10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 43 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 43
Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız. (Metin düzenlenmiştir.)
Manas Destanı
Türk destanlarından olan Manas, Türk mitolojisinden ve bozkır kültüründen derin izler taşımakla birlikte öteki destanlardan bağımsız ve mısra sayısı itibariyle dünyanın en büyük destanıdır. Günümüzde de Manas’tan, manzum bazı bölümler anlatılmaktadır. Bu özelliğinden dolayı Manas, yaşayan ve Kırgızlarca yaşatılan tek destandır.
Kara Han’ın oğlu Yakup Han ile karısı Çıyrıcı’nın çocukları olmaz. Baba Yakup Han, bir çocuk vermesi için Tanrı’ya yalvarır ve bir erkek çocukları olur. Yeni doğan çocuğa “ dört ulu peygamber” tarafından Manas adı verilir ve çocuğun geleceği hakkında kehanetlerde bulunulur. Manas’ın doğuşuyla ilgili şu ifadeler dikkat çekicidir: “Oğlunun yüzüne baktı, beyaz eti pamuk, gibi kemikleri bakır gibi (idi). Bir ak kısrak getirdi. Yakup Han, doğan oğlunun adını Dört Ulu Peygambere ‘Manas’ koydurdu. Dört Peygamber onu kucakladı… Manas kükredi ve (daha) beşikte yatarken konuştu: ‘Aksakal Ateke Yakup Han, Müslüman yolunu açacağım, kâfirin malını saçacağım, kâfiri sürgün kılacağım, Müslüman (için) kurtuluş olacağım!’ (dedi).”
Destan Manas’ın Budist Kalmuklar, Çinliler ve Asya’da yaşayan öteki Türk boylarıyla yaptıkları mücadeleler, derin vatan ve millet sevgisinin şiirsel söylenişiyle dikkati çeker. Manas, millî özellikleri itibariyle çok renkli, kendisine has deyişlerle yoğrulmuş orijinal bir destandır. Manas destanında; Kırgızların folkloruna, gelenek ve göreneklerine, inançlarına, törelerine, bozkır hayatına, etnografyasına (giyim-kuşam, çadır hayatı, hayvancılık, deve ve at koşumları, mutfak kültürü vb. gibi), deyimlere, terimlere, atasözlerine ait bilgilere ulaşılmaktadır. Ayrıca bu destan, Türk dili tarihi için çok değerli olan dil, edebiyat ve tarih malzemelerini de bünyesinde yaşatmaktadır.
Destana XIX. yüzyılda îslami unsurlar girmiştir. Destanın bünyesine sonradan giren İslami unsurlar Manas’ın orijinal yapısını ve bütünlüğünü bozmadığı gibi Kırgızlar arasındaki milliyet duygusunu da olumlu yönde etkilemiştir.
Üç büyük koldan ibaret olan destanın, Manas adını taşıyan birinci bölümü; Manas’ın doğumu, güç sahibi olarak kendisini tanıtması, Kırgızlar arasındaki savaşlarda şöhret kazanması, Kalmuklara karşı elde ettiği başarılar, Kırgızları bir bayrak altında toplaması, ilini düşman istilasından kurtarması gibi olaylardan oluşmaktadır.
Prof. Dr. Tuncer Gülensoy, Manas Destanı
Geçmiş zamanlara ait bir edebî eser edebiyat-tarih ilişkisini yansıtan önemli kaynaklardan biridir. Bu eserlerde gerçek ve kurmaca birbiriyle etkileşim içindedir. Dönemin toplumsal zihniyet özellikleri ve tarihî olaylar kurgulanıp anlatılır.
Açıklamaya göre edebî metinlerin Türk kültürünün ve tarihinin zenginliğini ortaya koyması ve gelecek nesillere taşımasındaki rolü sizce nedir? Metni de göz önünde bulundurarak açıklayınız.
- Cevap: Geçmiş zamanlarda oluşturulmuş bir edebî eser ait olduğu milletin sosyal yapılarını, millî değerlerini yansıtır. Toplum hayatının anlaşılmasını sağlar. Edebî eserlerde kültürel ve folklorik pek çok unsuru bulmak mümkündür. Edebî eserler, yaşanan tarihî olaylara ayna tutar ve tarihî araştırmalarda başvurulan bir kaynaktır. Bu nedenle edebî eserler yüzyıllar öncesinin Türk kültürünü ve tarihini yansıtan, günümüze kadar taşıyan önemli bir kaynak olmuştur. Okuduğumuz metinde Manas Destanının Kırgız Türklerinin kültürlerini, yaşayışlarını, mitolojilerini yansıtarak günümüze kadar ulaştırdığından bahsedilmektedir.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 43 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
