6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Canyoldaşıma Mektuplar Cevapları

6. Sınıf Türkçe Öğrenci Çalışma Kitabı Başak Yayınları 2. Tema Milli Mücadele ve Atatürk Sayfa 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72 Canyoldaşıma Mektuplar Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları

CANYOLDAŞIMA MEKTUPLAR

1. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 65 Cevabı

Tarihle ilgili konuları işlediğiniz derslerde öğrendiğimiz bilgileri anımsayalım. Özellikle, “Millî Mücadele yılları”, “Atatürk” ve “Atatürk’ün silah arkadaşları”na ilişkin bildiklerimize odaklanalım. Ardından “vatan/yurt” sözcüğüne ilişkin belleğimize düşen ilk sözcükleri yazalım. Bu kavramlar, bize neler düşündürüyor, neler hissettiriyorsa boşluklara yazalım.

VATAN

Cevap: Bu kelimelerin bizlerde uyandırdıkları ortak duygular: Coşku,heyecan,sevinç,sevgi,gurur

2. ETKİNLİK

Yukarıdaki etkinlikte bazı kavramlara odaklandık. Şimdi de aşağıdaki soruları yanıtlayalım ve arkadaşlarımızla “vatan sevgisi” ve “Millî Mücadele” yılları üzerine konuşalım. Sosyal bilgiler dersinde öğrendiğimiz bilgileri de anımsayarak tartışalım, düşüncelerimizi paylaşalım.

Vatan sevgisi ne demektir? Vatan sevgisi ne demektir?

Cevap: Vatanımızı sevmek ve onun için fedakârlık yapmak demektir.

Neden bu duyguyu yaşarız, hissederiz?

Cevap: Çünkü vatanımız için her şeyi yapmaya hazırız ve söz konusu sevgi olunca da bir heyecan yaşarız.

Vatan neden önemlidir?

Cevap: Çünkü vatan bizim için bir yuva,sığınacak bir yer anlamı taşır.Ayrıca milletimizin tüm geçmişi vatan topraklarında saklıdır.

Toplumdaki bireylerin vatan sevgisi/yurt sevgisi açısından kuvvetli duygular taşıması önemli mi? Neden?

Cevap: Çünkü vatanımızın kıymetini bilebilmemiz için yapmamız gereken şeylerden biri de onu sevmektir.

3. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 66 Cevabı

“Canyoldaşıma Mektuplar” adlı şiirde geçen ve aşağıda sunulan sözcüklerin geçtiği dizeleri bulalım. Bu sözcüklerin sözlükte ilk sıradaki anlamlarını bulalım ve aşağıdaki ilgili bölüme not edelim. Ardından şiire kattığı anlam ile sözlükten bulduğumuz anlamın uyup uymadığına bakalım. Sözcüğün şiire kattığı anlamı, kendi cümlelerimizle yazalım.

Cevap:

EZİLMEK

Şiirde geçtiği dize: Ezilir gibiydi…
Sözlükteki anlamı: Baskı uygulanarak şekil v.b değiştirmek.
Şiire kattığı anlam: Aşıma uğramak.

ŞAHLANMAK

Şiirde geçtiği dize: Bir vatan şahlanmıştı balam.
Sözlükteki anlamı: (at) ön ayaklarını havaya kaldırarak arka ayakları üstünde dikelmek.
Şiire kattığı anlam: Ayaklanmak, coşkulanmak.

NOT: Yukarıdaki sözcüklerin dışında şiirde geçen ve anlamını bilemediğimiz sözcükler varsa bunları da defterlerimize not edip anlamlarına sözlükten bakalım.

4. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 67 Cevabı

Sözcükler, cümle içinde başka sözcüklerle anlam ilişkileri kurarak gruplar oluşturur. Bu durumda o sözcük grupları da çeşitli anlamları karşılar. Bir varlığı, bir kavramı, bir durumu veya bir eylemi karşılamak için belli kurallara göre oluşan topluluğa söz ya da sözcük grubu denir. Şimdi şiirde geçen sözcük gruplarını bulalım ve anlamlarını tahmin etmeye çalışalım. Sözlüklerimiz yanımızda bulunsun; anlamını tahmin etmekte zorlandığımız sözcük gruplarına hemen bakalım.

Cevap:

Örnek: Yağız Atlar

Örnek: Kır at

Anlamı: Ak ile az miktarda karanın karışımından oluşan renk.

*************

Örnek: Şahlanmış vatan

Anlamı: coşkulanmış vatan

*************

Örnek: Süngü esiri

Anlamı: Tüfek namlusunun ucuna takılan küçük kılıç biçiminde delici silahın tutsakları

*************

Örnek: Tel örgü

Anlamı: Dikenli tellerle oluşturulmuş çit ya da engel.

*************

5. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 68 Cevabı

Okuduğumuz şiirden yararlanarak aşağıdaki soruları yanıtlayalım.

“Atlıların ayaklarında zaman / Ezilir gibiydi.” dizelerinde ifade edildiği üzere “zamanın atlıların ayağı altında ezilmesi” olanaklı mıdır? Zaman gibi soyut bir kavram ayaklar altında ezilebilir mi? Düşüncelerimizi açıklayalım.

Cevap: Burada söylenen laftan kasıt zamanın somutlaştırılması değil zamanın durması ve önemi vurgulanmaktadır.

Şiirin ikinci ve üçüncü bölümlerinde şairin dizelerine yansıttığı ruh hâlini bir kavramla ifade edecek olsanız bu kavram, olumlu mu yoksa olumsuz mu olurdu? Bu belirlemeyi yaparken hangi dizelerin bu kararı vermenizde etkili olduğunu belirtiniz.

Cevap: İfade edeceğim kavram olumsuz olurdu bunu da şiirin ”Tel örgülerde diken dikendi kader”dizesinden anlıyorum.

Şair, ikinci ve üçüncü bölümdeki durumu değiştirecek kişilerden hangi bölümde/bölümlerde söz etmiştir? Bu kişiler kimlerdir?

Cevap: ”Mehmetler… Savaş süngülerine esir gibiydi.”,”Nal sesleri vardı zamanda uzak yakın..”bu kişiler askerlerimiz ve düşmanlardır.

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 69 Cevabı

Şiirdeki “Devir, tarihe hükmeden devir gibiydi.” dizeleriyle sözü edilen dönem hangi dönemdir? Şair, bu dönemi neden “tarihe hükmeden” olarak nitelendirmiştir?

Cevap: Bu dönem Fatih’in İstanbul’u feth ettiği dönem olabilir. Çünkü Osmanlılar ve Türkler bu tarihlerde bütün dünyaya hükmeden en güçlü devlet durumundaydı.

Şair, bu şiirini okurda hangi duyguları harekete geçirmek amacıyla yazmıştır?

Cevap: Milliyetçilik, tarih bilinci, vatan sevgisi, bayrak ve toprak aşkı.

6. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 70 Cevabı

Şiir türüne ilişkin daha önceki derslerimizde öğrendiklerimizi anımsayalım. Şiirde, diğer düzyazı türündeki metinlerden farklı olarak sanatlı bir söyleyiş yer almaktaydı. Benzetmeler, soyut kavramların somut kavramlarla nitelenmesiyle oluşturulmuş sözcük grupları kullanılabilir, demiştik. Şimdi okuduğumuz şiirde bize farklı gelen ve şiirsel bir anlatımın söz konusu olduğu söz dizilerini bulup boş bırakılan bölüme yazalım. Aşağıdaki örnek size bir fikir verecektir!

SIRA SENDE

Cevap:
Atlıların ayaklarında zaman
Ezilir gibiydi
Nal sesleri vardı zamanda
Uzak yakın..
Sakarya, Sakarya değildi artık.
Serpilivermiş ovaya üçer beşer
Mehmetler… Savaş
Süngülerine esir gibiydi

7. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 71 Cevabı

Okuduğumuz şiirde sert ünsüzle ve yumuşak ünsüzle biten sözcükleri bulalım. Bu sözcükleri aşağıdaki kutulara yazalım. Sözcükler ek almışsa onlardan ayrıştırarak (sözcüğün kök biçimini) yazalım.

SERT ÜNSÜZLE BİTEN SÖZCÜKLER

Cevap:
at, ayak, ses, uzak

YUMUŞAK ÜNSÜZLE BİTEN SÖZCÜKLER

Cevap:
esir, yağız, zaman, ez

8. ETKİNLİK

Aşağıdaki sözcüklerden hangileri ‘‘-de / -da” bulunma eklerinden birini aldığında ekteki “d” ünsüzü sertleşir ya da aynen kalır? Her sözcüğe bu eki ekleyerek gösterelim.

(Not: Özel isimlere eki getirirken dikkat edelim!)

★ yemek ★ üç ★ parmak ★ kitap★ yemek ★ üç ★ parmak ★ kitap★ ayak ★ Mehmet ★ millet ★ turist★ ezmek ★ tümsek ★ Atatürk ★ taraf★ uzak ★ sevinç ★ yıldız

ÖRNEK: yemek> yemekte (sert ünsüz benzeşmesi)

Cevap:Sözcüklere “-de/-da” bulunma eki getirilmesi:
yemek > yemekte (sert ünsüz benzeşmesi)
ayak > ayakta (sert ünsüz benzeşmesi)
ezmek > ezmekte (sert ünsüz benzeşmesi)
uzak > uzakta (sert ünsüz benzeşmesi)
üç > üçte (sert ünsüz benzeşmesi)
Mehmet > Mehmet’te (sert ünsüz benzeşmesi)
tümsek > tümsekte (sert ünsüz benzeşmesi)
sevinç > sevinçte (sert ünsüz benzeşmesi)
parmak > parmakta (sert ünsüz benzeşmesi)
millet > millette (sert ünsüz benzeşmesi)
Atatürk > Atatürk’te (sert ünsüz benzeşmesi)
yıldız > yıldızda (sert ünsüz benzeşmesi yoktur)
kitap > kitapta (sert ünsüz benzeşmesi)
turiste > turistte (sert ünsüz benzeşmesi)
taraf > tarafta (sert ünsüz benzeşmesi)

9. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 72 Cevabı

Etkinlikte Size Sunulan Soyut Kavramlar

★ sevgi ★ vatan sevgisi ★ vatan için mücadele etmek ★ saygı ★ atalara saygı ★ özlem ★ fedakârlık ★ özgürlük ★ esaret
♦ Sırasıyla bu kavramlarla farklı sözcük grupları oluşturabileceğimiz söz oyunları oynayalım, şöyle ki:

Cevap:

sevgi > orman’a benzer.
saygı> su gibidir.
özlem > kolay bir şey değildir.

(Dilediğiniz gibi bu yapıları çoğaltabilir ve çeşitlendirebilirsiniz.)