5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları 7. Tema Sağlık, Spor Sayfa 194, 195, 196, 197, 198, 199 Anadolu’nun Cirit Oyunları Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
Anadolu’nun Cirit Oyunları Cevapları (5. Sınıf Türkçe)
5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Türkçe Ders Kitabı Sayfa 194 Cevabı
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1. “Atların Türk kültüründeki yeri ve önemi” konulu araştırmanızın sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız.
- Cevap: Batılıların Ari ırkın üstünlüğünü kanıtlamaya çalışan İndo-Germen kuramına göre, Hint-Avrupalıların çok eski dönemlerde Çin’in Kansu bölgesine değin bütün Orta Asya’ya yayıldıkları ve aslında göçebe (bozkırlı) oldukları, atın ilk kez onlarca evcilleştirildiği, dünyanın ata binme sanatını onlardan öğrendiği öne sürülür. Bu aslında Batılıları yüceltmeye dayanan köksüz bir kuramdır. Bugünkü Batılıların ataları ne tarım kökenli, ne de göçebe kökenli olmayıp asalak ekonomiye (avcılık ve toplayıcılık) bağlı olduklarından, Batılılar atalarını yüceltmek ve kendilerine daha yüksek bir kültür kökeni sağlamak için bu kuramı icat etmişlerdir. Batılıların atın üzerinde önemle durması, bu hayvanı evcilleştirip binmenin insanlığın kültür geçmişinde çok ileri bir hamle olmasından ileri gelir.
2. “Spor yapmalıyız çünkü…” Yarım bırakılan cümleyi kendi düşüncelerinize göre tamamlayınız.
- Cevap: Spor yapmak insanı zinde tutar. İnsanı dinç tutarak onun genç yaşta çökmesine engel olur. Sağlıklı olmak istiyorsak spor yapmalıyız.
5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Türkçe Ders Kitabı Sayfa 196 Cevabı
1. ETKİNLİK
a) Okuduğunuz metinde geçen bazı kelimeler, harfleri eksik olarak verilmiştir. Sözlük anlamlarından hareketle eksik harfleri örnekteki gibi tamamlayınız.
Sözlük Anlamları
1. Uygulamalı olarak yapılan askerlik eğitimi. (Talim)
2. Göçebelerin konak yeri. ( OBA)
3. At üzerinde sopa ile oynanan bir tür top oyunu. (POLO)
4. Uzun saplı, sivri demir uçlu silah. (MIZRAK)
5. Kolaylık ve çabuklukla davranan, atik. (ÇEVİK)
6. Silah olarak kullanılan ağır topuz. (GÜRZ)
7. Binek hayvanları yöneltmeye yarayan kayış. (DİZGİ)
8. Atlı asker. (SÜVARİ)
9. Silahlardan korunmak için giyilen giysi. (ZIRH)
10. Belli günlerde yapılan, coşku veren, eğlendirici gösterilerin tümü. (ŞENLİK)
b) Yukarıdaki kelimelerden üçünü seçerek bu kelimelerle birer cümle kurunuz.
Zırhını delen ok yara açtı.
Süvariler atlara bindiler.
Gürzünü indirdi düşman üstüne.
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.
1. Metnin konusu nedir?
- Cevap: Cirit oyunları
2. Cirit oyununun ortaya çıkışı hakkında bilgi veriniz.
- Cevap: İki aile kavga etmişler. Bunların gençleri tam savaşacakken silahlar yerine çubuklar vermişler demişler ki kim at üstündeki biniciye en çok isabet ettirirse kazanan o olsun.
3. Siz olsaydınız iki oba arasında çıkan anlaşmazlığı nasıl çözerdiniz?
- Cevap: Ben konuşarak çözümleme taraftarı olurdum. Ne kavga ne oyun konuşmak en iyi sonuçtur.
4. Obanın yaşlıları araya girip sorunu çözmeselerdi neler yaşanabilirdi?
- Cevap: Gençler bir birlerini öldürebilirdi. Bu da istenmeyen olayların kan davalarının olmasına neden olurdu.
5. Cirit oyununa hangi kuralları eklemek istersiniz?
- Cevap: Bence sopaların bir ucunun sivri olması mantıklı değil.O sivri ucun olmamasını isterdim.
6. Rakibe atılacak ciritler hangi ağaç türlerinden yapılmaktadır?
- Cevap: meşe, şimşir, hurma gibi ağaçların dallarından kesilir, cilalanır. Bir ucu kalıncadır.
7. İyi bir cirit oyuncusu hangi özelliklere sahip olmalıdır?
- Cevap: Çeviklik, iyi binicilik, güçlü atıcılık, cesurluk, bu oyunun hünerleri arasındadır
8. Cirit oyunu ile Türklerin askerî başarıları arasında nasıl bir ilişki olabilir?
- Cevap: Cirit oyununu, eski Türklerde bir savaş manevrası sayanlar da vardır.Çünkü bu zor bir oyundur. Ancak savaşta atı çok iyi kullanan Türklerin bu oyunu icat ettiği düşüncesi mantıklı gelmektedir.
3. ETKİNLİK
Ciritle ilgili aşağıda verilen bilgilerden doğru olanların yanına (D), yanlış olanların yanına (Y) harfi koyunuz.
– Oyuncular, iki metre uzunluğunda sopalar kullanır.( Y )
– Rakip grupların atları arasında 100-200 metre mesafe bulunur. ( D )
– Rakibin atını vuran oyuncu puan kazanır. ( Y )
– Cirit oyununun amacı rakibin ciridini ele geçirmektir. ( Y )
– Oyuncular, atılan ciritten kaçmak için at üzerinde çeşitli hareketler yaparlar. (D )
– Rakibe en fazla ciridi isabet ettiren taraf oyunu kazanır. (D )
– Cirit, atlar olmadan da oynanabilen bir oyundur. (Y )
– Bugün, yurdumuzun çeşitli bölgelerinde cirit oyunları oynanır. (D )
5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Türkçe Ders Kitabı Sayfa 197 Cevabı
4. ETKİNLİK
Dünya Etnospor Konfederasyonu, geleneksel sporlarımızın günümüzde yaşatılması amacıyla Etnospor Festivali düzenlemektedir. Aşağıda festival alanı için hazırlanan harita yer almaktadır. Haritayı inceleyerek soruları cevaplayınız.
1. Siz, bu festivale katılıyor olsaydınız ziyaret edeceğiniz ilk bölüm neresi olurdu? Niçin?
- Cevap: Yemek alanı olurdu. Çünkü oyunları izlemeden önce karnımı doyurmam gerekirdi.
2. Haritada uçak resminin kullanılmasının sebebi ne olabilir?
- Cevap: Buraya uçak ile de gidilebilir olduğunu aktarmak için.
3. Festival alanında eksik olduğunu düşündüğünüz bir bölüm var mı? Alana hangi bölümü eklemek isterdiniz? Niçin?
- Cevap: Otelin eksik olduğunu düşünüyorum. Festivale gelenler nerede kalacaklar halledilmesi gerekmektedir.
4. Menzil Okçuluğu bölümünden Çarşı Meydanı’na giden en kısa yolu harita üzerinde işaretleyiniz.
- Cevap: Bu etkinliği siz de yapabilirsiniz.
5. Giriş kapısından en kısa yolu tercih ederek Çarşı Meydanı’na giden birisi aşağıdakilerden hangisini görmüş olamaz?
A) At Meydanı B) Han Çadırı C) Talimhane D) Konser Alanı
- Cevap: C
6. Festivali ziyaret eden bir kişi aşağıdaki spor faaliyetlerinden hangisini görmüş olamaz?
A) okçuluk B) gülle atma C) güreş D) binicilik
- Cevap: B
5. ETKİNLİK
Sınıf arkadaşlarınızın cirit oyunu hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıklarını ve geleneksel oyunlarımızı beğenmediklerini varsayınız. Onlara cirit oyununu tanıtan bir konuşma yapınız.
- Cevap: Cirit oyunlarında kullanılan bir metre uzunluğundaki sopalar; meşe, şimşir, hurma gibi ağaçların dallarından kesilir, cilalanır. Bir ucu kalıncadır. Cirit oyununa katılacak belli sayıdaki atlılar, karşılıklı dizilir. Aralarında 100 – 200 metrelik bir mesafe bulunur. Cirit başladığı zaman, dizilerden bir atlı, atını ileri sürer. Buna öteki diziden başka bir atlı karşı çıkar, ilk çıkan atlı, karşısındaki atlıya sopasını fırlatır ve hemen dizginleri geri çevirir, öteki onu kovalar ve sopasını atar, derken karşıdan bir ikincisi onu karşılar. Böylece cirit bir düzen içinde sürer gider. Rakibe en çok isabetli vuruş yapan oyunu kazanmış sayılır.
5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Türkçe Ders Kitabı Sayfa 198 Cevabı
6. ETKİNLİK
Cümlelerdeki yazım yanlışlarını düzelterek verilen boşluklara cümlenin doğru biçimlerini yazınız.
1. Ciritde millî ve geleneksel bir “ata sporu” sayılır.
- Cevap: Cirit de millî ve geleneksel bir “ata sporu” sayılır.
2. Türkler, bu sporu binlerce yıl önce orta asya da başlatmışlar.
- Cevap: Türkler, bu sporu binlerce yıl önce Orta Asya’da başlatmışlar.
3. Kars’ta, erzurum da düzenlenen Şenlik ve Yarışmalarda cirit oyunları başta gelir.
- Cevap: Kars’ta, Erzurum’da düzenlenen Şenlik ve Yarışmalarda cirit oyunları başta gelir.
4. Cirit Oyununu eski türklerde bir savaş manevrası sayanlarda vardır.
- Cevap: Cirit Oyununu eski Türklerde bir savaş manevrası sayanlar da vardır.
5. Türklerin ata sporu olan Cirit Oyunları, Asyada ve avrupada, başka milletleri de etkilemiş.
- Cevap: Türklerin ata sporu olan Cirit Oyunları, Asya’da ve Avrupa’da, başka milletleri de etkilemiş.
6. bugünde yurdumuzun çeşitli bölgelerin de cirit oyunları oynanır.
- Cevap: Bugün de yurdumuzun çeşitli bölgelerinde cirit oyunları oynanır.
7. ETKİNLİK
Kutucuklarda verilen eklerden uygun olanları aşağıdaki boşluklara yazınız.
– Cirit, Selçuklularla birlik .te…… Anadolu’ya gelmiştir.
– Biz, aynı soydan, aynı kök ....ten... gelmiş, iki kardeş obayız.
– Buna öteki dizi ...den.... başka bir atlı karşı çıkar.
– Sopalar; meşe, şimşir, hurma gibi ağaçların dalların …dan…. kesilir.
– Cirit oyununun Anadolu’ …da.… en azından 900 yıllık bir tarihi vardır.
– Kars’...ta.. ,Erzurum’da düzenlenen şenlik ve yarışmalarda cirit oyunları başta gelir.
– Cirit oyununu, eski Türkler...de.… bir savaş manevrası sayanlar da vardır.
– Anadolu’nun geleneksel sporu cirit unutulmak ...tan.… kurtarılmalıdır.
5. Sınıf Meb Yayınları Ortaokul Türkçe Ders Kitabı Sayfa 199 Cevabı
8. ETKİNLİK
“Cirit oyununun kaynağı ve çıkışı üzerine çeşitli söylentiler vardır.”
a) Altı çizili kelime ek aldığında nasıl bir ses değişikliği olmuştur?
- Cevap: k harfi sert ünsüzken ğ ünsüzüne dönüşerek yumuşamıştır.
b) “kaynak” kelimesinde yaşanan ses değişikliğinde kelimenin aldığı ekin bir etkisi olmuş mudur?
- Cevap: Olmuştur. Ünlü ile başlayan ek aldığı için yumuşama olmuştur.
c) Aşağıdaki cümlelerde, aldığı ekten dolayı ses değişimi olan kelimelerin altını çiziniz.
– Değneğini en çok isabet ettiren taraf galip sayılır.
– Güreş, bir zamanlar “Türk gibi kuvvetli” sözüyle Türk gücünü dünyaya yaymış.
– Cirit oyunu çevikliğin, cesurluğun sembolü olmuştur.
– Cirit sopasının bir ucu kalıncadır.
9. ETKİNLİK
Aşağıdaki bölümleri doldurarak sevdiğiniz bir oyunu tanıtınız.
Oyunun Adı: Yakan top
Oyuncu Sayısı: sınırsız
Oyun Alanı: Boş bir alan
Oyunun Kuralları:Top kime değerse yanar. En çok yakan ekip kazanır.
Nasıl Oynanır?: İki grup olur. Top fırlatılır. Rakibe en çok değdiren kazanır.
