8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Tutku Yayıncılık 3. Ünite Basınç Sayfa 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85 Katı, Sıvı ve Gaz Basıncı Etkinlik Soruları ve Cevapları
8. Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Katı, Sıvı ve Gaz Basıncı Cevapları
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 75 Cevabı
Basınç nedir?
- Cevap: Herhangi bir gücün, kendisine engel olan bir yüzey üzerine yaptığı zorlamanın yüzölçümü birimine düşen miktarı; örneğin, sert nesneler, üzerine konuldukları yüzeylere yere doğru, sıvılar içinde oldukları kabın dibine ve yanlarına, gazlar ise içinde kap alı oldukları kabın her yönüne basınç yaparlar
Basıncın günlük yaşamdaki uygulamaları nelerdir?
- Cevap: Günlük hayatta katı, sıvı ve gaz basıncından sıkça yararlanırız. Balta, bıçak, toplu iğne, çivi, vida ve büyük kayaların parçalanmasında kullanılan kama gibi araçlar, katıların basıncı iletmesi özelliğinden yararlanılarak yapılmıştır. Katı cisimlerin geniş yüzeylerine uygulanan kuvvet değişmeden sivri uca iletilir. Kuvvetin uygulandığı yüzeyden daha küçük olan sivri yüzeyde daha büyük basınç elde edilir.
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 76 Cevabı
İş makinesi paletlerinin veya kamyon tekerleklerinin yüzeylerinin geniş olmasının nedeni nedir? Tahminlerde bulununuz.
- Cevap: Basınç, hareket ve kuvvet oluşturmak için iletimin sağlanması şeklinde işten ve kuvvetten kazanç sağlamak için çeşitli iş makinelerinde fiziksel bir güç olarak kullanılmaktadır. Basınç ve yüzey alanı arasında bir orantı bulunmaktadır. Bu orantı ters orantı olarak gerçekleşir. İş makinesi paletlerinin veya kamyon tekerleklerinin yüzeylerinin geniş olmasının nedeni basıncı azaltmak ve güvenliği sağlayarak hareketi yerine getirmek amacı içindir. Yüzey alanı arttıkça, basınç etkisi ve iletimi de azalır. Böylece daha kolay taşıma işleri yapılmaktadır. İş makinelerinde bu şekilde lastiklerin kullanılması bilinçli olan bir çalışmadır.
Otomobil ve iş makineleri gibi araçlarda bulunan hidrolik sistem nasıl çalışır? Araştırınız.
- Cevap: Basınç hayatımızın her alanda karşımıza çıkan fiziksel bir güçtür. Basınç iletimi de basıncın bir yerden başka bir yere geçmesi anlamına gelir. Basınç iletimi, otomobil ve iş makineleri gibi araçlarda bulunan hidrolik sisteminin çalışma mantığını oluşturmaktadır. Basınç iletimi fiziksel bir güç olarak hemen her yerde kullanılır. Otomobil ve iş makinelerinde bulunan hidrolik sistem genelde sıvıların basınç iletimi prensibine bağlı olarak çalışmaktadır. Sıkıştırılabilir olan akışkan olan maddelerin, sağladığı basınçla ve bu basıncın iletimi ile hareket sağlanması ve mekaniğin oluşması sağlanır. Hidrolik sistemi, hareket ve kuvvet üretmek için gerçekleştirilen basınç iletimi anlamına da gelir.
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 77 Cevabı
Basınç Nedir?
Suya dalan bir dalgıç, derinlere indikçe suyun vücudunda bir baskı oluşturduğunu hisseder. Dağın zirvesine tırmanan dağcı, yükseklere çıktıkça kulaklarında bir etki hisseder. Paraşütle yeryüzüne inen bir sporcu da benzer bir durumla karşılaşır. Acaba bunların sebebi nedir?
- Cevap: Atmosfer basıncından dolayıdır. Açıklama için aşağıdaki ayrıntılı notlara bakmanız yeterli olacaktır. Atmosfer basıncını etkileyen faktörler şunlardır;
1. Sıcaklık
Hava ısındıkça genleşir ve hafifler. Soğudukça sıkışır ve ağırlaşır. Bu nedenle havanın soğuk olduğu yerlerde basınç yüksek, sıcak olduğu yerlerde düşüktür. Yani sıcaklıkla basınç arasında ters orantı vardır. Bu yüzden ekvatorda alçak basınç alanı, kutuplarda ise yüksek basınç alanı bulunur.
2. Mevsim
Mevsime göre sıcaklık değiştiği için atmosfer basıncı da değişir. Örneğin; Türkiye’de yaz mevsiminde daha çok alçak basınç alanları, kış mevsiminde ise yüksek basınçalanları oluşur.
3. Yükseklik
Yükselti ile basınç arasında ters orantı vardır. Yükseklere çıkıldıkça atmosferin basıncı düşer. Bunun nedeni yükseldikçe atmosferin kalınlığı ile birlikte ağırlığının ve gazlarının yoğunluğunun azalmasıdır.
4. Yerçekimi
Yerçekimi ile basınç arasında doğru orantı vardır. Yerçekimi arttıkça basınç da artış gösterir. Cisimlerin ağırlığı yerçekimine bağlıdır. Yerçekimi dünyanın şeklinde dolayı ekvatorda az, kutuplarda fazladır. Buna bağlı olarak hava basıncı ekvatorda, kutuplara göre daha azdır.
5. Dinamik Etkenler
Hava kütlelerinin alçalarak yığılması veya yükselerek seyrelmesi sonucunda ortaya çıkar. Örneğin troposferin üst kısımlarında ekvatordan kutuplara doğru esen ters alize rüzgarları dünyanın günlük hareketinin etkisiyle 30° enlemleri civarında alçalarak yüksek basınç alanlarını oluştururlar.
Katı Basıncı
Katı maddeler ağırlıkları nedeniyle bulundukları yüzeye kuvvet uygular ve bu kuvvetin etkisiyle basınç oluşur. Örneğin kumsalda çıplak ayakla kuma bastığınızda ağırlığınız kadar kuvvet uygularsınız. Oluşan basıncın etkisiyle kumda iz bırakırsınız. Acaba geniş tabanlı bir ayakkabı giyip kuma basarsanız kumda oluşan izin derinliği değişir mi? Katı basıncını etkileyen değişkenler nelerdir? Bunları gözlemlemek amacıyla aşağıdaki etkinliği yapınız.
- Cevap: Katı Basıncı : Katılar ağırlıklarından dolayı ve kendilerine uygulanan kuvvetleri aynen ilettiklerinden bulundukları zemine bir etki uygularlar. Bu etkiye Katı Basıncı denir.- Basınç P harfi ile gösterilir.
Katı basıncını hesaplayabilmek için Cismin ağırlığının yada Uygulanan Kuvvetin büyüklüğünü Yüzey Alanına bölmemiz gerekir. Yani, P = G(F) / S dir.
Yukarıdaki formülden de anlaşılacağı üzere katı basıncını etkileyen faktörler Cismin Ağırlığı ve Yüzey Alanıdır.
Katıların basıncı ağırlık ile doğru yüzey alanı ile ters orantılıdır. Yani, Cismin ağırlığı arttıkça uyguladığı basınçta artar. Yüzey alanı arttıkça cismin uyguladığı basınç azalır.
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 79 Cevabı
Sıvı Basıncı
Bir yüzücü, suda yüzerken suyun vücuduna bir baskı yaptığını hisseder. Sıvılar da katılar gibi basınç oluşturma etkisine sahiptir. Tüm sıvılar, içinde bulunan cisimlere bir basınç uygular. Acaba sıvı basıncını etkileyen değişkenler nelerdir?
Tahmin ediniz. Tahminlerinizi test etmek amacıyla bir sonraki sayfadaki etkinliği yapınız.
- Cevap: Sıvı basıncını etkileyen iki önemli etken vardır. Bunlar sıvının yoğunluğu ve sıvının derinliğidir. Bir sıvının yoğunluğu ve derinliği arttıkça basınçta artmaktadır. Katılar gibi sıvılar da basınç uygular. Sıvılar sıkıştırılamaz ve bu nedenle basınç uygulamak sıvıyı hareket ettirir. Bir sıvı içerisinde herhangi bir noktaya uygulanan basınç, anında sıvının her tarafına iletilir. Bu önemli ilke, otomobilleri ezmek için kullanılan büyük presler, buldozer ve ekskavatör gibi hidrolik iş makinelerinde kullanılır.
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 83 Cevabı
Basıncın Günlük Yaşam ve Teknolojideki Uygulamaları
Duvara çakılan çivinin ucunun sivri olması, ekmek dilimlerken kullanılan bıçağın keskin olması yüzeye uygulanan basıncı artırır. Bu sayede çivinin çakılması ve ekmeğin kesilmesi işlemleri kolaylıkla yapılır. Karda yürüyebilmek için kullanılan kar ayakkabılarının taban kısımlarının geniş yüzeyli olması oluşan basıncı azaltır. Bu sayede karda batmadan yürünebilir. Bunlar gibi günlük yaşamda karşılaşılan pek çok olayda basıncın etkisinden yararlanılır. Bazen basıncın küçük olması kolaylık sağlarken bazen de büyük olması işleri kolaylaştırır. Teknolojik gelişmeler sayesinde katı, sıvı ve gazların basınç özelliklerinin uygulama alanları giderek artmaktadır. Basıncın günlük yaşam ve teknolojideki uygulamaları ile ilgili bazı örnekler aşağıda verilmiştir
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 84 Cevabı
Siz de katı, sıvı ve gazların basınç özelliklerinin günlük yaşam ve teknolojideki uygulamalarına örnekler veriniz. Bununla ilgili bir poster hazırlayabilirsiniz.
- Cevap:
Katı basıncının kullanıldığı yerler:
iş makinelerinin lastikleri yerine paletleri vardır böylece yükle toprağa batmaları önlenir.
bıçağın ucunun sivri olması basınçla daha iyi batması içindir.
çivilerin sivri olması basıncın daha iyi iletilmesini sağlar.
Sıvı basıncının kullanıldığı yerler:
pistonların çalışması,
Vinçlerin çalışması,
emme basma tulumbalarda,
Hidrolik sistemlerde,
Arabaların fren sistemlerinde.
Gaz basıncının kullanıldığı yerler:
LPG ve yangın tüplerinde,
Deodorantlarda,
Otobüslerin kapılarının açılıp kapanmasında,
Tansiyon aletinde,
Topun şişirilmesinde
8 Sınıf Tutku Yayıncılık Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 85 Cevabı
Bölüm Sonu Değerlendirmesi
Beyza, katı cisimlerin yüzeye uyguladığı basıncın cismin yer ile temas ettiği yüzey alanına bağlı olup olmadığını deneyerek keşfetmek istiyor. Bunun için kumlu yüzey ve özdeş cisimleri kullanarak aşağıdaki düzenekleri hazırlıyor.
Beyza’nın amacına ulaşabilmesi için hazırladığı deney düzeneklerinden hangi ikisini kullanması gerekir? Neden? Açıklayınız. Cevabınızı aşağıdaki noktalı yere yazınız.
- Cevap: Bu etkinliği kendiniz yapmalısınız.
2) Aşağıdaki akvaryumda numaralandırılarak belirtilen balıklar şekildeki konumlarda bulunmaktadır. Bu balıklara su tarafından bir basınç uygulanmaktadır. Balıklara etki eden sıvı basınçları arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız. Balık numaralarını kullanarak cevabınızı aşağıdaki noktalı yere yazınız.
- Cevap: Balıklar, su içerisinde bulundukları derinliğe bağlı olarak farklı miktarda basınca maruz kalır. Bazı balık türleri yüksek basınca dayanamadıkları için derin sularda yaşayamazlar. Sıvı basıncı, derinlik arttıkça artar.
“8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Tutku Yayıncılık Cevapları Sayfa 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
