5.3. IŞIĞIN MADDEYLE KARŞILAŞMASI
Konu/Kavramlar: Saydam maddeler, yarı saydam maddeler, saydam olmayan maddeler
Yoğun sisin olduğu bir günde yolculuk yaptınız mı? Sisli havada görüş mesafesi çok azalacağı için araçların birbirini fark etmesi güçleşir. Sisli havalarda araç kullanılırken bu duruma dikkat edilmelidir. Sisin yoğunluğuna göre karşıdan gelen aracın ışığı ya kısmen gözümüze ulaşmakta ya da hiç ulaşamamaktadır. Ormanlık bir alanda ise güneş ışınlarının bir kısmı, yaprak aralarından süzülerek ağaçların arasında görseldeki gibi bir manzara oluşturmaktadır. Kaynaktan çıkan ışık, madde ile karşılaşınca yoluna devam edebilir mi? Şimdi de ışığın maddeyle karşılaşması sonucunda nasıl davrandığını deneyerek öğrenelim.
IŞIĞIN FARKLI MADDELER İLE ETKİLEŞİMİ
Hangi Malzemeler Gerekli?
• Karton
• Su
• Zeytinyağı
• Buz
• El feneri
• Silgi
• Alüminyum folyo
• Cam
• Beherglas (250 mL)
• Plastik veya tahta cetvel
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
Etkinlik Nasıl Yapılacak?
• Sınıf mevcuduna ve malzeme durumuna göre gruplar oluşturalım. Aşağıdaki tabloyu defterimize çizelim. Tabloya, kullanacağımız madde sayısınca satır ekleyelim.
• El fenerini açalım. El fenerinin önüne kartonu yerleştirerek el fenerinin ışığının kartondan geçip geçmediğini gözlemleyelim.
• Karton, ışığı tamamen geçiriyor ise saydam; kısmen geçiriyor ise yarı saydam; hiç geçirmiyorsa saydam olmayan seçeneğini tabloda işaretleyelim.
• Aynı deneyi tüm malzemeler için tekrarlayalım.
Sonuçları Değerlendirelim
1. Hangi maddeler ışığı tamamen geçirdi? Işığı geçiren maddelere günlük yaşamdan başka örnekler veriniz.
- Cevap: Cam ve su ışığı tamamen geçirdi. Günlük yaşamımızda da şeffaf plastik tüm ürünler ve hava ışığı tamamen geçirir.
2. Hangi maddeler ışığı hiç geçirmedi? Işığı geçirmeyen maddelere günlük yaşamdan başka örnekler veriniz.
- Cevap: Karton, tahta parçası, kitap ışığı hiç geçirmedi. Günlük yaşamımızda da kalın kumaş, taş, çelik kapı ışığı hiç geçirmez.
3. Hangi maddeler ışığı kısmen geçirdi? Işığı kısmen geçiren maddelere günlük yaşamdan başka örnekler veriniz.
- Cevap: Yağlı kağıt, buzlu cam ışığı kısmen geçirdi. Günlük yaşamımızda da tül perde, buz ışığı kısmen geçirir.
4. Etkinlikte kullanılan malzemeleri ışığı geçirme durumlarına göre sınıflandırınız.
- Cevap:
➢ Saydam; Cam, su, şeffaf plastik ürünler
➢ Yarı saydam; Yağlı kağıt, buzlu cam, tül perde, buz
➢ Saydam olmayan; Karton, tahta parçası, kitap, kalın kumaş, çelik kapı, taş
Yarı saydam maddeler: Işığı kısmen geçiren maddelere yarı saydam maddeler denir. Buzlu cam, yağlı kâğıt ve buz, yarı saydamdır. Cisimlere buzlu camın arkasından baktığımızda onların görüntüsünü net olarak göremeyiz ama cisimler hareket ettiğinde renklerini, şeklini fark edebiliriz. Benzer şekilde, yağlı kâğıda sarılmış balıkların bulanık bir görüntüsü oluşur.
Saydam olmayan maddeler: Işığı hiç geçirmeyen maddelere saydam olmayan maddeler denir. Tahta, metal, karton ve duvar saydam olmayan maddelerdir. Saydam olmayan maddelerin arkasındaki cisimleri hiç göremeyiz.
Kendimizi Değerlendirelim 5.3
1. Saydam, saydam olmayan ve yarı saydam maddelere evinizde veya okulunuzda bulunan eşyalardan örnekler veriniz.
- Cevap:
Saydam maddeler örnekler: Alkol, su, hava, cam, buz, naylon, asetat kağıdı, gözlük camı, su damlası, kolonya, gliserin, hidrojen gazı, neon gazı, renksiz misket, gözün saydam tabakası, saat camı, cam sürahi, pencere camı, poşet dosya.
Yarı saydam maddelere örnekler: Yağlı kağıt, tül, buzlu cam, buzlanmış cam, bulut, sis, zümrüt, yakut, oto cam filmi, renkli bant, puslu cam, ince gömlek, renkli araba farı, renkli cam, sıvı sabun.
2. Evimizdeki pencerelerimiz yarı saydam ya da saydam olmayan maddelerden yapılsaydı ne gibi olumsuzluklar meydana gelirdi? Açıklayınız.
- Cevap: Işığı kısmen geçiren maddeler yarı saydam maddelerdir. Işığı hiç geçirmeyen maddeler, saydam olmayan maddelerdir. Pencerelerimiz yarı saydam ya da saydam olmayan maddelerden yapılsaydı içeriye ya az ışık ya da hiç ışık geçmeyecekti. Bu da bizim hayatımızı olumsuz yönde etkileyecekti.
“5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı SDR Dikey Yayınları Sayfa 114-115-116 Cevapları” beğendiyseniz sosyal medyada paylaşabilir ve aşağıda bulunan emojilerle duygularınızı ifade edebilirsiniz 🙂
