9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı 5. Bölüm Atmosfer ve İklim Cevapları

9. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Meb Yayınları 1. Ünite Doğal Sistemler Sayfa 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84 5. Bölüm Atmosfer ve İklim Etkinlik Soruları ve Cevapları

5. Bölüm Atmosfer ve İklim

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 76 Cevabı

1. Atmosferin gezegenimizdeki canlı yaşamı için önemi nedir?

Cevap: Atmosfer, çeşitli gaz katmanlarından meydana gelmektedir. Dünyamızın atmosferi, çeşitli katmanlardan oluşmakta, hava olaylarının gerçekleşmesi, iklim olaylarının gerçekleşmesi gibi durumlar atmosfer sayesinde meydana gelmektedir. Atmosferin gezegenimiz için çok büyük faydaları bulunmaktadır.Atmosferin gezegenimizdeki canlı yaşamı için önemi, hava olaylarının yaşandığı tabakaya sahip olması, iklim olaylarının yaşandığı tabakaya sahip olması, su buharı bulundurması, hayati değeri olan gazla taşıması, solunumda yeri olan gazların atmosferde olması gibi durumlar söz konusu olmaktadır.
Atmosferik faaliyetler, doğal dengelerin korunması, döngülerin meydana gelmesi için gereklidir. Canlılık faaliyetlerinin devam etmesi atmosferik faaliyetlerin gerçekleşmesine bağlıdır. Bu nedenle atmosferin varlığı önemlidir.

2. Güneş sistemindeki diğer gezegenlerin de atmosferi var mıdır?

Cevap: Güneş Sistemi’nde dünya ile birlikte birçok gezegen bulunmaktadır. Gezegenler, belli bir yörüngede hareket eden ve yörüngelerini temizleyen gök cisimleridir. Güneşten aldıkları ısı ve ışıktan yararlanırlar. Gezegenler, güneş etrafında döndükleri gibi kendi eksenleri etrafında da dönmektedir.Güneş sistemindeki gezegenlerin atmosferi bulunmaktadır. Dünya gibi diğer gezegenlerin de ince veya kalın katmanlardan oluşan atmosferler bulunmaktadır. Merkür, güneşe en yakın gezegen olarak bilinmektedir. Merkürün atmosferi bulunmamaktadır. Diğer gezegenlerin ise atmosferi bulunmaktadır. Gezegenlerin atmosferleri gezegenlere has özellikler taşımaktadır.
Dünyanın atmosferi gaz tabakalarından oluşan bir atmosfer olarak şekillenmektedir. Dünyada canlılık faaliyetlerinin devam etmesi için atmosferik faaliyetlerin de yerine gelmesi gerekir.

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 77 Cevabı

Atmosfer içerisinde bulunan karbondioksit doğal sistemler için çok önemlidir. Karbondioksit oranındaki değişimin canlı yaşamı açısından önemini araştırınız.

Cevap: Bitkilerin çoğu, güneş ışını altında karbondioksit alıp oksijen verirler. Bu nedenle yeşil alanların bol olduğu yerlerde karbondioksit oranında azalma, oksijen oranında ise artma görülür. Böylece yeşilliğin çevre sağlığı açısından ne kadar önemli olduğu ve çoğaltılması gerektiği anlaşılmaktadır.Solunumdaki yeri açısından hayati önem arz eder. Oksijen akciğerlere üst Hava yollarını geçerek gelir ve alveolde hemoglobin ile taşınarak alveole getirilmiş olan karbondioksit ile yer değiştirir. Daha sonra karbondioksit oksijenin takip ettiği yolla dışarıya verilir. Bitkiler gündüz CO2 alır, O2 verirler. Gece ise O2 alır, CO2 verirler.

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 79 Cevabı

Kuzey ve Güney yarım kürede, kutup daireleri ile kutuplar arasında kalan yüksek enlemlerde kutup ışıklarını görmek mümkündür. Kutup ışıkları (aurora) nasıl oluşur? Araştırınız.

Cevap: Kutup ışıkları ya da Kutup aurorası, Kutup bölgelerinde gökyüzünde görülen, yeryüzünün manyetik alanı ile Güneş’ten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu ortaya çıkan doğal ışımalardır.Kuzey enlemlerde bu etki Aurora Borealis ya da kuzey ışıkları olarak adlandırılır.

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 80 Cevabı

1. Troposfer katmanında görülen sıcaklık değişimi nasıldır?

Cevap: Troposfer daha çok yerden yansıyan ışınlarla alttan itibaren ısındığı için yükseldikçe sıcaklık azalır. Sıcaklık yaklaşık her 200m de 1°C yükseldikçe azalır, alçaldıkça artar. Dağlarda kar erimelerinin alt kesimlerden başlaması, yerden yükseldikçe hava sıcaklığının azalmasıyla ilgilidir.

2. Sıcaklığın en fazla olduğu katman hangisidir?

Cevap: Termosferdir. Mezosferden itibaren 400 km. yüksekliğe kadar uzanan katmandır. Bu katmanda güneş ışınları yoğun olarak hissedilir. Sıcaklığın güneşin etkisine göre 200 ile 1600°C’dir. Bu katmanda gazlar iyon halinde bulunur ve iyonlar arasında elektron alışverişi oldukça fazladır. Bu nedenle haberleşme sinyalleri ve radyo dalgaları çok iyi iletilir.

3. Sıcaklık değişiminin en az olduğu katman hangisidir?

Cevap: Stratosfer.

1. Uçak seyir irtifasına yükselirken atmosferdeki sıcaklık değişimi nasıldır?

Cevap: Yerküre üzerindeki atmosferde, fiziksel şartlar yüksekliğe bağlı olarak değişir. Atmosfer içerisindeki dikey sıcaklık değişimleri, atmosferin yere yakın 10-12 kilometresinde önemli meteorolojik olaylara sebep olur. Ozon tabakası ise yaklaşık yerden 25 km yüksekte bulunmakta ve orta atmosferde hızlı sıcaklık değişimlerine neden olmaktadır.

2. Pilot uçağın yerden yüksekliğinin yaklaşık 12.000 metre olduğunu anons ettiği an uçak atmosferin hangi katmanında yer alır?

Cevap: Stratosfer.

3. Türbülansla karşılaşan pilot seyir yüksekliğini 13.500 metreye çıkarmaya karar vermiştir. Bu yükseklikte sıcaklık değişimi nasıldır?

Cevap: -55 ile -3 derece arasındadır.

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 81 Cevabı

Aşağıda Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre Ankara’nın 23 Ocak-27 Ocak 2017 tarihleri arasındaki beş günlük hava durumu verilmiştir. Buna göre tablodaki verilerden faydalanarak aşağıdaki soruları yanıtlayınız.

1. Hava durumu beş günlük zaman diliminde nasıl bir değişim göstermiştir?

Cevap: Hava durumundaki sıcaklık 5 günlük zaman diliminde düzenli olarak düşmüştür.

2. Sıcaklık, nem ve rüzgâr gibi iklim elemanlarının kısa bir zaman içinde değişmesinin sebebi neler olabilir?

Cevap: İklim koşullarının değiştiğinin ve karasal iklimin etkilerinin bir sonucu olabilir.

3. Hava durumu tahminlerini bilmek günlük hayatta ne gibi faydalar sağlar?

Cevap: Hava durumu tahminlerini bilmek: O gün hava sıcak ise üzerimize çok da kalın , koyu renk olmayan kıyafetler giymeyi tercih edebiliriz. Aksine hava soğuk ise kalın ve koyu renkli kıyafetler giymeyi tercih edebiliriz. Yine hava durumuna göre eğer yağış varsa duruma göre mont ve / veya şemsiyeyi de yanımıza almamızda fayda olacaktır.

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 82 Cevabı

Osmanlı Devleti’nde meteorolojinin kurumsallaşma çalışmaları 1867 yılında Kandilli Rasathanesinin kurulması ile başlamış ve kurumsallaşma Cumhuriyet Türkiyesi’nde tamamlanmıştır. Osmanlıdan günümüze Türk meteoroloji tarihini araştırınız.

Cevap: Ülkemizde Selçuklular ve Osmanlılar döneminde rasathaneler kurulmuş olmasına rağmen, bu kuruluşlar meteorolojik tahminlerden daha ziyade astronomik gözlemler yapmışlardır. Kurulan rasathanelerden Ali Kuşçu ve Uluğbey’in kurdukları rasathaneler en tanınmışlarıdır. Uluğ Bey döneminde (1449) döneminde Semerkant’ta Bursalı Kadızade-i Rumi’nin öğrencilerinden Şirvanlı Fethullah Kastamonu’ya gelerek orada astronomi ve geometri eğitimi vermeye başlamıştı. Türk astronomlardan biri olan Ali Kuşçu, Uluğbey ile çalışmaya devam etmiş, ardından Uzun Hasan’ın hizmetine girmiş ve Fatih Sultan Mehmet Han’a elçi olarak gönderilmiştir. Daha sonra Ali Kuşçu “Fatih” tarafındın Ayasofya medresesine müderris tayin edilmiştir. Ali Kuşçu Türk tarihinde bilinen ilk matematik ve astronomi profesörüdür. Osmanlı döneminde müderris olan Ali Kuşçu ölümünden sora bütün çalışmaları yarıda kalmıştır.Aslen Şamlı olan “Takiyettin bin Mehmet bin Ahmet Efendi” (1521-1585) Ali Kuşçu’nun ölümünden yaklaşık yüz yıl sonra 1577 yılında Osmanlı ülkesinde bir rasathane kurmuştur. Şam ve Kahire’de eğitim göre Takiyettin medreselerde müderrislik yapmış ve III. Murat zamanında İstanbul’a gelmiştir. Ali Kuşçu’nun torunu Kutbettin ve kendi hocası olan Sadettin Efendi ile çalışmalara başlayan Takiyettin, müneccimbaşı olan Mustafa Çelebi’nin ölümünden sonra müneccimbaşı olmuştur. Her ne kadar ömrü uzun sürmemesine rağmen kendisini astronomiye adayan Takiyettin Mehmet, Fransız Büyükelçiliği ile Tophane arasında sırta bir rasathane kurmuştur (1577).
Her ne kadar önceleri Türkler tarafından astronomik çalışmalar yapılsa da; Tanzimatla birlikte çeşitli yerlerde değişik tarihlerde çeşitli rasatlar yapılmaya başlanmıştır.. İstanbul, İzmir, Kudüs, Trabzon, Tekirdağ, Merzifon, ve Osmanlı İmparatorluğunun çeşitli yerlerinde gerek özel gerekse devletin emrinde olmak üzerine yabancılar tarafından birçok meteorolojik rasat yapılmıştır. Kayıtlara geçtiğine göre gök cimlerinin ve olayların incelenmesi ve gözlemleme İstanbul’da Sain-Benois ve Bebek’te bulunan yabancı okullarda yapılan rasatlardır. 1839, 1847 yılları arasında yapılan bu rasatlarda sıcaklıklar ölçülmüştür.

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 83 Cevabı

İklim koşulları, bina yapısı ve şehir planlamasını nasıl etkiler?

Cevap: Binaların yapısı insanların korunaklı bir biçimde yaşamını idame ettirme konusunda oldukça önemlidir. İnsanların konforlu bir zaman dilimine sahip olabilmelerinden kaynaklı olarak binalarda kullanılan önemli bir konumda yer almaktadır. Herhangi bir bina yapımı esnasında Güneş ışınları, sıcaklık, nem ve rüzgar gibi unsurlardan korunmayı sağlayabilecektir. Bina içerisinde kullanılan malzemelerle beraber de iklim koşullarından olumsuz bir biçimde de etkilenmenin büyük çapta önüne geçen unsurlar olarak görülebilmektedir. İklime dair çözümlemelerin yapıldığı bina tasarımları aşamasında da aynı zamanda da binaların yerleri de son derecede önemli bir durum olarak ifade edilmektedir.Mimari yapıların şehir yapısı için de önemi oldukça ön planda yer almaktadır. Şehir mimarisinden kaynaklı olarak yeni yapılacak olan binanın da diğer binalarla uyum içerisinde olması gerekmektedir. Çarpık kentleşmeden uzak durulması adına mimari projeler doğrultusunda yeni binaların yapılması da gerekmektedir. Bundan dolayı da uygunluk arz edecek seviyede var olan binaların hem görsel hem de kullanışlılık bakımından önemli ölçüde de fayda sağladığı da görülebilecektir. Bu sayede de şehrin planında da herhangi bir aksaklık durumunun engellenmesi aşamasında da ne kadar iddialı bir noktada olduğunu da kanıtlayabilecektir. Bu sayede de şehirlerde hoş bir görünüm sağlama konusunda da yeterli bir unsur olarak da adlandırılacaktır.

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 84 Cevabı

Aşağıda 21.03.2017 tarihinde Türkiye genelinde sabah, öğle ve akşam saatlerinde hava durumunu gösteren üç farklı harita verilmiştir.

Verilen haritalardan faydalanarak bir hava durumu raporu hazırlayınız.

Cevap: