12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Kösem Sultan Cevapları

12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Dersdestek Yayınları 5. Ünite Tiyatro Sayfa 210, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 217 Kösem Sultan Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları

12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Kösem Sultan Cevapları

12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 210 Cevabı

1) Tiyatro sanatı tarihten ne kadar ve nasıl yararlanabilir? Açıklayınız.

• Cevap: Tarihi bir tiyatro metni hazırlanacaksa o dönem araştırılmalı o dönemi yansıtacak dekor ve kostümler hazırlanmalı hatta gerekirse o dönemin dili ile kahramanlar konuşturulmalıdır.

2) Okul meclis başkanını seçerken adayın hangi niteliklere sahip olmasına dikkat edersiniz? Sizce iyi bir yönetici nasıl olmalıdır? Tartışınız.

• Cevap: Adayın liderlik, cesaret, yönetebilme, kararlılık, akıllı olma ve adaletli olma niteliklerine sahip olması gerekmektedir.

3) “Kösem Sultan”ın hayatını anlatan “Mahpeyker: Kösem Sultan” adlı sinema filmini izleyiniz (4. etkinliğe yöneliktir.)

• Cevap: Filmi internette bulabilirsiniz.

12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 214 Cevabı

1) “Kösem Sultan” adlı metnin temasını ve konusunu belirleyiniz.

Cevap:

2) Metindeki temel çatışmayı bu çatışma etrafında metinde yer alan diğer çatışmaları tespit ediniz.

• Cevap: Yönetimi ele geçiren Kösem Sultan, çevresine topladığı Mustafa ve Bektaş Ağa gibi kişilerle devlet makamlarını idare etmeye başlar. İstanbul’da yaşayan halkın gıda ve yakacak gibi ihtiyaçlarını bu kişiler temin etmekte ve halka satmaktadır. Kösem Sultan; halkın gönlünü kazanmak için sadaka dağıtmakta, hayır işleri yapmaktadır. Turhan Sultan ise olanları çaresizlik içinde seyretmekte, bir yandan oğlu Mehmet’i çevredeki kötülüklerden korumaya çalışırken diğer yandan onun bir an önce yönetimi ele alması için uğraşmaktadır.

3) Tiyatro metinlerinde olay örgüsü; neden-sonuç bağı ve mantıksal gelişim içinde belli bir yerde başlayan, gelişen ve sonuçlanan bir bütündür. Okuduğunuz metinde, olay örgüsünü oluşturan olaylar, perde ve sahneler hâlinde düzenlenmiştir. Buna göre metnin olay örgüsünü olayların oluş sırasına göre tahtada çizeceğiniz bir şema ile gösteriniz.

• Cevap: Yönetimi ele geçiren Kösem Sultan, çevresine topladığı Mustafa ve Bektaş Ağa gibi kişilerle devlet makamlarını idare etmeye başlar. İstanbul’da yaşayan halkın gıda ve yakacak gibi ihtiyaçlarını bu kişiler temin etmekte ve halka satmaktadır. Kösem Sultan; halkın gönlünü kazanmak için sadaka dağıtmakta, hayır işleri yapmaktadır. Turhan Sultan ise olanları çaresizlik içinde seyretmekte, bir yandan oğlu Mehmet’i çevredeki kötülüklerden korumaya çalışırken diğer yandan onun bir an önce yönetimi ele alması için uğraşmaktadır. Kösem Sultan, Turhan Sultan’ı kendisi için bir tehdit olarak görmekte; Mehmet’i öldürterek yerine Şehzade Süleyman’ı tahta geçirmek için planlar yapmaktadır. Fakat amacına ulaşamadan öldürülür.

12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 215 Cevabı

4 a) Okuduğunuz bölümlerdeki oyun kişilerinin özelliklerini, sosyal statülerini ve birbirleriyle olan ilişkisini belirleyiniz.

• Cevap:

Kösem Sultan: Tahta çıkan oğlu küçük olduğu için devlet yönetiminde etkili olmuştur. Turhan Sultan ile aralarında büyük bir iktidar mücadelesi vardır.
Turhan Sultan: Devlet idaresinde etkilidir. Emriyle Kösem Sultan’ı öldürtür.

b) Oyun kişilerinin konuşmaları kişiliklerine ve içinde bulundukları döneme uygun mudur? Belirtiniz.

• Cevap: Kösem Sultan’ın tarihteki yeri de trajiktir. Hırsları yüzünden ölümle sonlanmış tarihsel bir olay olması trajedi türüne malzeme olmuştur. Trajedinin ilgi alanı iki yüksek değer arasında kalma , ahlak ve erdem türündeki konulardır. Burada da bunları görebilmekteyiz. Bu özellikler Kösem Sultan’ın dil yapısını da etkileyebilmektedir.

c) Gerçek hayatta bu oyundaki kişiler gibi davranan insanlar olup olmadığını belirtip bu kişilerden hangisini kendinize yakın hissettiğinizi nedenleriyle açıklayınız.

• Cevap: Kösem Sultan olayı tarihte gerçek bir olaydır. Yazar bunu okumuş ve bu olayı tiyatroya aktarmak istediğinde artık  gerçeklik üzerinden kurmaca gerçeklik başlamıştır. Yani temeli gerçekliğe dayanan bir kurgu dünyasıdır. Gerçek dünyada birebir olmasa da benzer özellik gösterenler de mevcuttur.

5) Metindeki zaman ve mekânın özelliklerini belirleyiniz.

• Cevap: Zaman geçmiş zamandır. Osmanlı’nın 4. Murat döneminde geçer. Mekan ise Saray’dır.

6) Okuduğunuz sahnelerde kişi, zaman ve mekânın değişmesi, olay örgüsünü nasıl etkilemiştir?

• Cevap: Örgüde farklılığa yol açmıştır. Konunun gidişi de bu değişikliklere göre yeniden şekillenmiştir.

7) I. perdenin üçüncü sahnesinde geçen Kösem Sultan ve Turhan Sultan’ın iç sesleriyle iyi ve kötünün mücadelesinin anlatıldığı bölümü tekrar okuyunuz. Kösem Sultan ile Turhan Sultan’ın birbirlerine niçin dürüst davranmadıklarını gerekçenizle birlikte açıklayınız.

• Cevap: Çünkü ikisinin de gözünü iktidar hırsı bürümüştür. Bu emellerine ulaşmak için de yapmayacakları hiç bir yoktur. Bu yüzden dürüstlük yerine arkadan iş çevirmeye başlamışlardır.

8) “Kösem Sultan” adlı metindeki trajik olayı belirleyiniz. Bu trajik olaydan nasıl bir sonuç çıkardığınızı sözlü olarak belirtiniz.

• Cevap: Kösem Sultan, Turhan Sultan’ı kendisi için bir tehdit olarak görmekte; Mehmet’i öldürterek yerine Şehzade Süleyman’ı tahta geçirmek için planlar yapmaktadır.Fakat amacına ulaşamadan öldürülür. Bu ölüm en trajik sahnedir.

9) Yazara özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.

a) Okuduğunuz metinde anlatılan mekân ile tiyatrodaki sahne ve sahne düzeni arasında nasıl bir ilişki vardır? Sahnedeki kostüm, dekor, ışık düzeni vb. uygulamaların metnin anlamına neler kazandırdığını Ankara Devlet Tiyatrosu 2013 yılındaki “Kösem Sultan” gösterisinden alınan aşağıdaki görsellerden ve izlediğiniz oyunlardan hareketle belirtiniz.

• Cevap: Mekan ve dekor izleyicileri, o dönemi en yansıtacak şekilde hazırlanmıştır. Bu da izleyenin o günlere ve tiyatronun gerçek dünyayı nasıl yansıtmaya başarabileceğini gösterir.

b) “Kösem Sultan” adlı oyundaki dekor ve mekân metnin türüne uygun olarak Topkapı Sarayı arz odasıdır. Odanın ortasında bir taht yer almaktadır. Saray, devleti simgelerken taht, iktidarı (padişahı) simgelemektedir. Bu açıdan düşünüldüğünde oyundaki kişilerin davranışlarıyla taht arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

• Cevap: Kösem Sultan tahta oturacak zayıf bir karakter aramaktadır. Çünkü tahta zayıf oturursa kendisi de perde arkasından hükmedecek ve devletin sahibi olacaktır.

c) Oyun kişileri günümüzden birileri olsaydı oyunun teması, dekoru ve kostümleri değişir miydi? Tartışınız.

• Cevap: Değişirdi. Çünkü kostüm ve dekor hangi dönem veya kişi ise o dönem ve kişiye göre dekor ve ortam hazırlanmaktadır.

Okuduğunuz metinde geçen millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal, siyasi, tarihî ögeleri belirleyiniz. Elde ettiğiniz sonuçlardan hareketle oyundaki edebî gerçekliğin toplumsal veya bireysel gerçeklikle ilişkisini inceleyiniz.

• Cevap:

Milli değer: Padişah odasının resmiliği , Kösem Sultan tarafından sindirilen Turhan Sultan
Manevi ve Evrensel Değer: İnsanların iktidar ve yönetme hırsı içerisinde kalmaları.

12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 216 Cevabı

Kösem Sultan” adlı oyunun klasik trajedinin hangi özelliklerini taşıdığını aşağıdaki tabloda verilen ölçütlere göre değerlendiriniz. Klasik trajedi ile metnin benzer yönleri için (+) işareti, farklı yönleri için (-) işareti koyunuz.

• Cevap:

a) Sinemada film çekimine uygun olarak hazırlanan ve belirli yöntemlerle kurgulanmış metinlere senaryo denir. Okuduğunuz Kösem Sultan metnini senaryo biçiminde yazınız.

• Cevap: Kösem sahneye girer ve Turhan Sultan’la göz göze gelir. Ardından aralarındaki çekişmeden dolayı birbirlerine iğneleyici laflar ederler. Bunun sonucunda birbirlerinin arkalarından planlar yaparlar. Sonunda da kavgaları büyür.

b) Oyuncular tiyatro metnini kendi tarzlarına ve kabiliyetlerine göre  anlandırabilir/yorumlayabilir. Buna göre bir tiyatro oyununu okumakla aynı oyunu sahnede ya da sinemada izlemek arasında ne tür farklar olabileceğini izlediğiniz “Mahpeyker: Kösem Sultan” adlı sinema filminden hareketle belirtiniz.

• Cevap: Filmi izleyip okuduğunuz metinden farklı yönlerini yorumlamalısınız.

c) “Kösem Sultan” gibi tarihî mirasımıza, kültürümüze karşı duyarlılığımızı yansıtan oyunların Türk tiyatro ve sinemasında çok ilgi görmesinin sebepleri nelerdir? Yorumlayınız.

• Cevap: Çünkü insanımız tarihini merak etmektedir. O günleri o kültürü o dönem insanının yaşantısını merak eden insanımız bunu tarihi oyun ve piyeslerde kafasında canlandırma imkanı bulmuştur. Bu da bu tür yapımlara olan ilginin üst düzeyde olmasını hızlandırmıştır.

12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 217 Cevabı

Kösem Sultan” metninden yazarın fikrî ve edebî yönü hakkında çıkarımlarda bulununuz. Elde ettiğiniz sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.

• Cevap: Oyunlarında daha çok, tarihi olayları ve tarihi şahsiyetleri işlemiştir. İsmail Dede Efendi’nin yaşamını anlattığı “Yine Bir Gülnihal” ve henüz tahta çıkmaya hazır olamayan bir şehzadenin içinde bulunduğu durumu anlattığı “Deli İbrahim” adlı oyunları bunun başarılı örnekleridir.

1) “Kösem Sultan” adlı metni yazım ve noktalama bakımından inceleyiniz. Elde ettiğiniz sonuçları arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Bence tiyatro metinlerine uygun bir imla kullanılmıştır. Ayrıca noktalamalar yerindedir.

2) KÖSEM:
Çok kötü günlere kaldık kızım, bana sık sık gel de dertleşelim.
Beni ortadan kaldırmayı umuyor, oysa (•••)
Bu parça aşağıdaki cümlelerin hangisiyle sürdürülemez?
A) Ben onu hep kızım gibi sevdim.
B) Bunu başarması imkânsız.
C) Bunun için o kadar güçsüz ki.
D) Neler yapabileceğimin farkında değil.
E) Ondan önce davranmalıyım.

• Cevap: E

3) TURHAN (Siyavuş’u görür görmez iç sesi):
Tanrım, ne güzel ne soylu insan bu!
Ne ince ama ne güçlü, melek gibi tıpkı.
Her şey teslim edilebilir bunun eline:
devlet, millet, memleket, oğlum, kendim, her şey!
Turhan Sultan bu sözleriyle Siyavuş Paşa’nın aşağıdaki özelliklerinden hangisini vurgulamıştır?
A) Cesur olması
B) Sadık olması
C) Eli açık olması
D) Güvenilir olması
E) Dürüst olması

• Cevap: D

“12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Sayfa 210, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 217” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.