9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı 2. Bölüm Yerkürenin Şekli ve Hareketleri Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

9. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Meb Yayınları 1. Ünite Doğal Sistemler Sayfa 38, 39,40 2. Bölüm Yerkürenin Şekli ve Hareketleri Ölçme ve Değerlendirme Etkinlik Soruları ve Cevapları

2. Bölüm Yerkürenin Şekli ve Hareketleri Ölçme ve Değerlendirme

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 38 Cevabı

1. Aşağıdaki şekilde Dünya’nın, yörüngesi üzerinde dönerken ulaştığı bir konum gösterilmiştir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Dünya şekildeki konumdayken gerçekleşmez?
A) Güney yarım kürede en uzun gece yaşanır.
B) Kuzey Kutup Dairesi üzerinde 24 saat gece yaşanır.
C) Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer.
D) Kuzey yarım kürede kuzeye doğru gidildikçe geceler uzar.
E) Ekvator üzerinde gece ve gündüz süresi birbirine eşittir.

Cevap: A

2-7. soruları aşağıdaki grafiğe göre cevaplayınız.
Aşağıdaki grafikte 0, 30 K, 50 K, 60 K ve 70 K paralellerinde yıl içerisindeki gündüz uzunluğunun değişimi gösterilmiştir.

2. Gece ve gündüz süreleri arasındaki zaman farkının en fazla olduğu paralel hangisidir?

Cevap: 70 K

3. 21 Haziran’da gece süresinin en fazla olduğu paralel aşağıdakilerden hangisidir?

Cevap: 30 K

4. 21 Aralık ve 21 Mart tarihleri arasında gündüz uzunluğunun en az olduğu paralelden en fazla olduğu paralele doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?

Cevap: 70K – 60K- 50K- 30K

5. Ekvator’da gece ve gündüz uzunluğunun yıl boyunca eşit olmasının nedeni nedir? Açıklayınız.

Cevap: Dünyanın belli bir şekli bulunmaktadır. Bu şekilde günümüzde geoit olarak tanımlanmaktadır. Kutuplardan basık ve ekvatordan şişkince olan bu şekil gereğince Güneş ışınları dünyanın ekvator bölgesine sürekli olarak dik gelmektedir.
Ekvator’da gece ve gündüz uzunluğunun yıl boyunca eşit olmasının nedeni Güneş ışınlarının yıl boyunca bu bölgeye dik gelmesidir.

6. Grafiğe göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Ekvator’da yıl içerisinde gece ve gündüz süresi daima birbirine eşittir.
B) 21 Haziran’da 30 K paralelinde gece uzunluğu gündüz uzunluğundan daha azdır.
C) 21 Mart ve 23 Eylül tarihleri arasında 50 K paralelinde geceler gündüzlerden uzundur.
D) 23 Eylül’de verilen tüm paralellerde gece ve gündüz uzunluğu birbirine eşittir.
E) Aralık ayında 70 K paralelinde 24 saati aşan geceler yaşanır.

Cevap: C

7. 21 Aralık’ta hangi paralelde en uzun gündüz süresi yaşanır? Yazınız.

Cevap: 30K

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 39 Cevabı

8-9. soruları aşağıdaki görsellere göre cevaplayınız.
Aşağıdaki görselde 21 Haziran ve 21 Aralık tarihlerinde öğlen saat 12.00’de Güneş ışınlarının bir noktaya geliş açısı gösterilmiştir.

8. Bu nokta dünya üzerinde nerede yer alıyor olabilir?
A) Ekvator ile Yengeç Dönencesi arasında
B) Ekvator ile Oğlak Dönencesi arasında
C) Yengeç Dönencesi ile Kuzey Kutup Dairesi arasında
D) Kuzey Kutup Dairesi ile Kuzey Kutup Noktası arasında
E) Oğlak Dönencesi ile Güney Kutup Dairesi arasında

Cevap: A

9. Bu nokta ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Güneş ışınlarının geliş açısı yıl içerisinde değişmektedir.
B) Kuzey yarım kürede yer almaktadır.
C) Yıl içerisinde dört mevsim belirgin olarak yaşanmaktadır.
D) 21 Aralık’ta en uzun gündüzü yaşamaktadır.
E) Finlandiya’nın güneyinde yer almaktadır.

Cevap: D

10-16. soruları aşağıdaki tablodan faydalanarak cevaplandırınız.

10. Tablodaki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Muscat, Güneş ışınlarını yılda iki kez dik açı ile alır.
B) 21 Haziran tarihinde Vadso’da 24 saat gündüz yaşanmaktadır.
C) 21 Aralık tarihinde Rovaniemi’de 24 saat gece yaşanmaktadır.
D) Ankara’ya Güneş ışınlarının geliş açısı yıl içerisinde yaklaşık 47o değişmektedir.
E) 21 Mart tarihinde Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe Güneş ışınlarının geliş açısı daralmaktadır.

Cevap: A

11. Dünya’nın ekseni etrafındaki dönüş hızının en fazla olduğu şehir hangisidir?
A) Helsinki B) Muscat C) Krakov D) Vadso E) Macapa

Cevap: E

12. Yıl içerisinde gece-gündüz arasındaki zaman farkının en fazla olduğu şehir hangisidir?
A) Ankara B) Macapa C) Krakov D) Vadso E) Rovaniemi

Cevap: D

9. Sınıf Meb Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 40 Cevabı

13. Tabloda verilen ülkelerin hangisinde gece-gündüz arasındaki zaman farkı en fazladır? Yazınız.

Cevap: Dünyadaki eksen eğikliği sonuçlarından biri de gece – gündüz sürelerinin değişmesidir.Güneş ışınlarının geliş açısı yeryüzünde farklı açılarla düşer.Ekvator ve çevresine güneş ışınları geniş açılarla alırken güneş ışınlarının düşme açısı kutuplara gittikçe azalmaktadır (küçülmektedir.) Bunun sonucunda ise gece ile gündüz arasındaki zaman farkı kutuplara doğru gidildikçe artar

14. Tabloda verilen şehirlerin hangisi Kuzey Kutup Dairesi üzerinde yer alır? Yazınız.

Cevap: Vadso Norveç.

15. Güneş ışınlarının yıl içerisinde Ankara’ya 90olik açıyla düşmemesinin nedeni yazınız.

Cevap: Coğrafi olayların çok fazla olması insanoğlunun birçok sonuçla karşılaşmasına sebep olmaktadır. Eksen eğikliği de Coğrafi olguların başında gelmektedir. En genel tanımıyla Eksen Eğikliği; gezegen ve yörünge arasındaki dönerken oluşturdukları açıya verilen isimdir. Eksen eğikliğinin Dünya üzerinde birçok sonucu vardır. Bu sonuçlardan bir tanesi de, Güneş ışınlarının yıl içerisinde Ankaraya 90 derecelik açıyla düşmemesi olarak sayılabilir.

16. 23 Eylül’de öğlen saat 12.00’de gölge boyunun en fazla olduğu şehir hangisidir?
A) Helsinki B) Vadso C) Krakov D) Macapa E) Rovaniemi

Cevap: B

17-18. soruları aşağıdaki görsellere göre cevaplayınız.
Aşağıdaki görsellerde Dünya üzerindeki bir noktada 21 Haziran ve 21 Aralık tarihinde öğlen saat 12.00’de Güneş’in gökyüzündeki konumu ve gölge boyu gösterilmiştir.

17. Bu noktayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kuzey yarım kürede yer alır.
B) 21 Aralık tarihinde gündüz süresi gece süresinden uzundur.
C) 21 Haziran tarihinde en kısa gündüz yaşanır.
D) Gölge boyları yıl içinde sıfır olmaz.
E) 23 Eylül-21 Mart tarihleri arasında gündüz süresi gece süresinden uzundur.

Cevap: C

18. Görselde yer alan ağaç ve evin gölgesi her iki tarihte de güneyi göstermektedir.
Yalnızca bu bilgi kullanılarak aşağıdaki- lerden hangisine kesinlikle ulaşılabilir?
A) Bulunduğu yarım küreye
B) Yerel saatine
C) Boylam derecesine
D) Gündüz uzunluğuna
E) Güneş ışınlarının geliş açısına

Cevap: B

19. Dünya’nın kendi etrafındaki dönüş hızı Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe yavaşlamaktadır. Buna göre Dünya’nın kendi etrafındaki dönüş hızı gurup ve tan sürelerinin değişimini nasıl etkilemektedir?

Cevap: Dünyanı dönüş hızının gurup ve tan süreleri için nasıl bir etki yaptığını söylemeden önce dilerseniz gurup ve tanın ne demek olduğuna değinelim. Kelime anlamı açısından Tan; Güneş’in doğduğu anı temsil eder. Güneş’in doğuşu ile birlikte gündüz başlar. Gündüzün başlangıcı olarak da tanımlayabileceğimiz Tan, Dünyanın dönüş hızından etkilenir. Burada bahsedilen dönüş sadece Dünyanın kendi ekseni etrafında gerçekleştirdiği dönüş süresidir. Bir diğer kelimemiz olan Gurup ise; sizin de tahmin edeceğiniz üzere, Güneş’in battığı ana verilen isimdir. Gecenin başlangıcına da kısaca gurup adını verilebiliriz.Gurup ve tanı Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızıyla bağdaştırırsak ilişkisinin olduğunu rahatlıkla görebiliriz. Dünyanın dönüş hızı her yerde aynı değildir. Ekvatorda en hızlı şekilde dönen Dünya Güney ve Kutup noktalarına gittiğinde yavaşlamaktadır. Güneş Ekvator bölgesinde daha çabuk doğar yani daha çabuk tan vakti gelir. Aynı şekilde Güneş, Ekvator bölgesinde daha çabuk batar yani daha çabuk gurup vakti gelmektedir. Dünyanın kendi etrafındaki dönüş hızının çok hızlı olduğu Ekvator’da ne gurup yani; Güneş’in batış süresi, ne de tan yani; Güneş’in doğuş süresi yer almamaktadır. Böylece Dünyanın kendi etrafındaki dönüş hızının gurup ve tan sürelerine etkisi yadsınamaz gerçektir, görüşü Coğrafyacılar tarafından rahatlıkla savunulabilir

20. Dünya, Güneş etrafında kutuplardan geçen ekseni ile yörünge düzlemi arasında 66o 33’lık bir açı ile döner. Bu durum nedeniyle Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi arasında da 23o 27’lık bir açı oluşur. Eksen eğikliği olarak adlandırılan bu açının 30o olması durumunda ne gibi değişimler görülürdü?

Cevap: Dünya ve güneş ilişkisiyle ilgili sorular, merak edilenler yıllar yılı dünyanın her tarafında bitmemektedir. Cevapları bulunan sorular tabi ki çoğunluktadır ve her geçen gün teknolojinin de ilerlemesiyle cevapsız soruların sayısı azalmaktadır. Bunun yanı sıra teknoloji ne kadar ilerlese de bu da insanların uzay içindeki yeni bilinmez konular için cevabı aranan sorular oluşturmasına da katkı sağlamaktadır. Bu sorulardan bir tanesi eksen eğikliğinin açısının 30 derece olmasının sonuçları sorunsalıdır.Eksen eğikliği fazla olsaydı ya da başlıkta verdiğimiz örnek gibi 23 derece değil de 30 derece olmuş olsaydı farklılıklar meydana gelirdi. Eksen eğikliğinin açısının 30 derece olmasının sonuçları nelerdir, bir de kısaca onlara sıralayalım;
- Dönenceler farklı enlemlerden geçerlerdi.
- Güneş ışınları dik açıyla indikleri alanlar genişlerdi.
- Orta kuşak daralırken, ekvator ve kutup kuşağı genişlerdi
- Gölge boyları, güneş açılarının gelme açıları değişeceği için değişirlerdi.
- Gece ile gündüz arasındaki fark artardı. Yine önemli sonuçlardan biri; gece ve gündüzün uzunlukları değişirdi.

21. Dünya’nın Güneş etrafında takip ettiği yörünge tam bir daire şeklinde olsaydı bu durum hangi değişimlere neden olurdu?

Cevap: Dünya kendi ekseni etrafında dönerken, Güneş etrafında da dönmektedir. Dünya, Güneş etrafında eliptik bir yörünge dönerken eksen eğikliğine sahip olarak döner ve bu da yıllık hareketin sonucunda birçok şeyin oluşmasını sağlar.Dünyanın Güneş etrafında takip ettiği yörünge tam bir daire şeklinde olsaydı, mevsimler oluşmazdı, iklimler oluşmazdı, çölleşme ve kuraklık yaşanırdı.

22. Yaşadığınız yerin 25o kuzeyinde bir yere taşındığınızı düşünün. Bu yeni yerde Dünya’nın dönüş hızı, gece-gündüz uzunluğu ve Güneş ışınlarının geliş açısı nasıl bir değişim gösterirdi?

Cevap: Gece ve gündüzün ilişkisine baktığımızda gece ve gündüz sürelerinin uzadığını görürüz. Güneş ışınlarının gelişi dünyanın şeklinden dolayı hemen hemen her yere farklı inmektedir ama biz bulunduğumuz yerden daha kuzeyde bir yerde yaşamaya başlarsak, güneş ışınlarının geliş açıları azalacaktır, şu anda bulunduğumuz yere göre… Yine gölge boyu uzar, gurup ve tan süreleri uzar. Yerçekiminin daha da arttığını fark edersiniz. Güneşin hızı artmasa da aynı hızla ama daha az yol kat ettiği hesaplanır. Buna güneşin çizgisel hız oranı denir ve bu azalır. Son olarak daha yaşadığımız yerden daha kuzeyde bir yere taşındığımızda sıcaklıkların da azalacağını bilmeliyiz.İnsanların yaşadıkları, bulundukları yerler tabi ki farklılık göstermektedirler. Siz kendinizi düşünün, dünyada, kuzey yarım kürede bulunan Türkiye’de yaşamaktasınız. İster ülke içinde ister yine kuzey yarımkürede farklı bir enlemde yaşadığınız yerin 25 derece Kuzeyinde bir yere taşındığınızda meydana gelebilecek değişiklikler sizin yaşantınızı, hayat tarzını etkileyebilecek nitelikte karşınıza çıkabilecektir. En basitinde gurup ve tan sürelerinin uzaması bile uyku düzeninizde değişiklikler meydana getirebilir.