10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 105 Cevapları Öğün Yayınları’na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Öğün Yayınları Ders Kitabı Cevapları Sayfa 105
1. Okuduğunuz şiirdeki duygu ve hayallerden hareketle şiirin temasını bulunuz.
- Cevap: Şiirin teması insanların ahlaken bozulması ve insanların vefasızlığıdır.
2. Şiirde ahengi sağlayan unsurlar; ölçü, kafiye, redif, aliterasyon, asonans, vurgu, tonlama ve ses akışıdır. Bu kısa hatırlatmadan yola çıkarak okuduğunuz şiirde ahengi sağlayan özellikleri belirleyiniz.
- Cevap:
Ölçüsü: 11’li hece ölçüsü
Kafiye ve Redifleri: Şiirin genelinde mani tipi kafiye (aaxa) vardır.
Mecaz boldı dostluk hakikat kanı
Miger dostta biri bulunmaz köni
Öküşrek kişinig içi gadr erür
Köni dostung erse taşı bil munı
a–kanı
a–köni
b–erür
a–munı
(-“ı” redif, “n” yarım kafiye)
3. Şiirler nazım birimlerine, kafiyeleniş şekillerine, vezinlerine ve mısra sayılarına göre nazım şekillerine; işledikleri konulara ve ilgili oldukları alanlara göre de nazım türlerine ayrıldığına göre siz de okuduğunuz şiirin nazım biçimini ve nazım türünü tespit ediniz.
- Cevap:
Nazım Birimi: Dörtlük
Nazım Türü: Satirik (yergi)
4. Bir duygu, düşünce, durum veya olayı daha etkili bir biçimde anlatmak için başvurulan söz ve anlam sanatlarına edebî sanatlar denir. Buna göre okuduğunuz şiirdeki edebî sanatları belirleyerek bunların anlama katkısını değerlendiriniz.
- Cevap:
Benzetmeler: Dostluk mecaz oldu dostluğu mecaza benzetmektedir.
İstifham ( Soru Sorma Sanatı): Hani nereye gitti İnsanlık? dizesinde soru sorma vardır.
Abartma: Denizden aşkın cefayla doldu taştı derken gönlün cefayla nasıl dolup taştığı vurgulanmıştır.
5. Okuduğunuz şiirdeki söyleyici ile hitap edilen kişi/varlık arasındaki ilişkiyi tespit ederek şiirin muhatabını belirleyiniz.
- Cevap: Şiirdeki söyleyici dünyanın gidişatında, değerlerin yozlaşmasından, insanlığın bozulmasından şikayet eden biridir. Söyleyici şiiri okuyan herkese sorular sorarak hem kendi fikirlerini söylemekte hem de okuru düşünmeye sorgulatmaya çalışmaktadır. Anlatıcı şairin kendisidir.
6. Şiirin bağlı olduğu edebî dönem, gelenekten hareketle okuduğunuz şiirdeki edebiyat, sanat ve fikir anlayışlarının yansımalarını değerlendiriniz.
- Cevap: 12. yüzyıl şairlerinden Edip Ahmet Yükneki’nin yazdığı Atebet’ül-Hakayık Karahanlı Türkçesi Dönemi’nin temel eserlerindendir. ‘Hakikatler Eşiği’ anlamına gelmektedir. Erdemli olmanın yollarını ve ilkelerini açıklamaktadır. Topluma ahlâkî öğütler vermek amacıyla yazılan Atebetü’l-Hakayık’ta bilginin faydası, bilgisizliğin zararı, dili tutmanın yararları, cömertliğin iyiliği, cimriliğin kötülüğü, alçak gönüllü olmanın güzelliği, kibir ve ihtirasın çirkinliği gibi konular işlenmiştir.
7. Okuduğunuz şiirde şiirin yazıldığı dönemin gerçekliğini yansıtan unsurları ve şiirin dönemin gerçekliğiyle ilişkisinden yola çıkarak şiirdeki millî, manevi ve evrensel değerleri belirleyiniz.
- Cevap: 12. yüzyıl şairlerinden Edip Ahmet Yükneki’nin yazdığı Atebet’ül-Hakayık Karahanlı Türkçesi Dönemi’nin temel eserlerindendir. Tamamı 512 dizeden oluşan bu kültür hazine yazıldığı dönemden çağımıza kadar içerdiği ahlaki öğütlerle ışık tutmaktadır. Erdemli olmanın yollarını ve ilkelerini açıklamaktadır. Topluma ahlâkî öğütler vermek amacıyla yazılan Atebetü’l-Hakayık’ta bilginin faydası, bilgisizliğin zararı, dili tutmanın yararları, cömertliğin iyiliği, cimriliğin kötülüğü, alçak gönüllü olmanın güzelliği, kibir ve ihtirasın çirkinliği gibi konular işlenmiştir.
8. Okuduğunuz şiirin bağlı olduğu edebî dönemi, geleneği, şiiri ve şairin biyografisini de dikkate alarak şair ile şiir arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
- Cevap: Didaktik bir eserdir. Eserin adı “hakikatler basamağı” anlamına gelmektedir. Eser Sipehsalar Mehmet Bey’e sunulmuştur. Hakaniye Türkçesiyle yazılmış olan bu eserde, bilginin faydası, cehaletin zararları, cömertlik, cimrilik, iyi ve kötü huylar anlatılarak halka yararlı olmak hedeflenmiştir. Hakaniye lehçesiyle yazılmış olan eserin dili biraz ağırdır. Eserde Arapça ve Farsça kelimelere rastlanır. Dörtlükler manilerdeki gibi “aaxa’ şeklinde kafiyelenmiştir. Edip Ahmet’in, bu eseri yazarken Kutadgu Bilig’den etkilendiği bilinmektedir.
10. Sınıf Öğün Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 105 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
