Bir balona hava üflerken balonun hacminin artmasının sebebi ne olabilir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
- Cevap: Lastik balonlardaki havanın basıncı azaltılırsa hacmi artar. Gazların molekülleri arasında katı ve sıvılara göre daha büyük boşluklar vardır. Basınç arttıkça gaz molekülleri arasında ki boşluklar azalır. Bu nedenle kapalı bir kaptaki gazın basıncı artarsa hacmi azalır. Basınç azalırsa hacim artar.
DENEYEREK ÖĞRENELİM
Araştırma Sorusu: Maddeler daha küçük taneciklerden mi oluşur?
- Cevap: Hacmi ve kütlesi bulunan canlı- cansız her türlü varlığa madde ismi verilir. Farklı fiziksel hallerde bulunan her türlü madde oldukça küçük yapılardan oluşur. Maddenin özelliklerini bünyesinde bulunduran en küçük yapıya ise madde taneciği yani atom ismi verilir.
Araç Gereç: 3 tane beherglas, 1 çay kaşığı gıda boyası, üzüm sirkesi, 2 adet küp şeker, içme suyu.
Deneyin Yapılışı
1. Beherglasları içme suyu ile dolduralım.
2. Beherglaslardan birine bir çay kaşığı gıda boyasını koyarak karıştıralım. Sudaki renk değişimini gözlemleyelim.
3. İkinci beherglastaki suyu, bir çay kaşığı üzüm sirkesi damlatarak karıştıralım. Sudaki renk değişimini gözlemleyelim.
4. Üçüncü beherglastaki suyu, iki adet küp şekeri atarak karıştıralım. Beherglasta oluşan karışımın tadına bakalım.
Sonuç Çıkaralım
1. Gıda boyası ve üzüm sirkesi karıştırdığımız beherglaslardaki suyun renk değiştirmesinin sebebi nedir?
- Cevap: Gıda boyası yemeklere istenilen rengi veren pigmentlerle oluşturulmuş boya türüdür denilebilir. Suyun renk değiştirmesinin sebebi budur.
2. Küp şeker karıştırdığımız beherglastaki suyun tadı, içme suyunun tadından farklı mıdır? Neden?
- Cevap: Değişiktir. Çünkü suyun tadı yoktur ama suyun içine başka bir madde konulduğunda su onun tadını alır. Bu yüzden küp şeker tadı vardır bu beherglasta.
DENEYEREK ÖĞRENELİM
Araştırma Sorusu: Farklı maddeleri oluşturan tanecikler arasındaki boşluk miktarı aynı mıdır?
- Cevap: Farklı maddelerin tanecik yapıları ve taneciklerinin arasındaki boşluklar da farklıdır. Bu nedenle yoğunluk maddeler için ayırt edici özelliktir. Maddenin farklı hâllerinin(katı-sıvı-gaz) yoğunlukları da birbirinden farklıdır. Maddenin tanecikleri arasındaki boşluk ne kadar az ise maddenin hacmi o kadar küçülür.
Araç Gereç: Ucuna iğne takılmamış 3 tane enjektör, su, kum.
1. Birinci enjektörü ağzına kadar kumla dolduralım. Enjektörün iğne takılmamış ucunu parmağımızla kapatarak pistonunu ileri doğru itelim. Gözlemlerimizi sonraki sayfada verilen tabloya yazalım.
2. İkinci enjektörün pistonunu geriye çekerek içini ağzına kadar su ile dolduralım. Enjektörün iğne takılmamış ucunu parmağımızla kapatarak pistonunu ileri doğru itelim. Gözlemlerimizi sonraki sayfada verilen tabloya yazalım.
3. Üçüncü enjektörün pistonunu geriye çekerek içini hava ile dolduralım. Enjektörün iğne takılmamış ucunu parmağımızla kapatarak pistonunu ileri doğru itelim. Gözlemlerimizi aşağıdaki tabloya yazalım.
Sonuç Çıkaralım
1. İçi su ve kum dolu enjektörün pistonunun hareket etmemesinin sebebi nedir?
- Cevap: Bu durumun sebebi gaz maddeleri oluşturan tanecikler arasındaki boşluğun katı ve sıvı maddeleri oluşturan taneciklere göre daha fazla olmasıdır. Katı ve sıvıların tanecikleri arasındaki boşluğun çok az olmasından dolayı kuvvet etkisiyle sıkıştırılamadıkları kabul edilir.
2. İçi hava dolu enjektörün pistonunun hareket etmesinin sebebi nedir?
- Cevap: Gaz hâldeki havanın kuvvet etkisiyle sıkıştırılabilmesi hareket etmesini sağlar.
Yaptığımız deneyde gaz hâldeki havanın kuvvet etkisiyle sıkıştırılabildiğini fakat sıvı hâldeki suyun ve katı hâldeki kumun sıkıştrılmadığını gözlemledik. İçi hava dolu enjektörün pistonu itildiğinde hava tanecikleri arasındaki boşluk azalır. Bu durumun sebebi gaz maddeleri oluşturan tanecikler arasındaki boşluğun katı ve sıvı maddeleri oluşturan taneciklere göre daha fazla olmasıdır. Katı ve sıvıların tanecikleri arasındaki boşluğun çok az olmasından dolayı kuvvet etkisiyle sıkıştırılamadıkları kabul edilir. Katı, sıvı ve gaz maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk miktarını aşağıdaki gibi modelleyebiliriz. Gazları oluşturan tanecikler arasındaki boşluk daha fazla olduğu için gazlar, kuvvet etkisiyle sıkıştırılabilir. Gazların sıkıştırılabilmesi özelliğinden günlük hayatın birçok alanında yararlanılır. Yangın söndürme ve mutfak tüplerinin, deodorantların ve futbol topunun içinde sıkıştırılmış gaz bulunur.
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
Sıvıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluk, katıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluktan daha fazladır. Bu boşluklar sayesinde sıvı maddeleri oluşturan tanecikler titreşim hareketinin yanında dönme ve öteleme hareketi de yapabilir. Öteleme hareketi, taneciklerin birbirleri üzerinden kayarak hareket etmesi sonucu gerçekleşir. Dönme hareketi ise maddeyi oluşturan taneciklerin dönerek ilerlemesini ifade eder. Sıvılar bulundukları kabın şeklini alır. Sıvıların belirli bir şekli yoktur ancak belirli bir hacmi vardır.
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
“6. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Anadol Yayınları Sayfa 108-109-110-111-112 Cevapları” beğendiyseniz sosyal medyada paylaşabilir ve aşağıda bulunan emojilerle duygularınızı ifade edebilirsiniz 🙂
