6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Bayram Mektubu Cevapları

6. Sınıf Türkçe Öğrenci Çalışma Kitabı Başak Yayınları 5. Tema Milli Kültürümüz Sayfa 207, 208, 209, 210, 211 Bayram Mektubu Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları

BAYRAM MEKTUBU

1. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 207 Cevabı

Aşağıdaki şarkı sözlerini izleyerek öğretmenimizin dinlettiği şarkıya kulak verelim. Haydi eşlik edelim.

Öğretmenimiz bize Barış Manço’dan “Bugün Bayram” adlı şarkıyı dinletti.

BUGÜN BAYRAM

Sen gittin gideli
İçimde öyle bir sızı var ki
Yalnız sen anlarsın
Sen şimdi uzakta
Cennette meleklerle bizi düşler ağlarsın

Bugün bayram erken kalkın çocuklar
Giyelim en güzel giysileri
Elimizde taze kır çiçekleri
Üzmeyelim bugün annemizi

Sen yaz geceleri yıldızlar içinde
Ara sıra bize göz kırparsın
Sen soğuk günlerde kalbimi ısıtan en sıcak anısın

Bu gün bayram çabuk olun çocuklar
Annemiz bugün bizi bekler
Bayramda hüzünlenir melekler
Gönül alır bu güzel çiçekler

Barış MANÇO

2. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 208 Cevabı

Biraz sonra “Bayram Mektubu” isimli şiiri dinleyeceğiz. Şiiri dinlerken şunları yapalım:

BAYRAM MEKTUBU

Bugün yine bayram anneciğim,
On yıl önceki gibi bayram.
Bilirim ne çok özlemişsindir beni,
Yolumu beklemişsindir günlerce,
Postacıdan mektup, rüzgârdan haber sormuşsundur.
Ve uzun uzun düşünmüşsündür,
Çocukluğumun bu mes’ut bayram sabahlarını,
O küçük ayakkabımı, mendilimi, ipek kravatımı.
Elbet kucağına alıp beni doya doya,
“Ne kadar da büyümüş evladım?” diye
Öpüp okşayasın gelmiştir.
Elbisemi giydirmek, saçımı taramak istemişsindir,
Tanrım seni kem nazardan saklasın deyip
Dualar yollamışsındır.

Ve belki bu mübarek günde anneciğim,
Elini öpüşümü, anne deyişimi,
Canın çekmiştir…

Şükrü Enis REGÜ

Arkamıza yaslanalım ve kendimizi rahat hissettiğimiz bir biçimde oturalım.
Gözlerimizi kapatalım; şairin bu şiiri yazarken hangi duygular içinde olabileceğini düşünelim.
Şiirde vurgulanan ana duyguyu hissetmeye çalışalım.
Kendimizi şairin yerine koymaya çalışalım.
Şiirde söylenenlerle kendi deneyimlerimizi birleştirerek şiiri anlamlandıralım.

3. ETKİNLİK

Dinlediğimiz şiirden yararlanarak aşağıdaki soruları yanıtlayalım.

Şair, annesinin neleri özlüyor olabileceğini düşünüyor? Bunları şiirin hangi dizelerinden anlıyoruz?

Cevap: Şairin bayramlık elbiselerini, annesinin onu öpüp okşamasını, şaire elbise giydirmeyi, saçını taramayı özlüyor olabileceğini düşünüyor.
O küçük ayakkabımı, mendilimi, ipek kravatımı.
Elbet kucağına alıp beni doya doya,
“Ne kadar da büyümüş evladım?” diye
Öpüp okşayasın gelmiştir.
Elbisemi giydirmek, saçımı taramak istemişsindir.

Şiirde vurgulanan ve şiirin tamamında hissedilen ana duygu nedir?

Cevap: Özlem

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 209 Cevabı

Şiirin başlığı ile şiirin içeriği uyumlu mudur? Yanıtını açıklamalı olarak yazalım.

Cevap: Şairin şiirinde dile getirdiklerini mektup olarak annesine gönderdiğini düşünürsek, şiirin başlığı ile içeriği uyumludur diyebiliriz.

Bayram sabahları neler yapılır? Büyüklerin, dostların bayramlarda beklentileri nelerdir? Bu soruları düşünerek bayram gelenekleriyle ilgili bildiklerimizi, gördüklerimizi anlatalım.

Cevap: Bayram sabahı erkekler bayramlıklarını giyerek bayram namazına giderler. Namazdan sonra hep birlikte kahvaltı yapılır. Daha sonra aile bireyleri birbirleriyle bayramlaşır. Küçükler bayram harçlığı alırlar.
Büyüklerin, dostların bayramlardan beklentileri tanıdıklarıyla, dostlarıyla beraber olmaktır. Aile içi bayramlaşmadan sonra büyüklere bayram ziyaretine gidilir ya da evde bayramlaşmaya gelenler beklenir. Eve gelen misafirler aç ise sofra hazırlanır. Değillerse çay, kahve, tatlı ikram edilir. Misafirlerin ellerine kolonya dökülür, şeker ikram edilir. Küçüklere şeker ya da harçlık verilir. Bazı büyükler küçüklere harçlık ve mendil verirler. Küçükler büyüklerin elini öperler. Sohbet edilir.

4. ETKİNLİK

Aşağıda “Bayram Mektubu” adlı şiirde geçen bazı sözcükler bulunuyor. Bu sözcüklerin anlamını biliyorsak bir cümle içinde kullanalım. Bilmiyorsak sözlükten bulup karşısına yazalım.

1. Seçenek: Anlamını biliyorsak; sözcüğün geçtiği bir cümle kuralım!
2. Seçenek: Anlamını bilmiyorsak; sözlüğe bakıp karşısına yazalım!

Mesut

Anlamı: Mutlu, sevinçli, ongun
Cümle: Verdiğim oyuncak araba çocuğu mesut etmeye yetti.

Kem

Anlamı: Kötü, fena (göz, söz vb.)
Cümle: Annem, kem gözlerden etkilenmeyeyeim diye yakama nazar boncuğu taktı.

Nazar

Anlamı: Belli kimselerde bulunduğuna inanılan, kıskançlık veya hayranlıkla bakıldığında insanlara, eve, mala mülke hatta cansız nesnelere kötülük verdiğine inanılan uğursuzluk, göz.
Cümle: Yeni arabamızla yaptığımız kazadan dolayı ninem bize nazar değdiğini düşünüyordu.

Mübarek

Anlamı: Kutlu, kutsal.
Cümle: Bu mübarek günde birbirimizi kırmaya gerek yok.

5. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 210 Cevabı

Aşağıdaki çizelgede şiirde geçen kimi sözcüklerle ilgili deyimler yer alıyor. Bu deyimlerin anlamlarını tahmin edip karşılarına yazalım.

Cevap:

canı çekmek

Deyimin Tahmin Ettiğim Anlamı: Çok istek duymak, isteklenmek.

kem gözle bakmak

Deyimin Tahmin Ettiğim Anlamı: Kötü niyetle bakmak; nazar değdiren bir bakışla bakmak.

nazara gelmek

Deyimin Tahmin Ettiğim Anlamı: Kıskançlık ya da hayranlıkla bakmaktan dolayı bir şeye çöken uğursuzluk.

6. ETKİNLİK

Şair şiirde rüzgardan haber sormuşsundur derken neyi vurgulamak istiyor? Açıklayarak yazalım.

Cevap: Şair burada kişinin çok özlem duyduğunu vurgulamak istemektedir. Cevap vermeyeceğini bile bile rüzgara, özlediği kişi hakkında sorular soracak kadar hasretlik içerisindedir.

7. ETKİNLİK

6. Sınıf Başak Yayınları Türkçe Çalışma Kitabı Sayfa 211 Cevabı

Kökleri ve ekleri ayırt edelim; işlevlerini anlayalım.

a) Aşağıdaki yönergelere göre çizelgeyi dolduralım.

Cevap:

1. Ses, akıl, bulut, yeşil, pişmiş, söz, kaygan sözcüklerine -lı ekini;
2. bez-, oku- say-, bil-, dur-, aç-, dal- sözcüklerine de -gın ekini getirelim.
3. Ek getirmeden ve getirdikten sonraki anlamlarını yazalım.

Cevap:

ses

Anlamı: Kulağın duyabildiği titreşim, seda, ün
Ek: + (-lı)
Yeni Sözcük: sesli
Yeni Sözcüğün Anlamı: Sesi olan, ses çıkaran

akıl

Anlamı: Düşünme, anlama ve kavrama gücü, us
Ek: + (-lı)
Yeni Sözcük: akıllı
Yeni Sözcüğün Anlamı: Gerçeği iyi gören ve ona göre davranan, akil

bulut

Anlamı: Atmosferdeki su damlacıkları ve buz taneciklerinin görülebilir yoğunluk kazanmasıyla oluşan, biçimleri, yükseklikleri ve yol açtıkları hava olaylarıyla birbirinden ayrılan yığın
Ek: + (-lı)
Yeni Sözcük: bulutlu
Yeni Sözcüğün Anlamı: Bulutlarla kaplanmış, bulutlanmış

yeşil

Anlamı: Sarı ile mavinin karışmasından ortaya çıkan, bitki yapraklarının çoğunda görülen renk
Ek: + (-lı)
Yeni Sözcük: yeşilli
Yeni Sözcüğün Anlamı: Yeşili olan

söz

Anlamı: Bir düşünceyi eksiksiz olarak anlatan kelime dizisi, lakırtı, kelam, laf, kavil
Ek: + (-lı)
Yeni Sözcük: sözlü
Yeni Sözcüğün Anlamı: Sözle, konuşma biçiminde yapılan, şifahi, yazılı karşıtı

bez-

Anlamı: Bezgin duruma gelmek, bezginlik getirmek, bıkıp usanmak
Ek: + (-gın)
Yeni Sözcük: bezgin
Yeni Sözcüğün Anlamı: Yaşama veya iş görme isteğini yitirmiş

say-

Anlamı: Önemsemek
Ek:+ (-gın)
Yeni Sözcük: saygın
Yeni Sözcüğün Anlamı: Saygı gören, sayılan, hatırlı, itibarlı, muteber

bil-

Anlamı: Bir şeyi anlamış veya öğrenmiş bulunmak
Ek:+ (-gın)
Yeni Sözcük: bilgin
Yeni Sözcüğün Anlamı: Bilimsel bir konuda çok bilgisi olan kimse, bilimci, âlim

dur-

Anlamı: Hareketsiz durumda olmak
Ek:+ (-gın)
Yeni Sözcük: durgun
Yeni Sözcüğün Anlamı: Neşesiz, keyifsiz, sessiz

dal-

Anlamı: Başka bir şeyle uğraşamayacak veya başka bir şeyi düşünemeyecek biçimde kendini bir şeye kaptırmak
Ek:+ (-gın)
Yeni Sözcük: dalgın
Yeni Sözcüğün Anlamı: Çevresinde olup bitenleri fark edemeyecek kadar düşünceye dalan

b) “Evli” ve “evcil” sözcükleri ortak bir köke (ev) sahip olmalarına rağmen ayrı sözcüklerdir. Aynı ortak köke sahip olan “evi, evim, evde” vb. de aynı sözcüklerdir. Bu farkı anlatan ve bu sözcüklerin de içinde geçtiği kısa bir açıklama yazısı yazalım.

Cevap: Türkçe’de bazı ekler kelimenin anlamını değiştirirken bazıları da değiştirmez. Mesela “ev” köküne gelen “-i, -im, -de” gibi ekler kelimenin anlamını değiştirmezler. Bunlara “çekim ekleri” denir. Yine “ev” kelimesine gelen “-li, -cil” gibi ekler ise kelimenin anlamını değiştirirler. Bu eklere de “yapım ekleri” denir. (örnektir.)