12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Beyaz Gemi Cevapları

12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Dersdestek Yayınları 4. Ünite Roman Sayfa 175, 176, 177, 178, 179, 180, 180, 181 Beyaz Gemi Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları

12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Beyaz Gemi Cevapları

12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 175 Cevabı

1) Türkiye dışında gelişen çağdaş Türk edebiyatı (genel özellikleri, önemli yazarları ve eserleri) hakkında araştırma yapınız (2. etkinliğe yöneliktir.).

• Cevap: Türkiye dışındaki çağdaş Türk Edebiyatı, zengin bir kültür mirasına sahiptir. Duygu, düşünce, dil bakımından Türkiye’deki çağdaş edebiyatın benzeridir. Bu edebiyat, demokratik olmayan bir ortamda gelişir. Balkanlarda, Ortadoğuda, Orta Asya da ve Kafkasya’da gelişen Türk Edebiyatında sanatçılar düşüncelerini özgürce dile getirememişlerdir. Sadece sembolik anlatıma yönelmişlerdir. Tüm bu zorluklara rağmen dünya edebiyatı nda söz sahibi olan sanatçılar yetişmiştir. Cengiz Aytmatov, Cengiz Dağcı, Bahtiyar Vahapzade gibi sanatçılar dünya edebiyatında tanınan şahsiyetlerdir. Türkiye dışındaki çağdaş Türk Edebiyatı ile Türkiye’deki çağdaş Türk Edebiyatı arasında sıkı bir bağ vardır. Özellikle ortak bir kültürden beslenmesi en önemli bağı oluşturur. Yugoslavya, Batı Trakya, Kıbrıs, Bulgaristan edebiyatlarındaki Türkiye Türkçesine yakın bir dil özelliği gösterir. Azerbaycan, Kırım, Türkmenistan gibi daha birçok edebiyatlar da ise şive farklılığı görülür.

2) Çocukken dinlenilen masallar insanı nasıl etkiler? Belirtiniz.

• Cevap: İlk olarak onların dikkat süresinin artmasına yardımcı oluyor. Konuya daha çok dahil olmalarını sağlıyor ve katılımlarını artırıyor. İkincisi bir çalışmadaki konuyla ilgili kavramsal anlayışlarını güçlendiriyor. Üçüncüsü hayal güçlerini ateşliyor. Son olarak iletişim becerilerini geliştirirken diğer çocuklarla bağlantı kurmalarına da destek oluyor.

3) Milletlerin kültürel zenginliklerinin oluşumunda mitolojik öğelerin önemli bir yeri vardır. Orta Asya Türk toplulukları tarafından kutsal kabul edilen mitolojik varlıklar hakkında araştırma yapınız. Elde ettiğiniz sonuçları sınıf panosunda paylaşınız.

• Cevap:  Suv İyesi,İki Kartal Başlı İnsan Semrük Bürküt, Dişi Kurdun Sembolü Asena,  İyilik Tanrısı Ülgen… Yaşam Ağacının Sahibi Umay Ana, kurt, at, kartal gibi varlık ve hayvanlar kutsaldır.
  

12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 180 Cevabı

1) “Beyaz Gemi” adlı romanın temasını ve konusunu belirleyiniz.

• Cevap: Roman, San-Taş Vadisi’nde etrafındaki beş-altı insanla yaşamak zorunda olan, dedesinden başka seveni olmayan, gerçek hayatında mutsuz olan fakat hayal dünyasında mutlu olmaya çalışan bir çocuğun psikolojisini konu almaktadır.

2) Romanın kurgusunda yer alan olayları belirleyiniz. Romandaki olayların gerçeklikle ilişkisini değerlendiriniz.

• Cevap: Romanın kahramanı yedi sekiz yaşlarında bir çocuktur. Çocuk, saflığın, bozulmamışlığın ve geleceğin sembolüdür. Aytmatov, çocuğun saf ve temiz dünyasından, hayatın acı ve çıplak gerçeğine uzanan bir roman kurgusunu meydana çıkarmayı başarır. Ona göre; çocukluk, gelecekteki insan karakterinin tohumudur. Çocukluk gerçek ana dili öğrenmeye ve çevresindeki insanlarla, tabiatla ve özellikle kültürle bağlarını hissetmeye başladığı dönemdir. Aytmatov, Beyaz Gemi ile destan, efsane ve masal gibi çoğu şifahî edebiyat unsurlarını eserlerine sokmaya başlar. Geçmişi temsil eden dede ile geleceği temsil eden çocuk arasında dramatik bir ilişki kurarak insan duygu ve düşüncelerine kendine has yorumlar getirir.

3) Romandaki çatışmalar/karşılaşmalar roman kurgusuna nasıl etki etmiştir? Açıklayınız.

• Cevap: Çatışmalar okuyan için heyecanı üst noktaya çekmiş, romanın nasıl ilerleyeceğini merak eden okuru romanın içine daha çok çekmiştir. Bu şekilde romanın akıcı ve keyifli olması sağlanmıştır.

4) Okuduğunuz metindeki kahramanlar kimlerdir? Bu kahramanların hangi özellikleriyle ön plana çıktığını aşağıdaki tabloda belirtiniz.

Mümin Dede: Çok iyi kalpli, yardımsever, çalışkan bir insandır. 60-70 yaşlarında köse bir ihtiyardır. Damadı Orozkul’un yanında çalışmaktadır. Vadideki üç evin birinde ikinci karısı ve torunu ile yaşamaktadır.
Çocuk: 5-6 yaşlarında, kısa boylu, kepçe kulaklı, çirkin bir çocuktur. Hiç arkadaşı yoktur. Hayalperest ve mutsuzdur. Doğayı çok sever.
Orozkul: Şişman, koca kafalı, içki içmeyi çok seven, insanlardan ve doğadan nefret eden, sinirli, umursamaz biridir. Korucubaşıdır fakat ormana en çok o zarar vermektedir.
Bekey: Orozkul’un karısı ve Mümin’in kızıdır. Kısırdır, sabırlı ve hoşgörülü bir kadındır.
Seydahmet: Uzun boylu, çirkin biridir. Tembeldir. Orozkul’un ve dedenin yanında çalışmaktadır. Bir karısı ve bir kızı vardır.
Gücema: Seydahmet’in karısıdır. Günlerini genelde çocuğun ninesine ve Bekey’e yardım etmekle ve kızına bakmakla geçirir.
Kulubeg: Genç , yakışıklı  ve güçlü bir şofördür. Mümin dede ve çocuk gibi boynuzlu maral ananın soyundan geldiğine inanmaktadır.
Koketay: Orozkul’un arkadaşıdır. İri yapılı ,esmer tenli bir adamdır.

5) Romanla ilgili verilen bilgilere göre, Boynuzlu Maral Ana’ya gösterilen hürmetin nedeni nedir?

• Cevap: Cengiz Aytmatov kitaplarında genel olarak anlatılan, anlatılmasa da atıfta bulunan destandır. Kırgızlar için Türk edebiyatındaki bozkurt destanına denktir.

6) Okuduğunuz metindeki zaman ve mekânın özelliklerini belirleyerek bunların olayların gelişimindeki işlevini belirtiniz.

• Cevap:

Zaman: Nine 18 yaşındaki oğlunu savaşta kaybettiğine göre savaştan yaklaşık 30 yıl sonra olması gerekiyor. Yani roman 1975-1980 yıllarında geçmiştir. Bütün olay 3-4 ay içerisinde gerçekleşir. Hatta romanda toplam anlatılan gün sayısı çocuğun hatıralarını ve efsaneyi saymazsak çanta alınan gün, Mümin ile Orozkulun kavga ettiği gün ve ertesi gün olmak üzere 3 gündür. Çocuğa çantanın alındığı birinci günden sonra romanın anlattığı son güne kadar geçen aylar anlatılmayarak atlanmıştır. Çocuğun kamyon şoförü Kutubeg ile olan anısı da kitapta hacim olarak azımsanmayacak derecede yer kaplar. Bu yüzden romanın anlatımında geçmiş zaman da kullanılmıştır diyebiliriz. Bunun yanında çocuğun annesi ile babasının durumunu öğrendiği geceyi de geçmiş zamana sayabiliriz.

Mekan: Beyaz gemi romanı Isık-Göl yakınındaki San-Taş vadisinde üç hanelik küçük bir köyde geçer. Olaylar genelde dört duvarın dışında, orman gibi çay kenarı gibi açık alanlarda gerçekleşir. Çok geniş bir mekan yelpazesi olmamakla beraber orman, okul köy arası yol ve karavul dağı mekanlardan bazılarıdır. Romanın geneli için saydığımız kaidelere Boynuzlu Maral Ana yine istisna teşkil eder. Efsanede roman mekanlarına Enesay nehri kıyıları da katılır.

7) Metindeki anlatım biçimlerini ve tekniklerini belirleyerek bunların metne katkısını belirtiniz.

• Cevap: Metinde özellikle Öyküleme ve Betimlemeden faydalanıldığını görmek mümkündür.

8) Yazar metinde hangi bakış açısı kullanılmıştır? Yazar, neden bu bakış açısını tercih etmiş olabilir? Açıklayınız.

• Cevap: Yazar romanın genelini hakim bakış açısıyla yazmıştır ancak çocuğun dürbünle beyaz gemiyi izlerken muhayyilesinde babasına hayatını anlattığı bölüm kahraman bakış açısıdır. Romanın geri kalan kısmının hakim bakış açısı olduğunu ise romanda yer yer ilerisi hakkında verilen ipuçları yani anlatıcının geleceği bilmesi ve karakterlerin ruh hallerini okumasından anlıyoruz.

9) Okuduğunuz metnin dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.

• Cevap: Yazar bu romanında uzun, sıralı cümlelerden kaçınıp herkesin anlayabileceği kısa cümleleri tercih etmiş. Herhangi bir süslü veya sanatlı anlatım kaygısı bulunmamaktadır, gayet akıcı ve sade hızlıca okunabilen rahat bir anlatım kullanmıştır. Yoğun ve anlaşılması güç olaylar zinciri yerine, meseleleri olduğu gibi anlatmayı rahat kılan beyni yormayan bir olay örgüsü mevcuttur.

10) “Sosyal hafızanın kaybı, halkın dilinin, vatanının, âdetlerinin ve geleneklerinin unutulmasına yol açmaktadır. Bunlar da insan ruhunu fakirleştirmekte böylece insanoğlu çevreye, tabiata ve insanlığa karşı acımasızlaşmaya başlamaktadır. Sosyal hafıza ve vicdan her şeyi yaparken hafızasızlık ve vicdansızlık her şeyi tahrip eder.”
Bu parçada ortaya konulan düşünceleri okuduğunuz metinle ilişkilendirerek yorumlayınız.

• Cevap: Toplumların ortak bir kültürü geçmişten getirdikleri sosyal bir hafızaları vardır. Bu hafızayı canlı tutan  şey ise edebiyat ve sözlü kültür ürünleridir. Masalları ninnileri destanlarıdır. Beyaz Gemi romanı benzer bir zengin miras üzerine kurulmuştur.

11) “Beyaz Gemi” romanındaki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.

• Cevap: İnsanları güçsüz ya da hoşgörülü oldukları için ezmeye çalışmamalı ve küçük çıkarlar uğrunda doğaya zarar vermemeliyiz.

a) “Beyaz Gemi” adlı romanından alınan parçadaki mitolojik ögeyi belirleyiniz. Bu mitolojik öge hakkında araştırma yaparak ulaştığınız sonuçları arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Boynuzlu Maral Ana efsanesi Kırgızların Buğu boyunun beyaz renkli bir Geyik Ana’dan türediğine ilişkin bir efsanedir. Geleneklere bağlı olan dedesi, torununa geyiğin kendileri ve Buğu boyu için kutsal olduğunu, onları öldürmenin doğru olmadığını ve bir gün geri gelip onları buralardan kurtaracağına inanırlar.

b) Cengiz Aytmatov “Beyaz Gemi” adlı romanında hangi millî ve kültürel değerleri ön plana çıkarmıştır? Bu değerler günümüzde nasıl yaşatılabilir?

• Cevap: Cengiz Aytmatov eserleri ile Orta Asya bozkır yaşantısına ışık tutar. Aytmatov, Türk coğrafyasının geleneklerini, göreneklerini hem millî değerler hem de evrensel değerler bağlamında ele alır. Onun eserlerinde yer alan değer çatışmaları bu açıdan önem taşır. Birlik olma, bağımsızlık gibi değerler daha sık işlenmektedir.

Türkiye dışında gelişen çağdaş Türk edebiyatı (genel özellikleri, önemli yazarları ve eserleri) hakkında yaptığınız araştırmadan elde ettiğiniz sonuçları arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Türkiye dışındaki çağdaş Türk Edebiyatı, zengin bir kültür mirasına sahiptir. Duygu, düşünce, dil bakımından Türkiye’deki çağdaş edebiyatın benzeridir. Bu edebiyat, demokratik olmayan bir ortamda gelişir. Balkanlarda, Ortadoğuda, Orta Asya da ve Kafkasya’da gelişen Türk Edebiyatında sanatçılar düşüncelerini özgürce dile getirememişlerdir. Sadece sembolik anlatıma yönelmişlerdir. Tüm bu zorluklara rağmen dünya edebiyatında söz sahibi olan sanatçılar yetişmiştir. Cengiz Aytmatov, Cengiz Dağcı, Bahtiyar Vahapzade gibi sanatçılar dünya edebiyatında tanınan şahsiyetlerdir. Türkiye dışındaki çağdaş Türk Edebiyatı ile Türkiye’deki çağdaş Türk Edebiyatı arasında sıkı bir bağ vardır. Özellikle ortak bir kültürden beslenmesi en önemli bağı oluşturur. Yugoslavya, Batı Trakya, Kıbrıs, Bulgaristan edebiyatlarındaki Türkiye Türkçesine yakın bir dil özelliği gösterir. Azerbaycan, Kırım, Türkmenistan gibi daha birçok edebiyatlar da ise şive farklılığı görülür.

Beyaz Gemi” adlı romandan okuduğunuz bölümlerden ve yazarın biyografisinden hareket ederek yazarın sanat anlayışı hakkında neler söylenebilir?

• Cevap: Aytmatov gelenekçidir. Hemen her eserinde masallar, efsaneler, tarihi hikayelerin alegorisini  ve türkülerin hissiyatını kullanır. Romanlarında eski efsanelerden motifler azımsanamayacak kadar yer tutar. Boynuzlu Maral Ana efsanesi ve romanında muhtelif yerlerinde geçen türküler, gelenekler… Aytmatov yetişkin bir erkek yazar olmasına karşın romanlarında anlatıcıları yahut başkarakterleri kendi benliğine uzak şahsiyetlerden seçer. Örneğin bu romanda başkarakter bir çocuktur.

12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 181 Cevabı

1) Aşağıdaki cümlede yer alan yazım yanlışını tespit ediniz.

• Dalgaların etkisiyle hafifçe sallandığını, gerisinde bıraktığı beyaz ve saydam köpüklü izini de fark ediyordu artık.

• Cevap: Dalgaların etkisiyle hafifçe sallandığını,  gerisinde bıraktığı beyaz ve saydam köpüklü izini de fark ediyordu artık. 

2) Aşağıdaki cümlelerde virgülün kullanılış amaçlarını belirtiniz.
• Çevresi dağ, taş, kaya, orman idi.
• Güneş, göl tarafında ufka yaklaşıyordu.

• Cevap: Benzer görevde kullanılan kelimeleri ayırır. Özneden sonra getirilir.

3) Çocuk çevresine baktı. Çevresi dağ, taş, kaya, orman idi. Yüksek buzullardan dökülen sular sessizce aşağıya iniyor, buraya kadar geldikten sonra şarıl şarıl ses çıkararak çaya karışıyordu. Dağlar ulu, heybetliydi. Göz alabildiğine yükseliyor, uzanıyordu. Çocuk kendini korkunç derecede küçük, korkunç derecede yalnız ve yitik hissetti. Burada bir o vardı, bir de dağlar, her tarafta dağlar, ulu dağlar…
Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki duyulardan hangi ikisinden yararlanılmıştır?
A) Görme-Koklama
B) Tatma-Görme
C) Dokunma-İşitme
D) İşitme-Görme
E) Koklama-Tatma

• Cevap: D

4) Uzun uzun baktı gemiye. Ne zaman bir balığa dönüşeceğini, çaya atlayıp yüze yüze ona, o beyaz gemiye ne zaman ulaşacağını düşünüyordu hep… Günlerden bir gün, Karavul Dağı’nın tepesinden bakarken Isık-Göl’ün masmavi sularında o bembeyaz gemiyi ilk defa gördüğü zaman, o güzellik karşısında büyük bir heyecan duymuş, yüreği kafesinden çıkacakmış gibi çarpmıştı. Ve o gün, Isık- Göl’de gemicilik yapan babasının da bu beyaz gemide olabileceğini, orada çalıştığını düşünmüştü. Sonra bu düşünceye tamamiyle inandırdı kendisini. Çünkü böyle olmasını yürekten istiyordu, bunun doğruluğuna ihtiyacı vardı. Bu parçada yazar çocukla ilgili hangi gerçeği dile getirmektedir? Belirtiniz.

• Cevap: Çocuğun hayal gücü ve çocukluğun getirdiği merak duyguları sayesinde sahip oldukları büyülü bakış açılarından bahsedilmektedir.

“12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Sayfa 175, 176, 177, 178, 179, 180, 180, 181” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.