12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Dersdestek Yayınları 2. Ünite Hikaye Sayfa 36, 37, 38, 39, 40, 41 Ricat Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Ricat Cevapları
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 36 Cevabı
1) “Kimlik”, “kimlik bunalımı” ve “benlik” kavramlarını araştırınız.
- Cevap:
Kimlik: toplumsal bir varlık olarak insana özgü olan belirtiler, nitelikler ve özelliklerle, bir kimsenin belirli bir kimse olmasını sağlayan koşulların, onun kişiliğine ilişkin özelliklerin tümü, bir insanın kim olduğu.
kimlik bunalımı: Kimlik bunalımı ve kimlik karmaşası Çocuklukta öğrendiğimiz her şey bir gün gelir erişkin dünyasındaki yeni değerlerle karşılaşır. İşte o günün geldiği dönem ergenlik dönemidir.
benlik: Benlik, kişinin “Ben Kimim?” sorusuna verdiği cevaplar bütünüdür.
2) Bir toplumda yaşanan değişimler, o toplumu her zaman olumlu yönde etkiler mi? Örnek vererek açıklayınız.
- Cevap: İnsanın manevi varlığı, iman ve ilimle; zekâsı, bilgi ve deneyimle gelişir. İnsanın maddi, çevresel, toplumsal ilişkileri, etkileşimleri ise, genellikle yaşadığı ortamın, tarihi ve kültürel değerlerin, geleneklerin, örf ve adetlerin, iktisadi hayatın, hukuk düzeninin etkisi altındadır. Bu yüzden bazen olumlu bazen d eolumsuz yönde etkileyebilir.
3) 1960’tan sonra toplumsal yaşamımızı etkileyen olayları ve bu olayların 1960 sonrası Türk hikâyeciliğine etkilerini araştırınız (1. etkinliğe yöneliktir.).
- Cevap: Darbeler, Ekonomik Krizler, 1974 Kıbrıs Harekatı, 1980 Darbesi, Bu olaylar konu olarak hikayecilerimizi etkilemiştir. Konu olarak işlenmişlerdir.
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 38 Cevabı
1) “Nerede benim sokaklarım? Kunduralarımı çarptığım taşlar? Ve sokağım. Hangi bir yanından baksam benim değil, benim çocukluğumun değil. Koşsam bu sokak o değil.” diyen kahraman, hangi duygularını dile getirmiştir? Buna göre, hikâyenin temasını ve konusunu belirleyiniz.
- Cevap: Eski zamanlara duyduğu özlemi aktarmıştır. O güzel günlere olan hasretini okuruz.
Konu: Geçmiş zamana duyulan özlem
Tema: Geçmişin güzel günleri artık gelmeyecektir.
2) Okuduğunuz metindeki temel çatışmayı ve bu çatışma etrafında metinde yer alan veya metnin ima ettiği diğer çatışmaları belirleyiniz. Sizce, metinde temel çatışmayı gösteren en önemli bölüm hangisidir?
- Cevap: Son bölüm en önemli bölümdür.
Ben bir yerlerdeyim, hep bir yerlerden bir yerlereyim. Uzun uzun yıllar geçmiş parmaklarımla, o biçim bir suların dibinde kırık dökük alnında. Kurgularım yıkıntıya uğramış; bu kadar açıklıkla nasıl söyleyebiliyorum, (ben o mu) nasıl? Artık benim değil bu bahçe, ev. Ben kimim? Onlar nedir benim için? Ağır ağır atımın burnunu okşadım, -artık benim değil. Ben neyim? Uysal, ıslak gözleriyle başını eğdi, kişnemek ister gibi ama o kadar yorgun, o kadar bacakları bükülü. İçerlere giremem, neyim ki? İçimde zavallı bir çarpışmayla yeniden yuları yakaladım. Bahçemin oralarda falan atımla birlikte, bir kuyularda yeniden yola koyuldum. Yürüdüğüm tünellerde neyi beklediğimi bilmeyerek, nereye varacağımı
bilmeyerek.
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 39 Cevabı
3) “Ricat” adlı metindeki şahıs kadrosunu oluşturan kahramanların özelliklerini ve bunların tip/ karakter özelliği gösterip göstermediklerini belirleyerek tespitlerinizi aşağıdaki tabloya yazınız. Sizce, ana kahramanın hangi özelliği olay akışını etkilemektedir? Açıklayınız.
- Cevap:
Ana kahraman
- Özellikleri: Duygusal, çocukluğuna özlem duyan biri.
- Tip Karakter: Karakter
Kahramanın Dayısı
- Özellikleri: Ellerini kalçasına dayamış gülümseyerek bekleyen biri.
- Tip Karakter: Tip
4) Okuduğunuz metinde doğduğu kasabaya yıllar sonra dönen ana kahraman, çevresine ve kendine sorgulayıcı bir gözle bakar. Metinden kahramanın çevresiyle ilgili izlenimlerini ve iç hesaplaşmalarını yansıtan cümleleri belirleyiniz. Bu cümlelerden hareketle kahramanın içinde bulunduğu durumu nasıl değerlendirdiğini açıklayınız. Sizce, kahramanı böyle düşünmeye iten sebepler nelerdir?
- Cevap: Nerde benim sokaklarım? Hangi bir yanından baksam benim değil, benim çocukluğumun değil. Koşsam bu sokak o değil. Yıllardan sonra, yorgun geçen bir yolculukla, içli davetlerle beni bekleyen evime dönüyorum.
5) Ana kahramanın ruh hâli ile zaman arasındaki ilişkiyi, olayların gelişiminde zamanın işlevini belirleyiniz.
- Cevap: Zaman geçmiş ve ilerlemiştir. Bu da kahramanın geçmişin güzel günlerine özlem duymasına yol açmaktadır.
6) Hikâyedeki olay nerelerde geçmektedir? Bu mekânların özelliklerini belirleyiniz. Olay örgüsünün ortaya çıkışında ve gelişiminde mekânın işlevini sözlü olarak ifade ediniz.
- Cevap: Kahramanın köyünde, dayısının evinde
7) Toplumsal değişimin birey ve çevre üzerindeki etkisini metne dayanarak açıklayınız.
- Cevap: Toplum değiştikçe birey de değişir.
8) Anlatmaya bağlı edebî metinlerdeki bütün gelişmeler, kurmaca bir kişi olan anlatıcı tarafından aktarılır. Buna göre;
a) Metindeki anlatıcıyı ve bakış açısını belirleyiniz.
- Cevap: Üçüncü tekil şahıs.
b) Sizce bu bakış açısı anlatımı nasıl etkilemiştir?
- Cevap: Anlatımı nesnel bir şekilde olmasını sağlamıştır.
c) Anlatıcının, yazarın düşünce veya kişiliğiyle örtüşen bir yansıtıcı olup olmadığını sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız.
- Cevap: Sınıf içi yapılması gereken bir etkinlik.
9) “Ricat” adlı hikâye zaman dilimi açısından son derece dar bir çerçeve içerisinde gelişir. Bu hikâyede, özellikle, kahramanın çocukluk anılarına döndüğü ve içinde bulunduğu ruh hâlinin yansıtıldığı bölümlerde (…) anlatım tekniğine başvurulmuştur.
a) Verilen parçada boş bırakılan yeri uygun kelimeyle tamamlayınız.
- Cevap: İlahi bakış açılı anlatım tekniğine başvurulmuştur.
b) Verilen parçada söz edilen anlatım tekniğini açıklayınız.
- Cevap: Yaşanmış, yaşanan ve yaşanacak olan her şeyi bilir, görür ve duyar. Kahramanların gönlü veya kafasından geçenleri okumaya kadar uzanır. Anlatıcı, anlattığı olayların dışında durur, gören durumundadır. Üçüncü tekil şahıs ağzıyla konuşur. Yazarın dilini kullanır ve bu sebeple ona “yazar-anlatıcı” da denilir. Zaman zaman okuyucu ile diyaloga girmekten, onlarla sohbet etmekten ve onlara yol göstermekten geri durmazlar.” İlahî bakış açısı, destandan romana geçmiş bir yöntemdir. İlahî bakış açısı, klasik romanlarda çok kullanılmış olan, bugün de rağbet görmeye devam eden bir bakış açısıdır.
c) Hikâyede kullanılan diğer anlatım tekniklerini ve bunların metindeki işlevlerini belirleyiniz.
- Cevap: Birinci tekil kişili anlatımın da kullanıldığı yerler vardır.
10) Okuduğunuz metni dil ve anlatım bakımından inceleyiniz. Elde ettiğiniz sonuçlara göre sizce, yazarın en belirgin üslup özelliği nedir? Açıklayınız.
- Cevap: Dil ve anlatım sade, anlaşılır, yalındır.
11) “Ricat” adlı hikâyenin hangi geleneğin ve anlayışın özelliklerine uygun biçimde kaleme alındığını metinden örnekler vererek ifade ediniz.
- Cevap: 1960 sonrası toplumcu gerçekçi anlayışla yazılmıştır.
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 40 Cevabı
Elde ettiğiniz araştırma sonuçlarından hareketle 1960’tan sonra Türkiye’de yaşanan toplumsal olayların Türk hikâyeciliğini nasıl etkilediğini sınıf arkadaşlarınızla tartışarak belirlemeye çalışınız.
- Cevap:
→ Bu dönemde başarılı eserler verilmiştir.
→ Bu dönem hikayelerinde farklı yönelimler vardır: Bireysel duyarlılık, toplumsal çizgi ve milli-dini anlayış.
→ Bu dönemde yazarlar modernizm ve postmodernizm akımlarıyla birlikte hikayeyi teknik ve anlatım olarak geliştirmişlerdir.
→ Bu dönemde eser veren yazar sayısı artmış ve bununla birlikte öykülerde konu ve anlayış olarak çeşitlilik ortaya çıkmıştır.
→ Kahramanlar toplumun her kesiminden seçilmiştir.
→ 1960’lı yılların siyasi ve sosyal ortamı hikayeye taşınmıştır.
→ Bu dönemde Leyla Erbil, Demir Özlü, Demirtaş Ceyhun, Erdal Öz, Bilge Karasu, Dursun Akçam, Orhan Duru, Necati Cumalı, Mehmet Seyda, Talip Apaydın, Sevgi Soysal, Ferit Edgü, Yusuf Atılgan, Bekir Yıldız gibi isimler hikaye türünde eserler vermiştir.
a) Sınıfa girdiğiniz zaman arkadaşlarınıza selam verdiğinizde size karşılık vermezlerse kendinizi nasıl hissederdiniz? Bu durumu sınıfta canlandırınız.
- Cevap: Kendimi değersiz, umursanmaz ve kötü hissederim.
b) “Yollarda bir yabancı insanlar. Şapkaları gözlerinin üstünde, gözleri Yusuf kuyusu, ürkek, çekingen, yağmurdan kaçar hâlleriyle yanımdan.. yanımdan ve bakmadan yıkıla yıkıla gidiyorlar.” Bu parçayı selamlaşmak değeriyle ilişkilendirerek yorumlayınız.
- Cevap: Parçayı selamlaşma açısından sizler değerlendirebilirsiniz.
c) Türk toplumunda selamlaşmanın önemini belirtiniz.
- Cevap: İnsanların birbiriyle tanışıp yakınlık kurmasında ve bir iman kardeşliğinin oluşmasında, selamlaşma çok önemli bir yer tutar. Selamı yaymak, insanlar arasında dostluk, sevgi ve barışın yaygınlaştırılması, Müslümanların kalplerinin birbirlerine ısındırılması bakımından son derece önemlidir.
Okuduğunuz metnin iletisi ile yazarın dünya görüşü arasındaki ilişkiyi düşünerek yazar ile metin arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
- Cevap: Metnin iletisi ile yazarın dünya görüşü örtüşüyor.
1) Aşağıdaki cümlelerde “virgül”ün kullanılış gerekçelerini belirleyiniz.
a) Bu yıkılmaya hazır ev, bu kova, anlar, örümcekli köşeler ne uyandırıyor içimde?
- Cevap: Örnekleri birbirinden ayırmak için kullanılmıştır.
b) Atım, sırtında günlerin yoluyla tökezleyerek, dermanının son kırıntılarını da harcayarak yanımda yürüyor.
- Cevap: Ara cümleyi belirtmek için kullanılmıştır.
2) Kurgularım yıkıntıya uğramış; bu kadar açıklıkla nasıl söyleyebiliyorum, (ben o mu) nasıl? Bu cümlede “yay ayraç”ın kullanım gerekçesini açıklayınız.
- Cevap: Konuşanın hareketlerini, durumunu açıklamak ve göstermek için kullanılmıştır.
3) Aşağıdaki cümlelerde yazım yanlışı olan kelimeleri bularak bunların doğru yazılışlarını karşılarına yazınız.
- Cevap: Yazım yanlışları parantez içinde gösterilmiştir.
Sol baş köşesinde (başköşesinde) yüzlerini kurtlar yemiş.
hep aynı biçimde yıllardır burda (burada) bekliyorum, durmuşum.
4) Kelimelerin akla gelen ilk ve genel anlamına “gerçek anlam”, temel anlamıyla bağlantılı olarak zamanla ortaya çıkan değişik anlamların her birine “yan anlam”, gerçek anlamından bütünüyle uzaklaşarak kazandığı yeni anlamına “mecaz anlam” denir.
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerin hangi anlamda (gerçek, yan ve mecaz anlam) kullanıldıklarını yazınız.
a) Nerde benim sokaklarım?
- Cevap: Gerçek.
b) Kunduralarımı çarptığım taşlar?
- Cevap: Gerçek.
c) Sol baş köşesinde yüzlerini kurtlar yemiş, süngerleşmiş kalın bir mertek, oradan bel veren evin ahşap duvarına destek olsun diye dayatılmış.
- Cevap: Yan.
ç) Yıllardan sonra, yorgun geçen bir yolculukla, içli davetlerle beni bekleyen evime dönüyorum.
- Cevap: Mecaz.
5) Ağır ağır atımın burnunu okşadım, -artık benim değil. Bu cümlede “burun” kelimesi gerçek anlamında kullanılmıştır. Siz de “burun” kelimesini yan, mecaz ve terim anlamda birer cümlede kullanınız.
- Cevap:
Boksörün burnu kırıldı. → Gerçek anlam.
Ayakkabının burnu sence de çok sivri değil mi? → Yan anlam.
Ayakları o kadar kötü kokuyordu ki burnumun direği kırıldı. → Mecaz anlam.
6) Bahçemin oralarda falan atımla birlikte, bir kuyularda yeniden yola koyuldum. Bu cümlede “yola koyulmak” sözüyle anlatılmak istenen nedir? Belirtiniz.
- Cevap: Tekrar yola çıkmak anlamında kullanılmıştır.
7) Büsbütün bozulacağımdan, yıkılacağımdan korkuyorum. Bu yıkılmaya hazır ev, bu kova, anlar, örümcekli köşeler ne uyandırıyor içimde? Bu cümlede altı çizili kelimelerin yerine aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilirse cümlenin anlamı bozulmaz?
A) göçmek-yok olmak
B) yığılmak-göçmek
C) defolmak-yenilmek
D) yok olmak-devrilmek
E) yenilmek-yığılmak
- Cevap: D
“12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Sayfa 36, 37, 38, 39, 40, 41” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
