre Z termometresinde okunan 20 oZ sıcaklığı, kaç oCʼdir?
A) 6 B) 20 C) 40 D) 50 E) 60

Cevap: E

6. A, B ve C saf maddelerine verilen ısıya bağlı sıcaklık değişimini gösteren grafik verilmiştir. Buna göre bu üç maddenin,
I. Öz ısı
II. Kütle
III. Isı sığası
niceliklerinden hangisi ya da hangileri kesinlikle birbirine eşittir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

Cevap: C

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 259 Cevabı

7. Kütlesi m, öz ısısı c olan bir cisme Q kadar ısı verildiğinde sıcaklığındaki değişim T oluyor. Buna göre aynı cins malzemeden yapılmış 2m kütleli bir başka cisme 4Q kadar ısı enerjisi verilirse sıcaklığındaki değişim kaç T olur?
A) 1 B) 2 C) 4 D) 8 E) 16

Cevap: Öncelikle şu bilinmelidir ki ,Verilen Isı = Kütle × Öz Isı × Sıcaklık Değişimi ile hesaplanır. Formül ile gösterir isek ,Q = m × c × ΔT dir.
Kütlesi m, öz ısısı c olan bir cisme Q kadar ısı verildiğinde sıcaklığındaki değişim T oluyor ise , Q = m × c × T olur.
Aynı cins malzemeden yapılmış ( Öz ısısı aynı demektir. ) 2m kütleli bir başka cisme 4Q kadar ısı enerjisi verilirse ,
4Q = 2m × c × Sıcaklık Değişimi
Buradan Sıcaklık Değişimini 2T olarak hesaplarız.
Doğru Cevap B Seçeneğidir.

8. Aşağıda verilen,
I. Isı alan maddenin sıcaklığı artar.
II. Isı veren maddenin iç enerjisi azalır.
III. Denge sıcaklığı, sıcaklığı yüksek olan cismin sıcaklığına daha yakındır.
ifadelerinden hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III

Cevap: B

9. Aşağıdakilerden hangisi ısının iletim yoluyla yayılmasına bir örnektir?
A) Odun sobasının ısıtması
B) Sıcak kahve fincanını tutarken ellerin ısınması
C) Güneşʼin Dünyaʼyı ısıtması
D) Çok katlı evlerde üst katların alt katlar dan daha sıcak olması
E) Fırının çalıştığının uzaktan hissedilmesi

Cevap: B

I. Sıcaklık
II. İç enerji
III. Hacim
IV. Özkütle
V. Kütle
10. Sıcak çorbanın içerisine konulan metal kaşık ile ilgili olarak yukarıda verilen niceliklerden hangisi veya hangilerinde değişiklik gözlenir?
A) I, II, III B) I, III, IV C) II, IV, V D) I, II, III, IV E) II, III, IV, V

Cevap: D

11. Aşağıdakilerden hangisi ısının iletim yolu ile transferine bir örnek değildir?
A) Sıcak tencereden elin yanması
B) Yemeğin elektrikli ocakta ısınması
C) Islak zemine basıldığında ayağın üşümesi
D) Kesilerek bırakılan bir karpuzun soğuması
E) Elektrikli ısıtıcının karşısında ısınılması

Cevap: E

12. Aşağıdakilerden hangisi küresel ısınmanın sebeplerinden değildir?
A) Fosil yakıtların çok fazla kullanılması
B) Atmosferde karbondioksit, ozon gibi gazların artması
C) Sera etkisi ile Dünya yüzeyinde sıcaklığın artması
D) Buzulların erimesi ve deniz suyu seviyesinin yükselmesi
E) Yeşil alanların azalması

Cevap: Küresel ısınma, atmosfere gereğinden fazla karbondioksit salınımı yapılması, atmosferde biriken bu gazların sera etkisi yapması ve bu sayede Dünya ikliminin uzun bir süreç içerisinde ılımanlaşması anlamına gelmektedir. Fosil yakıtların gereğinden fazla kullanılması atmosfere atılan karbondioksit miktarını artırmaktadır. Yeşil alanların azaltılması ise atmosferdeki karbondioksit miktarını azaltan yeşil bitkilerin azalması anlamına gelecek, bu durum da küresel ısınmayı tetikleyecektir.
Buzulların erimesi ve deniz suyunun seviyesinin bu sebeple yükselmesi küresel ısınma sonucunda gerçekleşmiş bir durumdur.
Cevap D seçeneğidir.

13. Üç tane bakır ayran tası iç içe konulmuş, bir süre sonra tasların sıkıştığı ve birbirinden ayrılmadığı gözlenmiştir. Taslar birbirinden kolayca ayrılmak istendiğinde aşağıdakilerden hangisinin yapılması en uygundur?
A) Taslar soğuk su dolu bir kaba konmalıdır.
B) Taslar sıcak su dolu bir kaba konmalıdır.
C) 1 numaralı tas soğuk suya daldırılmalı, 2 numaralı tasın kenarından sıcak su dökülmelidir.
D) 1 ve 2 numaralı taslar soğuk suya daldırılmalı, 3 numaralı tasa sıcak su doldurulmalıdır.
E) Sadece 1 numaralı tas sıcak suya temas ettirilmeli, 3 numaralı tasın içine soğuk su doldurulmalıdır.

Cevap: E

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 260 Cevabı

14. Görseldeki gravzant halkası ve farklı metallerden yapılmış A ve B halkaları oda sıcaklığında (20 oC) bulunmaktadır.

1. Durum: Oda sıcaklığında iken metal küre A halkasından geçiyor, B halkasından geçemiyor.
2. Durum: Metal küre ve halkalar aynı anda bir miktar ısıtıldıklarında metal küre A halkasından geçemiyor ancak B halkasından geçebiliyor.
Buna göre 1. ve 2. durumlarda cisimlerin genleşmesi ile ilgili olarak,
I. Birinci durum, oda sıcaklığında A halkasının B halkasından daha geniş olduğu durumdur.
II. İkinci durum, ısıtılan B halkasının metal küreden, metal kürenin A halkasından daha çok genleştiği durumdur.
III. Oda sıcaklığından daha büyük sıcaklıklarda B halkası metal küreden ve A halkasından daha çok genleşmektedir. ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

Cevap: E

Kütlesi m, ilk sıcaklığı T1 olan katı hâldeki saf bir maddeye ait ısı-sıcaklık grafiği aşağıda verilmiştir.

15. Maddenin donma sıcaklığı nedir?

Cevap: T₂

16. Maddenin sıvı ve gaz hâlinin bir arada gözlendiği sıcaklık nedir?

Cevap: T₃

17. Maddenin sıcaklığının T2ʼden T3ʼe çıkarılması için maddeye verilmesi gereken enerji ne kadardır?

Cevap: (Q₃-Q₂)

18. Maddenin tamamının sıvı hâlden gaz hâle geçebilmesi için maddeye verilmesi gereken enerji ne kadardır?

Cevap: (Q₄-Q₂)

19. Maddenin kütlesi iki katına çıkarılırsa yoğuşma sıcaklığı değişir mi? Açıklayınız.

Cevap: Değişmez çünkü yoğuşma sıcaklığı maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Madde miktarına bağlı değildir.

20. Maddenin kütlesi iki katına çıkarılırsa maddenin hâl değiştirmesi için verilmesi gereken enerji değişir mi? Açıklayınız.

Cevap: Değişir çünkü hâl değiştirme ısısı maddenin miktarına bağlıdır.

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 261 Cevabı

21. Maddenin sıvı hâldeki öz ısısı, var olan öz ısı değerinden daha büyük olsaydı grafikte ne tür değişiklikler meydana gelirdi?

Cevap: Grafiğin eğimi azalırdı. Hâl değişimi için gerekli olan ısı miktarı artardı.

22. Londra gezisi planlayan Ayşe, gideceği günlere ait hava sıcaklığının ortalama 50 oF olacağını öğrenir. Sizce hava şartlarına göre bavuluna ne tür eşyalar koymalıdır? Sebebiyle açıklayınız.

Cevap: 50 ^oF 10 ^oC’ye karşılık gelmektedir. Bu nedenle Ayşe yanına kalın kıyafetler almalıdır.

23. Yukarıda verilen K, L ve M sistemlerinin; açık, kapalı veya izole sistemden hangisine model olarak verilebileceğini belirleyiniz.

Cevap: K: Açık, L: Kapalı, M: İzole

24. Bir öğrenci akşam seyrettiği hava durumundan ertesi günün sıcaklığının 24 oC olduğunu öğrenir. Sabah olup okula gideceği zaman üstüne montunu almaz ve okula gidene kadar üşür. Öğrencinin üşümeyeceğini düşündüğü sıcaklıkta üşümesinin sebebi ne olabilir?

Cevap: Öğrencinin hissettiği sıcaklığın 24 oC’den daha düşük olmasıdır.

25. Aşağıda verilen görseldeki eşitliği tamamlayınız.

Cevap: 17 ^oC

26. Jeolojide ıslak topraklar neden “soğuk toprak” olarak adlandırılmaktadır?

Cevap: Doğada bazı fiziksel olayların yaşanması ısı, sıcaklık, basınç, nem gibi fiziksel olaylara göre yaşanmaktadır. Atmosferde su baharının bu fiziksel olaylar karşısında farklı şekil ve hallerde yeryüzüne dönmesi mümkündür. Yağışlar nedeniyle yeryüzünde toprak ıslanmaktadır. Bu da gökyüzünde ve yeryüzünde ısıl dengelerin değişmesine neden olmaktadır.Isınan hava yükselir, yükselen hava soğuk hava dalgasıyla karşılaşır ve yağış olarak yeryüzüne döner. Toprağın sıcak olması ve yağışın da gerçekleşmesiyle toprağın ıslanması ve ısı kaybına uğraması söz konusu olmaktadır. Bu nedenle ıslak toprak soğumaktadır. Soğuk toprak olarak adlandırılan ıslak toprak ısı kaybına uğramış olan toprak olarak bilinmektedir.

27. Nükleer santraller de dâhil olmak üzere soğutma sistemlerinde suyun kullanılma sebebi nedir?

Cevap: Nükleer santrallerde elektrik üretilmektedir. Nükleer santrallerde radyoaktif maddeler kullanılmaktadır. En çok Radyum ve Uranyum atomlarının ham madde olarak kullanılması sayesinde elektrik üretilmektedir. Nükleer santraller elektrik enerjisinin üretilmesinde en etkili santrallerdir.Atomların parçalanması sonucunda çekirdek tepkimelerinin yüksek miktarda ısı meydana getirmesi, tankların ve havzaların etrafını saran su kazanlarının ısınması ve suyun buharlaşması sonucunda buharın kanatçıkları hareketlenndirmesi, bunun da kinetik enerjiye dönüşmesi, kinetik enerji de elektrik enerjisine dönüşmektedir. Suyun kullanılma sebebi buharlaşmanın her sıcaklıkta gerçekleşmesinden hareketle buhar basıncının da yüksek olması sebebiyle su nükleer santrallerde kullanılmaktadır.

28. Aşağıda verilen görselleri öz ısı kavramını kullanarak açıklayınız.

Cevap:

29. Demir parçası, su içerisine bırakıldığında termal denge oluşuncaya kadar ısı akışı hangi cisimden hangi cisme doğru gerçekleşir?

Cevap: Demir parçası bir metal olarak ısı tutma kapasitesine sahiptir. Isıyı hapseden metalin enerjisi de yüksek olur. Demir parçası su içerisine bırakıldığında termal denge oluşuncaya kadar ısı akışı gerçekleşir. Isı akışı sıcaktan soğuya doğru gerçekleşmektedir.Isı akışında termal dengenin sağlanması için yüksek enerjili cisimden ve düşük enerjili cisme doğru gerçekleşmektedir. Isı akışında gerçekleşen enerji dengeleri termodinamik yasalara göre gerçekleşmektedir. Demir parçasından suya doğru gerçekleşen ısı akışında enerji ve ısı dengeleri sıfıra inene kadar akış devam eder. Böylece ısıl denge oluşmuş ve korunmuş olur.

30. Termal dengeye ulaşıldığında hangi cismin iç enerjisindeki değişim daha fazla olmuştur?

Cevap: İç enerjilerdeki değişim birbirine eşittir.

31. Termal dengeye ulaşıldığında hangi maddenin sıcaklığı azalmıştır?

Cevap: Su

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 262 Cevabı

32. Termal dengeye ulaşıncaya kadar hangi maddenin sıcaklığındaki değişim daha fazla olmuştur?

Cevap: Demir

33. Termoforların çevresine yünlü ya da tüylü kılıfların geçirilmesinin sebebi nedir?

Cevap: Yünlü ya da tüylü kılıfların ısı iletim katsayısının düşük olmasıdır.

34. Görselde verilen süreci ısı iletim yollarını kullanarak açıklayınız.

Cevap: Öğrenci yorumuna bağlıdır.

35. Görseli, ısı ve sıcaklık ünitesinde öğrendiğiniz kavramlarla, nedenleriyle birlikte açıklayınız.

Cevap: Öğrenci yorumuna bağlıdır.

36. Aşağıda verilen görseller üzerinde ısı iletim yollarını açıklayınız

Cevap: I. Şekil: İletim, II. Şekil: Konveksiyon, III. Şekil: Işıma

37. Aşağıda termometrelerin özellikleri Venn şeması ile gösterilmiştir. Kelvin kümesine ait bir özellik örnek olarak verilmiştir. Kümeleri, elemanları ile doldurunuz.

Cevap: Öğrenci yorumuna bağlıdır.

38. Diş dolgularında kullanılan malzemenin genleşmesi ile doğal dişin genleşmesi arasında nasıl bir ilişki olmalıdır?

Cevap: Doğal dişin genleşmesi ile diş dolgularında kullanılan malzemenin genleşmesi birbirine eşit ya da çok yakındır.

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 263 Cevabı

Köy evlerinde duvara asılmış halılar ve kilimler, pencerelerdeki kalın perdeler ve güneşlikler, kapı eşiklerine yerleştirilen içi yün dolu ince uzun yastıklar, zemine serilmiş çift kat halılar ısı kaybını azaltmaya yönelik alınan tedbirlerden yalnızca birkaçıdır. Duvarların yöreye bağlı olarak kalın taşlardan, ağaç kütüklerinden ya da kerpiçten yapılması; kuzey cephelerde pencere olmaması ya da pencerelerin çok küçük olması; dama saman serilmesi; ahırlara pencere konulmaması ya da ahırların evlerin altında olması insanlarımızın deneyimlerinden yola çıkarak bilimsel gerçekleri kullanmasıdır. Yöresel kıyafetlere bakıldığında da üst üste giyilmiş parçalar dikkat çeker ki aslında bu tedbir atalarımızın son derece bilinçli olduğunu göstermektedir. Köy halkının israftan kaçınmak için aldıkları bu basit tedbirlerin yalnızca aile ve ülke ekonomisine değil, çevreye de büyük katkısı vardır. Aile için: Ailenin ısınmak için ayırdığı bütçe azalır. Diğer harcamalara ayrılacak bütçe miktarı artar. Ülke için: Enerji kaynakları daha az tüketilir. Ülkenin enerji üretimine harcadığı bütçe azalır. Diğer kalemlere ayrılacak bütçe miktarı artar. Çevre için: Enerji üretimi sırasında açığa çıkan zararlı atık ve gaz miktarı azalır.

39. Sizce köy evlerinde yapılan düzenlemeler yalnızca kış aylarına yönelik mi yapılmaktadır?

Cevap: Metinde verilen örnekler kış aylarına yönelik düzenlemeler olsa da biliyoruz ki Anadolu evlerinde diğer mevsimleri ilgilendiren düzenlemeler de yapılmaktadır. Mesela bazı yörelerde evler iki üç katlı yapılır, alt katlar kalın duvar ve malzemeden kış için hazırlanırken üst kat yaz kullanımına göre inşa edilir.

40. Metinde verilen ısı yalıtım örneklerinden hangisi termosun yapısı ile yakın ilişkilidir?

Cevap: İçeride mevcut ısıyı muhafaza ederek dışarısı ile olan ısı alışverişini olabildiğince kesme gayreti hem termoslarda hem de bu evlerin yalıtımında kullanılmıştır.

41. Bir duvarı kuzey cepheye bakan odanız olsaydı nasıl bir çözüm üretirdiniz?

Cevap: Köy evlerinde kuzey cepheye pencere koymamışlar ya da çok küçük koymuşlar. Demek ki rüzgarın geldiği yer orası. O zaman kuzeye bakan odam varsa ve halihazırda penceresi varsa çift camlı pimapen taktırır, hava geçirebilecek yerlerini de macunla sabitlerdim.

42. Isı yalıtımı ile ilgili dikkatinizi çeken bir problem var mı? Çözümünüz nedir?

Cevap: Var. Mesela ben apartmanın giriş katında oturduğum ve benim altımda başka daire olmadığı için alttan sıcak gelmiyor, aksine direkt olarak toprağın soğuğu evin zeminine vuruyor. Burada çözüm zemini halıfleks kaplatmak ya da kalın halılar kullanmak olabilir.

43. Isı yalıtımına yönelik farkındalık kazandırmak için bir çalışma grubuna dâhil olduğunuzu hayal edin. Sloganınız ne olurdu?

Cevap: Sloganların akılda kalması, kısa olması ve bir mesaj vermesi oldukça önemlidir.Yalıt binanı, koru ısını!
Yazlık kışlık yapmıyorum, evimi yalıtıyorum, kışın da yazlıklarımı giyiyorum!
Yalıt evini, koru cebini!Sloganım “Daha az ödeyerek daha çok ısın!” olurdu.

44. Köylerde ısı yalıtımına yönelik alınan tedbirleri,
I. Isı iletim katsayısı
II. Kalınlık
III. Yüzey alanı
nicelikleri ile nasıl ilişkilendirirsiniz? Açıklayınız.
(Örnek: Kuzey cephelerde pencerelerin çok küçük olması ısının hızlı iletildiği yüzey alanının küçültülmesi amacıyla yapılmıştır.)

Cevap: İnsanlar kalın duvarlar kullanarak soğuk havanın içeriye nüfuz etme gücünü kırmaya çalışmışlar. Aynı zamanda kalın perde ve halı gibi eşyalarla da içeride var olan ısıyı muhafaza etmeye gayret etmişler. Ayrıca soğuğun gidebileceği pencereleri küçük tutarak girebilecek soğuk miktarını kontrol altına almak istemişler. Ayrıca ısı iletim katsayısı düşük malzemeler kullanılarak ısı alışverişi de kontrol altında tutulmak istenmiştir.

45. Köy halkının yukarıda açıklanan israftan kaçınma tedbirleri göz önüne alındığında seçeneklerde verilen sonuçlardan hangisi gerçekleşmez?
A) Köy halkının deneyimleri kullanılarak enerjiden tasarruf edilebilir.
B) Tasarruf edilerek aile bütçesine katkı sağlanabilir.
C) Çevre korunur.
D) Enerji kaynakları çabuk tükenir.
E) Hane başına düşen ısınma gideri azalır.

Cevap: Cevap D seçeneği olacaktır. Enerji tasarrufu sağlandığı için enerji çabuk tükenmez, aksine artırılır.