6. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sevgi Yayınları 4. Ünite Madde ve Isı Sayfa 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134 2. Bölüm Yoğunluk Etkinlik Soruları ve Cevapları
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı 2. Bölüm Yoğunluk Cevapları
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 121 Cevabı
Deniz yatağı, balon, içi boş plastik şişe gibi bazı maddelerin suyun üstünde yüzebilmesinin nedeni ne olabilir?
- Cevap: Bir cismin yoğunluğu sıvının yoğunluğundan az ise cisim yüzer. Bu durumda cisim nereye bırakılırsa bırakılsın cisim sıvının yüzeyine doğru hareket eder. Bu hareket kaldırma kuvveti ile cismin ağırlığı eşit oluncaya kadar devam eder. Deniz yatağı, balon, içi boş plastik şişesi gibi maddelerin yoğunluğu suyun yoğunluğundan daha az olduğu için bu cisimler yüzer.
Çok büyük bir yük gemisi denizde yüzebilirken çok küçük bir taş parçasının dibe batmasının nedeni ne olabilir?
- Cevap: Çok büyük yük gemileri denizde yüzerler. Bunun en önemli sebebi suyun kaldırma kuvvetidir. Ayrıca, gemilerin yoğunluğu suyun yoğunluğundan daha az olması geminin yüzmesini sağlar. Küçük bir taş ise batar. Çünkü, yoğunluğu suyun yoğunluğundan daha fazladır.
Yoğunluk Nedir
“Demir, pamuktan daha yoğun bir maddedir.” cümlesinden ne anlıyorsunuz? Düşüncelerinizi aşağıdaki noktalı alana yazınız.
- Cevap: Demirin öz kütlesi daha fazladır yani yoğunluğu daha fazladır.- Pamuğun atomları demirin atomlarından daha az yoğunlukta bulunur aynı hacim alındığında.- Aynı kütlede pamuk ve demir alındığında pamuğun hacmi çok daha fazla olacaktır. İşte böylece demirin pamuktan daha yoğun olduğunu anlarız çünkü demirin kütlesinin hacmine bölünmesi pamuğun kütlesinin hacmine bölünmesinden daha fazla değer verecektir
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 122 Cevabı
Yandaki fotoğrafta yer alan tahtadan ve süngerden yapılmış cisimlerin hacimleri birbirine eşittir. Sizce hangisinin kütlesi daha büyük olabilir? Neden? Düşüncelerinizi aşağıdaki noktalı alana yazınız.
- Cevap: Bir maddenin uzayda kapladığı alana “hacim” , Ağırlığına ise “kütle” denir, Bu sebeple, Eşit en ve boyda olan tahta ve süngerin hacmi aynıdır. Ama en ağır olan tahtadır çünkü parçacıkları birbirine daha yakın ve fazladır.
Amaç
Maddenin kütle ve hacmi arasında nasıl bir ilişki olduğunu öğrenmek
Deneyin Yapılışı
• Cetvel yardımıyla dikdörtgenler prizması ve küp şeklindeki tahtaların boyutlarını ölçünüz.
• Hacim formüllerini kullanarak cisimlerin hacimlerini hesaplayınız.
• Dikdörtgenler prizması ve küp şekilli tahtaların kütlelerini eşit kollu terazi ya da dijital baskül yardımıyla ölçünüz.
• Aşağıdaki tabloya ölçüm değerlerini kaydediniz.
• Kütle / hacim oranını bularak tabloya kaydediniz
Kütle
- I. ölçüm:
- II. ölçüm:
- III. ölçüm:
Hacim
- I. ölçüm:
- II. ölçüm:
- III. ölçüm:
Kütle/Hacim
- I. ölçüm:
- II. ölçüm:
- III. ölçüm:
1) Farklı boyuttaki tahtaların kütle / hacim oranı için ne söyleyebilirsiniz?
- Cevap: Kütle/Hacim = Yoğunluk’tur. Cisim’in ya da Maddenin yoğunluğu kütlenin hacme bölünmesi sonucu bulunur. Ölçümleri elinizdeki tahta parçalarına gör yapınız.
Deneyinizde farklı boyutlardaki tahta parçaları için kütle / hacim oranını belirlediğinizi hatırlayınız. Bu oranın sabit olduğunu gözlemlemiş olmalısınız. Bir maddenin yoğunluğunu nasıl belirleriz?
- Cevap: Bir cismin yoğunluğu şu formül ile bulunur: Yoğunluk=Kütle/Hacim Yani: D=M/VD=yoğunluk M=kütle V=hacim
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 124 Cevabı
Deney Yapalım
Hangisi Daha Yoğun?
Amaç
Farklı cisimlerin yoğunluklarını hesaplamalar yaparak karşılaştırmak
Deneyin Yapılışı
• Cetvel yardımıyla geometrik şekilli cisimlerin boyutlarını ölçünüz.
• Cisimlerin hacimlerini hesaplayınız.
• Geometrik şekilli cisimlerin kütlelerini terazi yardımıyla ölçünüz.
• Aşağıdaki gibi bir çizelgeyi defterinize çizerek ölçüm değerlerini bu çizelgeye kaydediniz.
• Cisimlerin yoğunluklarını (kütle / hacim oranlarını) hesaplayarak çizelgeye kaydediniz.
Sorular
1. Boyutları aynı olan geometrik şekilli cisimlerin yoğunlukları için ne söyleyebilirsiniz?
- Cevap:
128 g olan cisim için yoğunluk;
d= 128/64 = 2 g/cm³
64 g olan cisim için yoğunluk;
d= 64/64 = 1 g/cm³
Gri olan küpün yoğunluğu diğer küpten fazladır.
Yoğunluğu sudan daha büyük olan maddelerin suda battığını, küçük olanların ise yüzdüğünü biliyor musunuz?
- Cevap: Ayrı ayrı kütlelerini ve hacimlerini hesaplayıp formülden gidebiliriz ama buna gerek yoktur. Taşın kütlesini hesaplarız. Su dolu kabın içine taşı attığımızda kaptan dışarı taşan su miktarı bize taşın hacmini verir. Buradan da kütle/hacim yaparak yoğunluklarını buluruz.
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 125 Cevabı
Kenar uzunlukları şekildeki gibi aynı olan küplerin kütleleri dijital terazi yardımıyla ölçülüyor.
a. Küplerin kütleleri 128 g ve 64 g olduğuna göre yoğunluklarını hesaplayınız.
- Cevap:
Yoğunluk ( d ) = Kütle ( m) / Hacim ( V ) d=m/V
d= 128 / 64 = 2 g/ cm3 ( gri küp)
d= 64 / 64 = 1 g/ cm3. (turuncu küp)
b. Boyutları aynı olan geometrik cisimlerin yoğunlukları için ne söyleyebilirsiniz?
- Cevap: Gri küpün yoğunluğu daha fazladır.
Düzgün Şekli Olmayan Katıların Yoğunluğu
Dikdörtgenler prizması ve küp şeklinde olan düzgün geometrik şekle sahip cisimlerin yoğunluklarını hesaplamayı öğrendiniz.
Peki, düzgün şekli olmayan katı maddelerin hacimlerini nasıl hesaplarsınız?
- Cevap: Maddenin yapısına ve yoğunluğuna göre hesaplanması gerekir.
Yandaki resimde yer alan taş parçalarının yoğunluklarını nasıl hesaplayabilirsiniz? Önerilerinizi aşağıdaki noktalı alana yazınız.
- Cevap:
Önce taşı tartarız. Bu kütlesini verir.
Su dolu bir kap alırız.
Taşı kabın içine koyarız.
Su dolu kaptan dışarı taşan suyu ölçeriz. Bu hacmini verir.
Yoğunluk formülünden yoğunluğu bularız.
Yoğunluk = kütle / Hacim
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 126 Cevabı
Geometrik şekilli cisimlerin yoğunluklarını nasıl hesaplayacağınızı “Hangisi Daha Yoğun?” deneyinde öğrenmiştiniz. Düzgün geometrik şekli olmayan katı maddelerin hacimlerini hesaplarken bu bilgilerinizden yararlanabilir misiniz?
- Cevap: Su dolu bir kabın içine o şekli atarım. Taşan su miktarı hacmini ölçmek istediğim şekil kadar taşmış olacaktır. O suya bakarak o şeklin hacmini öğrenmiş ve hesaplamış olurum.
Deney Yapalım
Taşın Yoğunluğunu Hesaplayalım
Amaç
Düzgün şekli olmayan cisimlerin yoğunluğunu hesaplamak
Deneyin Yapılışı
• Taş parçasının kütlesini terazi yardımıyla ölçünüz. Ölçüm sonucunuzu tabloya not ediniz.
• Beherglasa yarısına kadar su doldurup suyun hacim değerini tabloya not ediniz.
• Taş parçasını suyun içine bırakınız. Bu işlem sırasında su taşırma maya dikkat ediniz. İçerisinde taş parçası bulunan suyun hacmini tab loya not ediniz.
• Taş attıktan sonraki ve önceki su hacimleri arasındaki farkı bularak taşın hacmini hesaplayınız.
• Hacim ve kütle değerlerini kullanarak taşın yoğunluğunu hesaplayınız.
Sorular
1. Etkinlikte kullandığınız yöntemle hangi tür katı maddelerin yoğunluğunu hesaplayabilirsiniz?
- Cevap: Katı maddelerin yoğunluğu hesaplanabilir.
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 128 Cevabı
Yandaki resimde yer alan özdeş bilyelerin yoğunluklarını nasıl bulabileceğinizi tahmin ediniz. Tahminlerinizi aşağıdaki noktalı alana yazınız.
- Cevap: Bilyenin bir tanesinin yoğunluğunu hesaplamamız yeterlidir. Özdeş bilye oldukları için hepsinin yoğunlukları eşittir. Bir bilyenin ağırlığını ölçeriz. Daha sonra bilyeyi suyun içine atarız. Su ne kadar yükselmişse o da bilyenin hacmini verir. Yoğunluk bulma formülünü kullanarak bir bilyenin yoğunluğunu bulabiliriz.
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 129 Cevabı
Sıvıların Yoğunluğu
Yandaki cam kavanozda birbirine karışmayan sıvılar yer almaktadır. Sizce sıvıların bu şekilde durmasının nedeni nedir? Düşüncelerinizi aşağıdaki noktalı alana yazınız.
- Cevap: Nedeni sıvıların yoğunluklarının farklı olmasıdır.
Sıvı maddelerin yoğunlukları için ne söyleyebilirsiniz? Sıvı maddelerin yoğunlukları da birbirinden farklı mıdır? “Sıvıların Yoğunluğunu Hesaplayalım” adlı deneyi yaparak bu sorularımıza cevap vermeye çalışalım.
- Cevap: Katılar yardımıyla bu işlem yapılabilir.
Deney Yapalım
Sıvıların Yoğunluğunu Hesaplayalım
Amaç
Sıvı maddelerin yoğunluklarının birbirinden farklı olup olmadığını ölçümlerle belirlemek
Deneyin Yapılışı
• Dereceli silindirleri içleri boşken, terazi ile tartıp kütlelerini ölçünüz. Ölçüm değerinizi aşağıdaki tabloya not ediniz.
• Dereceli silindirlere ayrı ayrı eşit hacimde su ve zeytinyağı koyarak kütlelerini tekrar ölçünüz.
• Su ve zeytinyağı ile birlikte ölçtüğünüz kütle değerlerinden dereceli silindirlerin boş kütle değerlerini çıkartarak sıvıların kütlesini hesaplayınız aşağıdaki tabloya not ediniz.
• Su ve zeytinyağının hacimlerini dereceli silindire bakarak belirleyiniz ve tabloya not ediniz.
• Su ve zeytinyağı için yoğunluk değerlerini hesaplayarak tabloya not ediniz.
Sorular
1) Su ve zeytinyağı için hesapladığınız yoğunluk değerleri hakkında ne söyleyebilirsiniz?
- Cevap:
Zeytinyağının yoğunluğu : 0.9 gr/cm3 dür.
Suyun yoğunluğu : 1 gr/cm3 tür.
Suyun yoğunluğu daha fazladır.
Zeytinyağının daha azdır.
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 130 Cevabı
Su ve zeytinyağını fotoğraftaki gibi aynı bardağa koyduğumuzda, zeytinyağının suyun yüzeyinde kalmasının nedeni nedir?
- Cevap: Su ile zeytinyağının karıştırılmaya çalışıldığında birbirlerinin içerisinde çözülmemesinin başlıca nedeni iki maddenin moleküllerinin birbirinden farklı yapıda olmasıdır. Kimyadaki genel bir duruma göre birbirine benzeyen iki madde birbiri içerisinde çözülebilirken birbirinden farklı maddeler birbiri içerisinde çözülememektedir. İki maddenin birbiri içerisinde çözülebilmesi için moleküllerinin birbirinin içine geçmesi gerekir. Moleküllerin birbiri ile kaynaşabilmesi için de maddelerin kimyasal olarak birbirlerine benzemesi gerekir.
a. Buna göre suyun ve zeytinyağının yoğunluklarını hesaplayınız.
- Cevap: Su 30 gr ve Zeytin yağı 8 gr olarak hesaplanmaktadır.
b. Su ve zeytinyağının yoğunlukları hakkında ne söyleyebilirsiniz?
- Cevap: Suyun yoğunluğu daha fazladır.
Çözüm b
Suyun yoğunluğu zeytinyağının yoğunluğundan büyüktür.
Doğanın Canlılara Sürprizi
Yandaki fotoğraf, Dünya’nın en soğuk bölgelerinden birisi olan Kuzey Buz Denizi’nde çekilmiştir.
Sizce fotoğraftaki buzların altında canlı yaşıyor olabilir mi? Düşüncelerinizi aşağıdaki noktalı alana yazınız.
- Cevap: Evet yaşıyordur. Yüzeydeki buz suyun altındaki sıcaklığın azalmasını önler.
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 131 Cevabı
Sıcak günlerde içtiğiniz suya veya meyve suyuna soğuması için buz parçaları atmışsınızdır. Buz parçalarının yandaki fotoğrafta olduğu gibi su yüzeyinde kalmasının nedeni ne olabilir?
- Cevap: Çünkü buzun yoğunluğu suyun yoğunluğundan azdır. Su donduğu zaman hacmi genişler ve yoğunluğu azalır. Yoğunluğu az olan maddeler yoğunluğu fazla olan maddelerin üstüne yüzdüğü içinde buz suyun üstünde kalır.
Buz ve suyun yoğunlukları için ne söyleyebilirsiniz? Bu sorulara cevap verebilmek için aşağıdaki deneyi yapalım.
- Cevap: Suyun yoğunluğu 1 dir. Buz suyun üzerinde yüzdüğüne göre buzun yoğunluğu suyun yoğunluğundan azdır.
Deney Yapalım
Buz mu Yoğun Su mu?
Amaç
Buzun ve suyun yoğunluklarını karşılaştırmak
Deneyin Yapılışı
• Boş beherglasların kütlesini terazi ile ölçünüz.
• Beherglaslardan birisine buz parçası, diğerine ise su koyarak kütlelerini tekrar ölçünüz.
• 1. etkinlik basamağında ölçtüğünüz değeri, buz ve su ile ölçtüğünüz değerlerden çıkartarak buz ve suyun kütlesini hesaplayınız.
• Beherglastaki ölçeklendirmelerden yararlanarak suyun hacim değerini belirleyiniz.
• Küp şeklindeki buz parçasının bir kenarının uzunluğunu ölçüp öğretmeninizden yardım alarak küpün yaklaşık hacmini hesaplayınız.
• Ölçümlerinizi aşağıdaki tabloya kaydediniz.
• Su ve buz için yoğunluk değerlerini hesaplayarak aşağıdaki tabloya kaydediniz.
- Cevap:
Sorular
1) Su ve buz için hesapladığınız yoğunluk değerleri hakkında ne söyleyebilirsiniz?
- Cevap: Suyun yoğunluğu, buzun yoğunluğundan fazladır.
➢ Yoğunluğu fazla olan maddeler dibe çöker.
➢ Bir çok madde donduğunda büzülür yoğunluğu artar ancak su bir istisnasıdır.
➢ Bahsettiğimiz istisna olmasaydı suda yaşayan canlılar suyun altında yaşayamazdı.
➢ Suyun yoğunluğu 1 g/cm³
➢ Buzun yoğunluğu 0,9 g/cm³
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 132 Cevabı
Buzun yoğunluğunun suyun yoğunluğundan küçük olmasının doğada canlılar için önemini araştırarak sınıfınızda tartışınız.
- Cevap: Doğada maddeler üzerinde ısı ve sıcaklık etkisiyle gerçekleşen bazı olaylar bulunmaktadır. Bunlardan biri de hal değişimidir. Sıvılar ısı vererek katı hale gelir ve donar. Suyun donmasıyla buz oluşur. Su, sıvısında katısı yüzen tek madde olarak bilinmektedir. Yani buz suda yüzer. Bu da buzun yoğunluğunun suyun yoğunluğundan küçük olması nedeniyledir. Buzun yoğunluğunun az olmasıyla suda yüzme özelliğinin bulunması denizlerde bulunan canlıların hayatının devam etmesini sağlar. Çünkü buz çökseydi katı olarak canlıları öldürebilirdi. Ayrıca çökmesiyle taşmalar yaşanır ve karalar su altında kalabilirdi. Bu nedenle buzun suda yüzmesi çok önemlidir.
Boş dereceli silindirin kütlesini ölçen Serhat, dereceli silindirlerden birine buz parçası, diğerine su koyarak kütlelerini ölçüyor. Küp şeklindeki buz parçasının bir kenarının uzunluğunu ölçerek hacmini yaklaşık 10 cm3 olarak hesaplıyor.
a. Dereceli silindirden yararlanarak suyun hacmini şekildeki gibi ölçen Serhat, suyun ve buzun yoğunluk değerlerini kaç g/cm3 olarak hesaplar? Bulunuz.
- Cevap:
b) Su ve buzun yoğunluk değerleri hakkında ne söylenebilir?
- Cevap: Sıvısında katı halini yüzdüren tek madde sudur. Eğer su katı hale gelip yani buz olup dibe çökseydi içinde bulunan canlıları öldürebilirdi. Suyun bu özelliği sayesinde canlılar yaşamına devam edebilmektedir.
Yoğunluğun ayırt edici özellik olmasının günlük yaşamdaki kullanım alanlarının neler olduğunu İnternet, ansiklopedi vb. kaynaklardan araştırınız. Araştırma verilerinizi kullanarak hazırlayacağınız slayt gösterisini sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız.
- Cevap: Heterojen sıvı-sıvı karışımları ayırmada çok yararı vardır.
6. Sınıf Sevgi Yayınları Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
