12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Dersdestek Yayınları 4. Ünite Roman Sayfa 161, 162, 163, 164, 165, 166 İbrahim Efendi Konağı Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı İbrahim Efendi Konağı Cevapları
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 161 Cevabı
1) Bütünüyle gerçeklere bağlı kalınarak anlatılan bir hayat hikâyesinin, “roman” kabul edilmesi için hangi şartları taşıması gerekir? Yorumlayınız.
- Cevap: Öncelikle ne kadar gerçek hayattan alınırsa alınsın romanın kurgusal olması gerekmektedir. Yani gerçeğin yazarın aklında yeniden kurgulanması, yeniden yaratılarak edebi ölçütlerde yeniden ortaya konulması gerekmektedir. Romanın yapısal özellikleri olan zaman mekan kahraman gibi unsurların iyi işlenmiş olması da gerekmektedir.
2) Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde görülen siyasi, ekonomik, askeri vb. alanlarda gerilemenin sebeplerini araştırınız. Bu sebeplere bağlı olarak yaşanan değişimin Osmanlı toplumsal yapısına etkilerini tartışınız.
- Cevap: 19. Yüzyılda Osmanlı Devletinde Siyasi Durum: Osmanlı İmparatorluğu, 19. Yüzyılın başlarında gerek toprak ve gerekse nüfus bakımından dünyanın en büyük devletlerinden birisiydi. Ancak kurum ve kuruluşları bu büyüklüğü taşıyacak güçten yoksundu. 18. yüzyıldan itibaren komşu ülkelerin ekonomide, siyasette, savaş tekniklerinde göstermekte oldukları gelişme, bu dönemde olanca hızı ile sürmekteydi. İmparatorluk ise hızla toprak kaybediyordu. Mısır, Yunanistan, Sırbistan, Eflak, Boğdan, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Kıbrıs, vs birer birer kaybedildi. Ancak buna rağmen sınırlar bir hayli genişti. İdari kurum ve kuruluşlar ülke yönetiminde sorunlarla karşılaştılar.
3) Türk edebiyatında geleneğe bağlı roman anlayışını ve bu anlayışla yazılan eserleri araştırınız. Elde ettiğiniz sonuçları defterinize yazınız.
- Cevap: Gelenekçi romanın ayırıcı özellikleri şöyle sıralanabilir:
➜ Gelenekçi roman, toplumun değerleriyle barışık, hatta bu değerlere sıkı sıkıya bağlıdır,
➜ Gelenekçi roman, romantik bir tavrın takipçisidir,
➜ Tarihten, yaşama tarzından, inançlardan gelen unsurlar edebî metne yansır,
➜ Gelenekçi romanlarda klasik olay kurgusuna rastlanır,
➜ Gelenekçi romanlarda dün-bugün-yarın şeklindeki kronolojik zaman kullanılır,
➜ Gelenekçi romanlarda genellikle ilahi (hâkim/tanrısal) bakış açışına rastlanır,
➜ Gelenekçi romanlarda estetik anlayışı etik kaygılar yönlendirir,
➜ Gelenekçi romanlar, millî ve İslami duyarlıktan beslenir,
➜ Gelenekçi romanlarda, popüler roman vadisinde değerlendirilebilecek örneklere rastlanır,
➜ Yerel ağızların kullanıldığı görülür.
➜ Tarık Buğra, Halide Edip Adıvar, Abbas Sayar ,Semiha Ayverdi gibi isimler eserler vermişlerdir.
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 165 Cevabı
1) “İbrahim Efendi Konağı” adlı metnin temasını ve konusunu belirleyiniz. Yazar, sizce niçin böyle bir temayı ve konuyu seçmiş olabilir? Belirtiniz.
- Cevap: Tema zenginliğin verdiği rahatlamayla har vurup harman savuran bir ailenin yavaş yavaş her şeylerini kaybetmeleri ve sonunda perişan bir hale gelmeleridir. Yazar dönemindeki çürüklükleri anlatmak için bu konuyu seçmiş olabilir.
2) Metindeki çatışmaları belirleyiniz. Bu çatışmaların ortaya çıkışında bireysel çıkarlar mı yoksa Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinde değişen toplumsal yapı mı etkili olmuştur? Tartışınız.
- Cevap: Zengin konak hayatı ile fakirlerin yaşamı arasındaki çatışmanın yanında maddi durumunuz iyiyken etrafınızda olan dostlarınızın siz fakirliğe düştüğünüzde sizi terk etmelerinin vermiş olduğu kalıcı çıkarsız dostluk düşüncesi de eserde yer alır.
3) Metnin olay örgüsünü ana hatlarıyla belirleyiniz.
- Cevap:
➜ İbrahim Efendi’nin ailesiyle mutlu mesut yaşaması
➜ Damatları arasındaki çekememezlik
➜ İbrahim Efendi’nin önce kardeşinin sonra da kendisinin ölümü
➜ Damatların birinin intiharı ve diğerinin evi terk etmesi
➜ Evin idaresinde yaşanan sıkıntılar
➜ Fakirliğe düşen ailenin perişan olması
4) Okuduğunuz metindeki şahıs kadrosunu belirleyiniz. Bu şahısların olay akışını etkileyen fiziksel, psikolojik ve ahlaki özellikleri, toplumsal statüleri, tarihsel/gerçek kişilikleriyle ilgili çıkarımlarınızı belirtiniz.
- Cevap:
İbrahim Efendi: Meclis-i Maliye reisi ve konağın sahibidir. 80 yaşında varlıklı ve nüfus sahibi biridir.
Hilmi Bey: İbrahim Efendi’nin kardeşidir.
Bahise Hanım: İbrahim Efendi’nin kardeşidir.
Salih Bey: İbrahim Efendi’nin damadıdır.
Yusuf Bey: İbrahim Efendi’nin damadıdır.
Şevkiye Hanım: İbrahim Efendi’nin kızıdır.
Şükriye: İbrahim Efendi’nin küçük kızıdır.
Zaim bey: Köşkün kahyasıdır.
5) İbrahim Efendi’nin hangi özellikleri metinde ön plana çıkarılmıştır? Bu özellikler olayların akışını nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.
- Cevap: İbrahim Efendi: Meclis-i Maliye reisi ve konağın sahibidir. 80 yaşında varlıklı ve nüfus sahibi biridir.
6) Olayların geçtiği mekânların özelliklerini belirleyiniz. Bu mekânların dönemin sosyal hayatındaki önemini belirtiniz.
- Cevap: Mekan olarak Şehzadebaşı’ndaki yalı ile İstanbul’un sayfiye yerleri yazlıkları yer almaktadır.
7) İbrâhim Efendi ve ailesinin oturduğu konak, dönemin hangi anlayışını ve özelliklerini sembolize etmektedir? Metinden hareketle açıklayınız.
- Cevap: Konak hayatı Doğu toplumunun önemli bir geleneğidir. Zengin aileler bütün aileyi kendi içinde toplayan büyük konaklarda hep beraber yaşarlar hep beraber yemek yerler ve ona göre yaşamlarını devam ettirirlerdi.
8) Okuduğunuz metnin içeriğinin Osmanlı İmparatorluğunun sosyal, siyasi ve kültürel hayatıyla ilişkisini ortaya koyan cümleleri belirleyiniz. Bu cümlelerden hareketle olayların geçtiği dönemin sosyal, siyasi ve kültürel hayatının özellikleri hakkında bilgi veriniz.
- Cevap: Memlekette, kendisi gibi bolluk ve tokluk içinde bir zümrenin bulunduğu da bir gerçekti. Fakat efendinin hesap ve ölçü fikrine alışık kafası, bu refahın sun’î ve muvakkat olduğunu da pek âlâ bilmekte idi. Vaktiyle çarkı çeviren çevirmişti. Hâlâ dönmekte devam ediyorsa o eski hızın bereketiyle dönüyordu. Görüleceği üzere o dönemde her ne kadar eğitime büyük önem verilse de yine de ekonomik siyasi darboğazlar gerilemeler devleti gittikçe güçsüzleştirmekteydi.
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 166 Cevabı
9) Romandaki olaylar kim tarafından aktarılmaktadır? Bu anlatıcı olayları hangi bakış açısıyla anlatmaktadır? Anlatıcının yönlendirme yapıp yapmadığı, olayları yorumlayıp yorumlamadığı, taraflı davranıp davranmadığı gibi hususları metinden hareketle değerlendiriniz.
- Cevap: Anlatıcı yazarın kendisidir. Anlatıcı yönlendirme yapmaktadır. Çünkü olaylar karşısında kişile yorum ve görüşlerini açıkça okurla paylaşmakta okuru etkilemektedir.
Okuduğunuz metinden alınan bu parçada Türk toplumunun hangi değerlerinden bahsedilmektedir? Bu değerlerin çevrenizde sürdürülüp sürdürülmediğini belirtiniz. Bu değerlerin kaybolması toplum hayatını nasıl etkiler? Tartışınız.
- Cevap: Türk toplumunda yer alan diş kirası adı verilen ve Ramazan ayında Oruç zamanı iftarda fakirleri doyurmak için verilen yemeklerden bahsedilmektedir. Türk toplumun hoşgörü ve yardımlaşma duygusu ön plandadır. Ancak günümüzde bu geleneğin sürdüğünü söylemek mümkün değildir.
Okuduğunuz metinden yazarın edebî ve fikrî yönü hakkında çıkarımlarda bulununuz. Elde ettiğiniz sonuçları sözlü olarak belirtiniz.
- Cevap: Sâmiha Ayverdi, edebiyatımıza roman türündeki eserlerle girdi. Ardından mensur şiir ve hikayeye yöneldi. Fakat onu benzeri pek çok yazardan ayıran en önemli husus, aynı zamanda onun bir tefekkür insanı olmasıdır. Aslında sanatkarlığı da bu fikirlerin insanlara anlatılmasıyla ilgili bir hadisedir. Değilse, sadece edebî endişelerle eser vermek, onun asıl meselesi değildir. Bu durum, onu sanatkâr olarak değerlendirmekten önce bir mütefekkir insan olarak değerlendirmeyi gerektirmektedir.
İbrâhim Efendinin yirmibeş odalı, haremli selâmlıklı konağı da, devrinin içtimâî çehresini ve gelenek icâblarını çizgisi çizgisine aksettiren binalarından biriydi
1) Bu parçada yapılan noktalama ve yazım yanlışlarını tespit ediniz.
- Cevap: İbrâhim Efendinin yirmi beş odalı, haremli selâmlıklı konağı da, devrinin içtimâî çehresini ve gelenek icâblarını çizgisi çizgisine aksettiren binalarından biriydi.
Bu parçada hangi anlatım biçimi ağır basmaktadır?
- Cevap: Öyküleme tekniğinden yararlanılmıştır.
Bu parçanın konusunu ve ana düşüncesini belirleyiniz.
- Cevap: İbrahim Efendi’nin ileri görüşlülüğü ve var olan günümüz gerçeklerinin farkında olması.
“12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Sayfa 161, 162, 163, 164, 165, 166” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
