Evinizde ısınma amaçlı kullandığınız araç gereçler hangi enerji kaynaklarını kullanarak ısı verir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
- Cevap: Elektrikli gereçlerden bazıları sadece mutfak ve banyolarda kullanılabilir. Mutfaklarda buzdolabı, bulaşık makinesi, tost makinesi ve su ısıtıcısı gibi araçlar yer alır. Banyoda ise saç kurutma makinesi ve çamaşır makinesi kullanılır. Bu araç gereçlerin ortak özelliği fiş ve elektrik ile çalışmasıdır.
Kömür yer altından maden olarak çıkarılan katı bir yakıt türüdür. Milyonlarca yıl önce bataklık alanlarda toplanan bazı bitki atıkları çeşitli etkiler sonucunda yerkürenin derinliklerine hava almayacak şekilde gömülmüştür. Bitkilerin yapısındaki bazı bakterilerin karbondioksit gazı üretmesiyle kömürleşme süreci başlamıştır. Kömür tabakaları, üzerinde çeşitli kayaçların birikmesi, basınç, nem ve sıcaklık gibi etkilerle yerin derinliklerine doğru itilmiştir. Bu olayın gerçekleşmesi milyonlarca yıl almıştır. Günümüzde turba, linyit, taş kömürü ve antrasit olmak üzere farklı kömür türleri yer altından çıkarılmakta ve kullanılmaktadır. Kömürün ilk kez milattan önce Çinliler tarafından bulunduğu bilinmektedir.
• Ünlü İtalyan gezgin Marco Polo (Marko Polo), yazdığı günlüklerde Çin’i ziyareti sırasında gördüğü kömürden enteresan bir madde olarak bahsetmiştir.
• Kömür 18. yüzyılın sonlarına doğru yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
• Ülkemizde kömür madenciliği, Uzun Mehmet’in 1829 yılında Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde kömürü bulmasıyla başlamıştır.
Gaz yağı, fuel-oil, mazot ve benzin yaygın olarak kullandığımız sıvı yakıtlara örnektir. Sıvı yakıtlara akaryakıt denir. Akaryakıtlar genellikle petrol adı verilen koyu renkli bir sıvıdan elde edilir. Petrol de kömür gibi yer altından çıkarılan bir madendir. Yandaki görselde bir rafineri verilmiştir. Yer altından maden olarak çıkarılan petrolden çeşitli petrol ürünlerinin elde edildiği tesislere rafineri adı verilir. Rafinerilerde petrolden benzin, mazot ve fuel-oil gibi ürünler elde edilir. Bir petrol ürünü olan gaz yağı çok uzun süre dünyada en çok kullanılan sıvı yakıt olmuştur. Özellikle aydınlatma amacı ile gaz lambalarında kullanılmıştır. Fakat ampulün bulunması ve elektriğin yaygınlaşması ile gaz yağı kullanımı azalmıştır. Günümüzde ise motorlu taşıtlarda benzin, fuel-oil ve motorin gibi petrol kökenli sıvı yakıtlar oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Cevap: Bu sayfada herhangi bir soru bulunmamaktadır.
Doğal gaz ve LPG (Likit Petrol Gazı), gaz yakıtlara örnektir. LPG Sıvılaştırılmış Petrol Gazı olarak da bilinmektedir. Doğal gaz renksiz, kokusuz ve uçucu bir gazdır. Yandığında katı atık oluşturmayan doğal gazın alevi mavidir. Ülkemizde ısınma amacıyla doğal gaz kullanımı hızla yaygınlaşmaktadır. Konutlarda ve iş yerlerinde meydana gelen doğal gaz kaçağının anlaşılabilmesi için doğal gazın içerisine koku eklenmiştir. Bu koku halk arasında çürük sarımsak kokusuna benzetilmektedir. Evde böyle bir koku hissedildiğinde doğal gaz kaçağından şüphelenilmelidir. Kapı ve pencereler açılıp ev havalandırıl- malı, sayaç vanası kapatılmalıdır. En kısa zamanda yetkili birimlere haber verilmelidir. LPG, petrolün ayrıştırılması sırasında elde edilen gazların yüksek basınç altında sıvılaştırılarak çelik tüplere konulmasıyla üretilir. Ev ve iş yerlerimizde yakıt olarak kullanılır. Son yıllarda LPG’nin motorlu taşıtlarda çelik tüpler içerisine depo edilip yakıt olarak kullanılması da yaygınlaşmıştır.
TÜRKİYE’NİN SONDAJ GEMİLERİ
Derin deniz tabanlarındaki petrol ve doğal gaz rezervlerinin keşfedilmesi için sondaj gemileri kullanılır. Ülkemizdeki ilk sondaj gemisi, adını Fatih Sultan Mehmet’ten alan Fatih sondaj gemisidir. İlk sondaj aramasını Alanya-1 derin deniz kuyusunda, ikinci sondaj aramasını ise Doğu Akdeniz’de yer alan Finike-1 alanında gerçekleştiren Fatih sondaj gemisi, 20 Temmuz 2020 tarihinden bu yana sondaj aramalarını Zonguldak’ın yaklaşık 170 km açıklarındaki Tuna-1 araştırma kuyusunda yapmaktadır. Fatih sondaj gemisi 2020 yılında 405 milyar m3 lük bir doğal gaz kaynağı tespit ederek büyük bir başarıya imza atmıştır. Adını Yavuz Sultan Selim’den alan Yavuz sondaj gemisi Ekim 2018’de Türkiye’nin derin deniz sondaj gemileri arasına katılmıştır. Daha önce Doğu Akdeniz’deki Güzelyurt-1 araştırma alanında çalışmalar yapan Yavuz sondaj gemisi Doğu Akdeniz’de bulunan Lefkoşa-1 alanında çalışmalarına devam etmektedir. 2020’de Türkiye’nin derin deniz sondaj gemileri arasında katılan Kanuni sondaj gemisi adını Kanuni Sultan Süleyman’dan almıştır. Kanuni sondaj gemisi 11.400 m derinliğe kadar sondaj yapabilmektedir.
Hatırlayalım
Milyonlarca yıl önce dünyada yaşayan canlıların günümüze kadar ulaşan kalıntılarına fosil adı verildiğini geçmiş yıllardaki fen bilimleri derslerinde öğrenmiştiniz. Kullandığımız kömür ve petrol gibi yakıtlar hayvan ve bitkilerin fosilleşmiş kalıntılarından elde edilir. Bu nedenle bu tür yakıtlara fosil yakıt denir.
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
Kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtlar milyonlarca yılda oluşmaktadır. Bu nedenle fosil yakıtların miktarı sınırlıdır. Bu yakıtlar tamamen tükendiğinde tekrar oluşmaları çok uzun yıllar alır. Kullanıldıkça tekrar oluşmaları uzun yıllar alan bu tür enerji kaynaklarına yenilenemez enerji kaynakları adı verilir. Nükleer enerji elde etmek amacıyla kullanılan uranyum da yenilenemez enerji kaynaklarına örnektir. Nükleer enerji santrallerinde, uranyum elementinden elektrik enerjisi elde edilmektedir. Nükleer santraller elektrik enerjisi üreten diğer santrallere göre atmosferin daha az kirlenmesine neden olmakta ve daha ucuza elektrik enerjisi üretilmesini sağlamaktadır. Ülkemizde Mersin Akkuyu Nükleer Enerji Santrali’nin yapım çalışmaları başlamıştır. Sinop Nükleer Enerji Santrali’nin de inşa çalışmalarına önümüzdeki süreçte başlanması planlanmaktadır.
Nehirlerin üzerine kurulan barajlar sayesinde elektrik enerjisi üretilir. Nehirlerin önüne barajlar kurularak su biriktirilir. Biriktirilen su, çeşitli aşamalardan geçirildikten sonra elektrik enerjisi elde edilir. Aynı akarsuyun üzerine belirli aralıklarla kurulan barajlar sayesinde daha fazla elektrik enerjisi üretilebilir. Güneş, Dünya’mızın ısı ve ışık kaynağıdır. Az bir maliyetle güneş enerjisinden faydalanmak mümkündür. Güneş panelleriyle evlerimizi ve kullandığımız suyu ısıtabiliriz. Güneş pilleri sayesinde de elektrik enerjisi elde edebilir, evimizdeki elektrikli araç gereçleri çalıştırabiliriz.
Hem nüfusun hem de insanların talep ettiği enerji miktarının artması sonucunda yakın gelecekte fosil yakıtlarda önemli oranda azalma olacağı tahmin edilmektedir. Yenilenemez enerji kaynaklarına göre çevreye daha az zarar veren ve kullanıldığında tükenmeyen enerji kaynaklarına yenilenebilir enerji kaynakları denir. Yenilenebilir enerji kaynakları güneş, rüzgâr, su ve canlı atıkları gibi doğal kaynakların kullanımı sonucunda elde edilir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımında, kaynağın tükenmesi söz konusu değildir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının, insan ve çevre üzerindeki olumsuz etkileri fosil yakıtlardan çok daha azdır. Bu avantajlarından dolayı yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı teşvik edilmelidir. Enerji kaynaklarının sınıflandırılmasıyla ilgili aşağıdaki kavram haritasını inceleyiniz.
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
“6. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Anadol Yayınları Sayfa 138-139-140-141 Cevapları” beğendiyseniz sosyal medyada paylaşabilir ve aşağıda bulunan emojilerle duygularınızı ifade edebilirsiniz 🙂
