5. sınıf Türkçe ders kitabı Karagöz Kibarlık Öğreniyor metni cevapları ve soruları, Anıttepe Yayınları sayfa 164-167-168-169-170-171
(6. Tema Sağlık ve Spor Teması)

Karagöz Kibarlık Öğreniyor Metni Cevapları

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 164 Cevapları Anıttepe Yayıncılık

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Eğlenmek ve hoş vakit geçirmek için neler yapıyorsunuz?

(örnek) Bisiklete biniyorum, patenle kayıyorum, tablette oyun oynuyorum, arkadaşlarımla geziyorum.

2. Etrafınızda yapmacık konuşan kişiler var mı? Bu kişilerin konuşması sizi nasıl etkiliyor? Açıklayınız.

(örnek) Var. Bu kişilerin konuşmalarını samimi bulmuyorum. Söylediklerine inanasım gelmiyor.

3. Hacivat ve Karagöz oyunları ile ilgili araştırma sonuçlarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız.

Ülkemizin zengin kültürü, yüzyıllar boyunca halkımızın katkılarıyla oluşmuştur. Zengin kültürümüzün en önemli dallarından biri de “seyirlik oyunlarımız” da yer alan gösterilerdir. Seyirlik oyunlarımızdan bazılarını; Karagöz ve Hacivat Gölge Oyunu, Kukla Oyunu, Orta Oyunu ve Meddah olarak sayabiliriz.

Karagöz ve Hacivat Gölge Oyunu

Karagöz ve Hacivat gölge oyunu ülkemizde asırlardır sergilenmektedir. Karagöz Hacivat oyunu taklit yapmaya ve yapılan taklitlere göre karakterlerin seslendirilmesine dayanır. Karagöz ve Hacivat gölge oyununda birbirinden farklı pek çok karakter vardı. Bu karakterler Osmanlı İmparatorluğu zamanında yaşayan halkın çeşitli kesimlerinden tiplemelerdir.

Karagöz ve Hacivat gölge oyununun baş karakterleri bilindiği üzere Karagöz ve Hacivat’tır. Karagöz; halkın genelini temsil eden saf bir karakterdir. Ayrıca Karagöz; mert, düşündüğünü söylemekten çekinmeyen, içi dışı bir ve deli dolu bir karakterdir.

Karagöz’ün değişmez arkadaşı Hacivat ise biraz daha uyanık bir karakterdir. Karagöz’e göre daha akıllı ve eğitimli olan Hacivat genellikle Karagöz’e çalışması için iş de bulmaktadır. Genellikle Karagöz ve Hacivat’ın diyalogları ile ilerleyen oyunda ayrıca: Çelebi, Tiryaki, Beberuhi, Altı kulaç, Kayserili (Mayısoğlu), Kastamonulu (Himmet Dayı, Himmet Ağa), Laz, Kürt, Acem (Püser, Nöker), Arap (Ak Arap veya Kara Arap), Arnavut, Rumelili (Muhacir), Yahudi (Çıfıt), Frenk (Rum), Ermeni, Çerkez, Tuzsuz Deli Bekir, Matiz, Zeybek, Zenneler, Çengi, Cazu, Cin gibi onlarca karakter bulunmaktadır. Oyunda geçen karakterler Osmanlı’da yaşayan kişileri yansıtmaktadır.

Karagöz ve Hacivat oyunu 4 ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm oyuna giriş (mukaddime), ikinci bölüm karakterler arası atışma (muhavere), üçüncü bölüm oyun (fasıl) ve dördüncü bölüm ise bitiş kısmıdır.

Kukla

Kukla, asırlardır Anadolu’da oynatılan geleneksel bir gösteri oyunudur. Genellikle tahtadan yahut bezden yapılan kuklalar karşılıklı konuşmayla oynatılır. Kukla, dilimizde oyuncak bebek anlamına gelmektedir.

Meddah

Meddah oyunu, tek bir oyuncunun çeşitli kılıklara girerek birbirinden fazla karakteri canlandırması ve bu şekilde halkı eğlendirmesi oyunudur. Gösteriyi yapan kişi, herkes tarafından görülebilecek yüksekçe bir yere oturur ve ilgi uyandıran çeşitli hikayeler anlatır. Meddah’ın diğer adı kıssahandır.

Orta Oyunu

Etrafı izleyicilerle çevrili bir alanda oynanan, yazılı bir metne bağlı kalmadan içerisinde dans, müzik gibi eğlenceli aktivitelerin bulunduğu, doğaçlama sanatının esas alındığı bir oyundur. Orta oyunu kahvehane, han gibi kapalı mekanlarda oynandığı gibi genel olarak açık alanlarda oynanır. Oyunun en önemli iki kişisi Kavuklu ile Pişekardır. Yanlış anlaşılmalara dayanan diyalogları ile izleyicileri güldürmeye çalışrılar.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 167 Cevapları Anıttepe Yayıncılık

1. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki kelimelerin ve kelime gruplarının anlamlarını sözlükten bulup yazınız.

Cevap: 

münasip: Uygun, yerinde

konak: Büyük ve gösterişli ev

alay etmek: Bir kimsenin, bir şeyin, bir durumun, gülünç, kusurlu, eksik vb. yönlerini küçümseyerek eğlence konusu yapmak

halt etmek: Uygunsuz bir söz söylemek, uygunsuz davranmak, uygunsuz bir iş yapmak

b) Bu kelimeleri öğrendiğiniz anlamıyla birer cümlede kullanınız. Cümleleri defterinize yazınız.

Cevap: 

• Seninle daha münasip bir zamanda konuşalım.

• Dedemden kalan konağı satmak zorunda kaldık.

• Ayağı takılıp düşünce herkes onunla alay etmeye başladı.

• Tabletini suyla temizleyerek iyi halt etmişsin.

2. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki soruları okuduğunuz metne göre cevaplayınız.

1. Hacivat, Karagöz’e ne öğretmek istemektedir?

Cevap: Birkaç kelime öğretmen istemektedir.

2. Karagöz , Hacivat’ın sözlerini doğru anlıyor mu? Hacivat, bu durum karşısında Karagöz’e nasıl davranıyor?

Cevap: Yanlış anlıyor. Hacivat sürekli Karagöz’ün söylediklerini düzeltiyor.

3. Karagöz ve Hacivat arasında geçen konuşmalardan en çok beğendiğiniz bölüm hangisidir? Nedeniyle açıklayınız.

Cevap: 

Hacivat ––– Arada sırada “Ne buyurursunuz a benim efendim?”
Karagöz ––– Arada sırada burnumu yersiniz a benim efendim.

bölümünü çok beğendim. Karagöz’ün Hacivat’ın söylediği sözü yanlış anlaması ve bu şekilde tekrar etmesi çok komikti.

b) Okuduğunuz metinle ilgili iki soru yazınız. Yazdığınız soruları arkadaşlarınızdan cevaplamalarını isteyiniz.

Cevap: 

1. Hacivat niçin Karagöz’e kelime öğretmeye çalışıyor?

2. Hacivat Karagöz’e neden kızıyor?

3. ETKİNLİK

a) Okuduğunuz metinde Hacivat’ın Karagöz’e kibarlık öğretme yöntemini doğru buluyor musunuz? Yazar, kibarlık öğretme yöntemini neden bu şekilde kullanmış olabilir? Açıklayınız.

Cevap: 

(örnek) Doğru bulmuyorum. Birkaç kelimeyi ezbere söylemekle kibarlık öğrenilmez. Yazar, Karagöz’ün cahil biri olduğunu, sadece ezber yaparak nerede nasıl davranması gerektiğini öğrenebileceğini düşünmüş olabilir.

b) Hacivat’ın yerinde siz olsaydınız Karagöz’e kibar olmayı nasıl öğretirdiniz? Açıklayınız.

Cevap: 

(örnek) Sözleri ezberletmek yerine, nerede nasıl davranması gerektiğini açıklardım. Niçin kibar olması gerektiğini anlatırdım. Birkaç insan getirip, onlarla konuşma alıştırması yaptırırdım.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 168 Cevapları Anıttepe Yayıncılık

4. ETKİNLİK

Kibar olmak insan ilişkilerinde niçin önemlidir? Günlük hayattan örnekler veriniz.

Cevap: 

Karşılıklı saygı, söylenenlerin dikkatle dinlenilmesi, sağlıklı bir iletişim kurulabilmesi için kibar olmak önemlidir. Mesela yeni tanışılan birine “siz” yerine “sen” diye hitap edilirse bu kabalık olur. İletişim kurduğumuz kişi bize saygı göstermez, söylediklerimizi ciddiye almaz.

5. ETKİNLİK

Okuduğunuz metinden yola çıkarak Hacivat ve Karagöz’ün kişilik özelliklerini yazınız.

Hacivat: Bilgili, görgülü, kibar.

Karagöz: Cahil, kaba, dalgacı.

6. ETKİNLİK

Aşağıdaki kelime ve kavramlardan birini seçiniz. Seçtiğiniz kelimenin kullanılma durumuna uygun bir konuşma yapınız.

çok yaşa – geçmiş olsun – hoşça kalın – eline sağlık – günaydın

Cevap: 

(örnek)

Sevgili arkadaşlar.

Her akşam ailemizle yemek yiyoruz. Annelerimiz çok güzel yemekler yapıyorlar. Peki yemekten sonra annemize “eline sağlık” diyor muyuz?

Niçin yemek yapan kişiye “eline sağlık” demeliyiz? Çünkü “eline sağlık” demek, “Bizim için bu kadar uğraşmışsın, emek vermişsin, sonunda çok güzel bir yemek ortaya çıkmış. Bu yemekleri yerken çok mutlu oldum. Bize hep böyle güzel yemekler yaptığın için sana teşekkür ediyorum.” demektir. Ve bu ifade yemek yapan kişiyi çok mutlu eder. Bundan sonra da güzel yemekler yapmaya devam eder.

İnsanlarla iletişim kurarken kibar olmamız, onları mutlu eden ifadeler kullanmamız çok önemlidir. Sağlıklı bir iletişim için kibar olmalı, insanları takdir ettiğimizi belli eden ifadeler kullanmaktan çekinmemeliyiz.

7. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki metni yay ayracın kullanımına dikkat ederek okuyunuz.

(Kırlık bir alan. Solda gövdesi kuliste olan büyük bir ağacın küçük bir bölümü görünmektedir. Ağaç, arkasına rahatça saklanılabilecek bir konumdadır.)

Fatma ––– Bakın gökkuşağı.
Şarkıyı duyuyor musunuz?
Mehmet ––– Hiçbir şey duymuyorum.
Fatma ––– (Duygulu) Ne kadar güzel! (Çocuklar bir süre gökkuşağına heyecanla
hayranlıkla bakar.)
Mehmet ––– Hep burada mı kalacağız? Köye dönmeyecek miyiz?
Ahmet ––– (Yumruğunu sağa sallar) Ölürüm de dönmem.
Fatma ––– Ben de…

b) Aşağıdaki cümlede boş bırakılan yeri doldurunuz.

Cevap: 

Yukarıdaki metinde yay ayraç, konuşanların bulunduğu yeri açıklamak, konuşanın hareketlerini, durumunu açıkla­mak ve göstermek amacıyla kullanılmıştır.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 169 Cevapları Anıttepe Yayıncılık

8. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki Hacivat ile Karagöz metnini okuyunuz. Metindeki boşluklara, verilen kelimelerden uygun olanları yazınız.

etkinlik – dizüstü bilgisayar – derin dondurucu – saldırgan – hesap – su ısıtıcısı – lokanta

Cevap: 

Hacivat : Yâr bana bir eğlence. Aman bana bir eğlence. Vay, Karagöz’üm iki
gözüm merhaba.
Karagöz : Hoş geldin Hacı cav cav.
Hacivat : Bak Karagöz’üm dünya değişiyor, dilimize yeni yeni kelimeler giriyor.
Senin haberin yoktur bunlardan. Biraz bunları dinle de öğren benden.
Karagöz : Fesüphanallah! Yine neler anlatacak, uyduracak bakalım.
Hacivat : Söyle bakalım Karagöz’üm sen suyu hâlâ çaydanlıkta mı kaynatırsın?
Karagöz : Ya nerede kaynatacaktım?
Hacivat : Kettleda (ketılda) kaynatacaksın elbet?
Karagöz : O da ne Hacivat’ım?
Hacivat : Suyu ısıtmak için kullanıyoruz diyorum sana.
Karagöz : Su ısıtıcısı desene Hacivat.
Hacivat : Şimdi şunu söyle bakalım kış hazırlıkları yaptınız mı?
Karagöz : Yapmaz mıyız hiç?
Hacivat : Eee, nerede muhafaza ediyorsunuz onları ?
Karagöz : Allah Allah! Bilmiyor musun ya nerede muhafaza edeceğimizi? Nerede
olacak?
Hacivat : Ben sana sordum ama bilemedin ki bana sorarsın.
Hacivat : Deep freze (difriz) diyecektin Karagöz’üm.
Karagöz : Tövbe tövbe! Onun adı derin dondurucudur.
Hacivat : Söyle bakalım sen, laptop nedir?
Karagöz : Ne top ne top?
Hacivat : Bak hâlâ top dersin. Hani bilgisayarın elde taşınanı var ya…
Karagöz : Hacivat’ım ona dizüstü bilgisayar denir.
Hacivat : Hadi, ne demek istiyorum bil bakalım. Arkadaşlarla aktivite yapmak
için bir restorana gittik, adisyonu ben ödemek istediğimde bir arkadaşım pek agresif davrandı. Hadi ne demek istedim, anlat bakalım.
Karagöz : A benim güzel Hacivat’ım aktivite yerine etkinlik , restoran
yerine lokanta , adisyon yerine hesap , agresif
yerine saldırgan desen ben de anlarım, sen de
anlarsın, Ali de Veli de anlar.
Karagöz : Yalnız benim anlamadığım bir şey var senin ana dilin Türkçe değil mi?
Hacivat : Bu da soru mu şimdi?
Karagöz : O hâlde ana dilin Türkçe ise neden Türkçesi varken kullanmazsın?

b) Yazılarınızda ve konuşmalarınızda kullandığınız kelimelerin Türkçe olmasına dikkat ediyor musunuz? Örneklerle açıklayınız.

Cevap: 

(örnek) Evet ediyorum. Mesela “faks” yerine “belge geçer” diyorum. “e-mail” yerine “e-posta” diyorum.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 170 Cevapları Anıttepe Yayıncılık

9. ETKİNLİK

Aşağıdaki kelimeleri inceleyip ilgili soruları cevaplayınız.

a) Yukarıdaki kelimeler hangi ünsüzlerle bitmiştir? Bu ünsüzlerin ortak özelliği nedir?

Cevap: “p, k, s, f, ş, ç” ünsüzleri ile bitmiştir. Bu ünsüzlerin ortak özelliği sert ünsüz olmalarıdır.

b) Yukarıdaki kelimelerin aldığı ekler hangi ünsüzlerle başlamıştır? Bu ünsüzlerin özelliği nedir?

Cevap: “d, c, g” ünsüzleri ile başlamıştır. Bu ünsüzlerin ortak özelliği yumuşak ünsüz olmalarıdır.

10. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki cümlelerde ünsüz benzeşmesinin olduğu kelimelerin altını çiziniz.

Cevap: 

• Komşularına taşınırken yardım ettiler.

• Yemekte neler var, diye soralım mı?

• Çok istemesine rağmen Anıtkabir’e gidememişti.

• Mehmetçikler sayesinde huzurlu uyuyoruz.

• Arkadaşlarına alacağı hediyeyi kendi seçti.

• Bir de baktım ortalıkta kimsecikler yoktu.

b) Ünsüz benzeşmesine örnek kelimelerin olduğu cümleler yazınız.

Cevap: 

Araştırmamı bu kitaptan yaptım.

Makinenin kapakçığını açarken dikkatli olunuz.

Bence sinemaya gitmiştir.

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 171 Cevapları Anıttepe Yayıncılık

11. ETKİNLİK

a) Aşağıda giriş kısmı verilen Nasrettin Hoca fıkrasını sağlığın önemini vurgulayacak şekilde tamamlayınız.

Nasrettin Hoca bir sabah kalkmış bakmış ki her yer bembeyaz. Daha önce hiç kar görmeyen Nasrettin Hoca, karı pamuk sanmış. Heyecanla hanımını uyandırmış. Kalk da yorganı yastığı getir, her yer pamukla kaplanmış; yastığı, yorganı dolduralım, demiş. Nasrettin Hoca’nın hanımı da Hoca gibi karın ne olduğunu bilmiyormuş.

Cevap: 

(örnek)

İkisi de karları yorganlara yastıklara doldurmuşlar. Akşam olmuş, doldurdukları yorgan ve yastıkla yatıp uyumuşlar. Sabah bir kalkmışlar ki her yer su! Gece kar soğuğunun etkisiyle Nasrettin Hoca da hasta olmuş, ateşler içinde kalmış. Sonra dönmüş hanımına:

— Hanım, o kadar ateşlenmişim ki pamuklar bile erimiş, su olmuş. Demek gökten yağan pamuk bizi hasta etmiş. Hemen hastaneye gidelim.

b) Tamamladığınız fıkrayı sınıf veya okul panosunda paylaşınız.

BİR SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

İlk yardım ile ilgili araştırma yapınız.

İlk yardım, herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin veya ilk yardım eğitimi almış herkesin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır. Bu zaman ilk yardım kiti kullanılmalıdır.

Amaçlar

• Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,
• Hasta ya da yaralının durumunun kötüleşmesini engellemek,
• İyileştirmeyi kolaylaştırmak

Kaza ya da acil hastalık durumunda, tıbbi yardım için 112, kurtarma ve yangın için itfaiye (110), zehirlenmelerde zehir danışma merkezi (114), güvenlik için polis (155), hangi numaradan aradığı, nasıl bir yardım alındığı ya da olay yerindeki olanaklar açıklanmalıdır. Aslında doğada her zaman bir adet düdük bulundurulmalıdır. Olay yerinde hasta yaralılara müdahale, hızlı ancak sakin ve bilinçli bir şekilde yapılmalıdır. Hasta ya da yaralının durumunun değerlendirilmesine bağlı olarak ilk yardım yapılmalıdır. Eğer ilk yardım bilinmiyorsa asla hasta ya da yaralıya dokunulmamalı ve yaralı kımıldatılmamalıdır.

Acil Durumlarda Aranması Gereken Numaralar

• 110 İtfaiye
• 112 Ambulans
• 114 Zehir Danışma Merkezi (Sağlık Bakanlığı)
• 155 Polis imdat
• 156 Jandarma imdat
• 158 Sahil Güvenlik (Deniz ve göllerde meydana gelen yaralanma ve hastalıklar için)

“5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 164-167-168-169-170-171 Cevapları Anıttepe Yayıncılık” beğendiyseniz sosyal medyada paylaşabilir ve  aşağıda bulunan emojilerle duygularınızı ifade edebilirsiniz 🙂