10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 55 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 55
Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız. (Metin düzenlenmiştir.)
Tarihten Geleceğe Türk Dili
Türk dilinin en eski izleri Sümer kaynaklarındaki Türkçe sözlerdir. MÖ 3.100-MÖ 1.800 yılları arasına ait Sümerce metinlerde 300den fazla Türkçe söz yer almaktadır. Sümerceyle Türkçedeki ortak sözler ya ortak kökenden gelmektedir ya da alışveriş sonucu ortaya çıkmıştır. Hangi ihtimal doğru olursa olsun Türkçenin ilk verileri, MÖ 2.000-3.000 arasına çıkmakta yani bundan 4.000-5.000 yıl geriye gitmektedir.
MÖ 7-3. yüzyıllar arasında Karadeniz’le Hazar’ın kuzeyinde ve kuzeydoğusunda yaşayan Sakaların önemli bir bölüğü ve yöneticileri de büyük ihtimalle Türk’tü. MÖ 6. yüzyılda yaşamış olan Sakaların kadın hükümdarının adı Yunan kaynaklarında Tomiris olarak geçer. Bu kelime Türkçe temir (demir) olsa gerektir.
Divânü Lûgati’t-Türk’te anlatıldığına göre İskender’in Türkistan seferi sırasında (MÖ 330’lar) Türklerin bir kısmı, hükümdarları Şu yönetiminde Hocent civarında yani Seyhun’un yukarı havzalarında idiler. İskender’in gelişiyle Şu ve idaresindeki Türkler, Altaylara çekildiler; Oğuzlar ise Hocent civarında kaldılar.
Çin kaynaklarındaki ilk bilgilere göre Türkler Çin’in kuzeyindeki bozkırlarda yaşıyorlardı. MÖ 220’lerde ortaya çıkan Tuman (Teoman) Yabgu ve MÖ 209da hükümdar olan oğlu Motun (Mete) Yabgu, Hunların büyük hükümdarları idiler ve merkezleri bugünkü Moğolistan’da bulunan Orhun Vadisi’nde idi. Hunlardan sonra da Topalar, Avarlar, Göktürkler, Uygurlar dönemlerinde, MS 840’a kadar Türklerin merkezi Orhun Vadisi’nde olmuştur.
Asya ve Avrupa Hunlarına ait herhangi bir Türkçe metin elimizde bulunmamaktadır. Ancak Çin ve Bizans kaynaklarına geçen bazı özel adlar ve kelimeler onlara ait Türkçe veriler olarak kabul edilmektedir. Çin kaynaklarında geçen kut, yabgu, ordu, temir gibi sözlerin Çinceleşmiş biçimleri, milat yıllarına ait Türkçe verilerdir. Attilâ’nın babasının adı olan Muncuk (Boncuk) ve oğullarının adları İrnek, İlek Türkçeyle açıklanabilmektedir. 6-9. yüzyıllardaki Tuna Bulgarlarından yıl ve ay adları ile birkaç kelimelik bazı küçük metinler kalmıştır. Yıllar hayvan adlarıyla adlandırıldığı için yıl adları aynı zamanda çeşitli hayvanların adlarını gösteriyordu. Aylar, sıra sayılarıyla ifade edildiği için Bulgar Türkçesindeki sayıların adlarını da böylece öğrenmiş oluyorduk.
(…)
Prof. Dr. Ahmet B. Ercilasun, Tarihten Geleceğe Türk Dili
1. Öğretici metinlerde yazar ile anlatıcının aynı kişi olması metnin anlatımına katkı sağlar mı? Düşüncelerinizi okuduğunuz metinden hareketle açıklayınız.
- Cevap: Öğretici metinlerde yazar ile anlatıcı aynıdır. Okuduğumuz Tarihten Geleceğe Türk Dili metni de öğretici bir metindir ve baktığımızda yazar ile anlatıcı aynı kişidir. O nedenle yazar, vermek istediği anlamı yorumlamaya meydan vermeden iletir. Bu durum metnin anlatımına kanıtlanabilirlik özelliği kazandırır.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 55 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
