11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Ekoyay Yayınları 3. Ünite Şiir Sayfa 86, 87, 88 Merdiven Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Merdiven Cevapları
11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 86 Cevabı
1908 – 1912 yıllarında ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik, siyasi ve kültürel koşulları araştırıp sunumlar hazırlayınız. Sunumlarınızı etkileşimli tahtada veya projeksiyon cihazıyla arkadaşlarınıza izletiniz. Sunumunuzu eba adresinde paylaşınız.
- Cevap: Osmanlının dağılma dönemi olan bu dönemde koşullar oldukça zordu. Siyasal ve kültürel olarak Osmanlının dağılmaya başladığı, savaşlar ve ayaklanmalarla geçen bir dönem olmuştur.
➜ 23 Temmuz 1908 tarihinde II. Meşrutiyet ilan edilmiştir. II. Abdülhamit’in 1878 yılında meclisi feshetmesinden 30 yıl sonra mebuslar meclisi tekrar faal olmuştur.
➜ 1908 yılında meşrutiyetin ilanı ile birlikte Osmanlı Devleti’nde yeni bir siyasal yapılanma ve yeni bir zihniyet yapısının yanı sıra, bu yeni zihniyetten rahatsızlık duyan bir kesim ortaya çıkmış, gerek sivil toplumda gerekse ordu içinde artan kutuplaşma ve gerginlikler isyan ortamı doğurmuştur.
➜ 31 Mart vakası bu dönemde gerçekleşen en önemli olay olmuştur. 31 Mart olayından sonra Sultan II. Abdülhamid tahttan indirilmiştir.
➜ 31 Mart vakasından sonra tahta Sultan V. Mehmed Reşad geçmiştir.
➜ 1910 yılında Arnavutluk’da devlete karşı isyan başlatmıştır.
➜ 1911 yılında İtalyanlar Trablusgarp ve Bingaziye saldırmışlardır ve Trablusgarp savaşı başlamıştır.
➜ 7 Ekim 1912 tarihinde başlayan I. Balkan Savaşı ile Bulgaristan Krallığı, Sırbistan Krallığı, Yunanistan Krallığı ve Karadağ Krallığı’ndan oluşan Balkan Birliği Osmanlı Devleti’ne karşı bağımsızlık için savaşmaya başlamıştır. Bu savaş ile Balkan Devletleri, Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki topraklarının büyük bir bölümünü ele geçirmiştir.
Saf şiir anlayışı ile ilgili metin ve görselleri sınıf panosuna asınız.
- Cevap: Saf (öz) Şiirin Özellikleri
➜ Sanatın form sorunu olduğuna inanan bu şairler için önemli olan iyi ve güzel Şiir yazmaktır. Bu anlayışla kendilerine özgü özel imge düzeni oluştururlar.
➜ Özgün ve yaratıcı olan bu imgeler dilin mantığına uygun ve dilin anlam alanını genişletip dile yeni olanaklar sunacak bir yapıya sahiptir.
➜ Dilde saflaşma düşüncesi kendini rahat şiir yazma şeklinde başat öğe olarak gösterir.
➜ Şiirsel söylemin zirvesine ulaşmak düşüncesiyle dilin yücelişi paralellik gösterir.
➜ Şiiri soylu bir sanat olarak kabul eden bu şairlerde düşsel ve bireysel yön ağır basar.
➜ İçsel ve bireysel bir yaklaşımla evrensel insan tecrübesini dile getirirler.
➜ Şiirde biçim endişisesi duyan bu şairlerde dize ve dil baş tacıdır.
➜ Disiplinli çalışarak mükemmele varan halis şiir yazma endişesi kendisini hissettirir.
11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 87 Cevabı
1. Şiirin temasını belirleyiniz. Tema, evrensel bir niteliğe mi sahip? Açıklayınız.
- Cevap: Tema: Şiir hayatın başlangıç ilerleyiş ve bitişini merdiven imgesiyle anlatmaktadır. Evrensel bir niteliğe sahiptir. Çünkü yaşam bütün insanlar için vardır ve aynı şekilde ölümle son bulur.
2. Okuduğunuz şiirin sizde uyandırdığı yoğun duygu nedir? Açıklayınız.
- Cevap: Ben de yaşam aşamalarını ve hayatın ne kadar kısa geçici olduğunu farkettim. Yoğun şekilde hayatımın amacı üzerine düşündürdü beni.
3. Bu şiirde belli bir düşünce mi yoksa güzel duygular mı işlenmeye çalışılmıştır? Açıklayınız.
- Cevap: Bu şiirde ikisi de işlenmiştir. Ancak yaşamın gelip geçiciliği ve yaşamın aşamaları düşüncesi daha ağır basmaktadır.
4. Merdiven şiirinde yazara özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
- Cevap: Yazar dönemine göre ağır bir dil kullanmakla beraber sembolist bir şair olduğu için bir çok duygu ve düşüncesini semboller aracılığı ile okura sunmuştur. Mesela yaşamı çıkılan merdivenlere benzetmiştir.
5. Merdiven adlı şiir, ilk bakışta açık ve anlaşılır bir şiir olarak algılanır fakat derine inildikçe kişisel duygulara ve hayal gücüne bağlı olarak farklı yorumlanabilmektedir. Örneğin “semâ” kelimesi bir ideal veya ölüm olarak yorumlanabilir. Bu bilgiden hareketle “merdiven” kelimesinin sizde uyandırdığı çağrışımları belirtiniz.
- Cevap: Merdiven bana hayatın aşamalarını çağrıştırmaktadır. Mesela çocukluk ilk basamaklar merdivenin bittiği yer ise son basamaklar yani ölümü çağrıştırmaktadır.
6. Aşağıda verilen dizelerdeki edebî sanatları bulunuz. Edebî sanatların şiire katkısını değerlendiriniz.
- Cevap: Sanatlar şiire anlam ve akıcılık bakımından derinlik kazandırmıştır.
a. “Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller
- Cevap: Benzetme → Aşk ateşinden yanan aşıkları alev gibi dallarda duran bülbüllere benzetmiştir.
b. Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer
- Cevap: Benzetme ve İstifham → Mermerin renginden dolayı aldığı görünümü tunca benzetmiştir. Aynı zamanda soru sorma sanatı da kullanılmıştır.
7. “Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller;
Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller ”
dizelerini okuyunca gözünüzün önünde nasıl bir tablo canlanmaktadır? Bu dizelerdeki “gül, bülbül, alev” kelimeleri arasındaki ilişkiyi dikkate alarak soruyu cevaplayınız.
- Cevap: Akşam vaktinin görünümü güneşin batışının kızıllığı sanki dallarda duran aşık bir bülbülün aşkından dolayı yüreğinin kanamasına benzetmiştir. Etkili bir benzetmedir.
8. Şiirin tamamında “r” sesinin sürekli tekrar edilmesinin şiire etkisi nedir? Düşüncelerinizi belirtiniz.
- Cevap: Şiirde ahengi sağlamaktadır. Şiirde aliterasyon yani dize içinde aynı sessiz harflerin tekrarının olması şiiri tekdüzelikten kurtarmış ve şiiri daha ahenkli hale getirmiştir diyebiliriz.
9. Okuduğunuz şiirin kafiyelerini, kafiye dizilişini ve rediflerini bulunuz. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
- Cevap:
Ahmet Haşim Merdiven Şiirinin Ahenk Unsurları: Şiirde ahenk kafiye ve rediflerle sağlanmıştır.
Ahmet Haşim Merdiven Şiirinin Kafiye ve Redifleri:
Yaprak-ağlayarak= –rak’lar zengin kafiye
Solmakta/olmakta = —ta’lar redif –mak’lar redif ol’lar tunç kafiye
Dolmakta/olmakta = —ta’lar redif –mak’lar redif ol’lar tunç kafiye
Güller/bülbüller = ler’ler redif ül’ler tam kafiye.
a. Kafiyeler biçim açısından kusursuz şekilde oluşturulmuş mu?
- Cevap: Evet oluşturulmuştur. Çünkü Ahmet Haşim biçime önem veren bir şairimizdir.
b. Redifler şiirde hareketin devamlılığını hissettiriyor mu?
- Cevap: Hissetiriyor.
10. Şiirin söyleyicisini ve söyleyicinin şiirde hitap ettiği kişiyi belirleyiniz. Söyleyici ile hitap edilen kişi arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
- Cevap: Şirin söyleyicisi aynı zamanda şiirin şairidir. Hitap edilen kişiyle bağ kurmak ve ona doğanın tasvirini yaşamın anlamını sunmaya çalışmaktadır.
11. Şiirde geçen renklerle şairin ruh dünyası arasında bir ilişki kurmaya çalışınız. Sınıfınızda sözlü olarak dile getiriniz. Şairin renklere yüklediği anlamları arkadaşlarınızla bulunuz.
- Cevap: Şiirimizde önemli yeniliklerin ismi olan Ahmet Haşim özellikle Sembolizm etkisinde yazmış olduğu şiirleriyle edebiyatımızda ses getirmiş bir şairdir. Sembolistler için renklerin önemi büyüktür. Tablo yapar gibi kelimelerden resim yapmak için renklerin isimlerinden ve anımsattıklarından faydalanmışlardır.
11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 88 Cevabı
12. Okuduğunuz şiiri Ahmet Hâşim’in aşağıda verilen düşüncelerine göre değerlendiriniz.
a. “Şiir, söz ile musiki arasında sözden çok musikiye yakındır. ”
- Cevap: Şiir söz ile musiki arasında sözden ziyade musikiye yakın ortalama bir dildir görüşü sembolizm görüşüne girer. Sembolistlere göre şiirde konudan çok söyleyiş güzelliği ön plana çıkmalıdır. Bundan dolayı da şiir için hem sözü hem de müziği bilmek gerekmektedir.
b. “Bir şiirin manası, başka bir mana olmaya elverişli oldukça her okuyan ona kendi hayatının da manasını verir. ”
- Cevap: Her şiir başkaları tarafından okunduğunda farklı anlamlar kazanabilir. Çünkü şiiri okuyanın kültürü bilgi ve deneyimi bu farklı anlamların oluşmasına araçtır.
13. Osmanlı Dönemi’nde genç bir kadın evlenmeden ya da çocuk sahibi olamadan ölürse onun mezar taşına kırılmış bir kırmızı gül motifi işlenirdi. Okuduğunuz şiirdeki “Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller” dizesini bu bağlamda değerlendiriniz.
- Cevap: Genç yaşta ölen bir çok kadının aşk duygusunu tadamadan bu dünyadan göç etmesi bir bülbülün bir gülün solmasını feryadını hissettirmektedir bana.
14. Şiirde ‘ “güneş renkli bir yığın yaprak, kızıl havalar, kanlı bülbüller, tunca benzeyen mermer” ifadelerinde şair gizli bir duyguyu mu ifade etmeye çalışıyor? Bunun sembolizmle ilişkisini açıklayınız.
- Cevap: Sembolizm anlatılmak istenen duyguyu olduğu gibi direk söylemek yerine semboller aracılığı ile okura hissettirmek ister. Bu dizelerde de yaşamın aşamaları gizli sembollerle anlatılmaya çalışılmıştır.
15. Bu şiiri temsil edecek bir resim çizseniz hangi renkleri daha çok kullanırsınız? Ne tür şekillere, figürlere yer verirsiniz? Görüşlerinizi açıklayınız.
- Cevap: Sarı, mavi, kızıl ve yeşil renklerini kullanırdım. Özellikle kar yağışına ağaçların yeşermesine ve sonunda da ağacın kuruyarak yok olması figürlerine yer verirdim.
Görsel 7: Osmanlı mezar taşında kırılmış gül motifi
16.Şairlerin doğaya yaklaşımı açısından Merdiven şiiriyle Kürsî-yi İstiğrak şiirini karşılaştırarak iki metnin ortak ve farklı yönlerini defterinize yazınız.
- Cevap:
➜ İki şiirde de doğa tasviri dikkat çeker.
➜ İki şiirde de ağır bir dil kullanılmış.
➜ İki şiirde de sanatlar çokça yer almıştır.
➜ İki şiirde de Batı şiirinin şekil ve içerik yeniliği görülür.
➜ Fark olarak şunu diyebilir ki iki şiirde de anlatım ve şairin zihniyet dünyasının farklılığı hemen hissedilir.
“11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları Sayfa 86, 87, 88” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
