10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 39 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 39
Aşağıdaki metin ve örnek şiirleri okuyup soruları cevaplandırınız. Doldurduğunuz tabloyu sınıf panosunda sergileyiniz.
Türk Edebiyatının Dönemlerine Kısa Bir Bakış
Türk edebiyatı başlangıcından günümüze kadar üç ana dönemde gelişme göstermiştir: İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı, İslamiyet Etkisindeki Türk Edebiyatı, Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı. Bu dönemlerin oluşmasında din, dil, kültürel farklılaşma ve coğrafi etkenler önemli bir yer tutar.
Türkler, İslamiyet öncesinde farklı dinlere inanmışlardır. Şamanizm de bu dinlerden biridir. Şamanizm’de dinî törenleri şaman, baksı, kam, ozan isimleri verilen kişiler icra ediyordu. Bu din adamları şölen, sığır, yuğ adı verilen dinî törenlerde şiirler söyleyerek töreni yönetiyorlar ya da halkı kutsuyorlardı. İşte bu şiirler, Türk edebiyatının başlangıcını oluşturmuştur. Sözlü Edebiyat Dönemi dediğimiz bu dönemdeki sav, sagu, koşuk, destan adı verilen ürünler dilden dile günümüze kadar ulaşmıştır. Bu şiirlerde yabancı kelimelerden uzak Türkçe ile acı, kahramanlık, tabiat ve hayvan sevgisi gibi konular dörtlük nazım birimi ile işlenmiştir. İslamiyet öncesinde yazılı Türkçe metinler de bulunmaktadır. Yazılı Edebiyat Dönemi’nin edebî olgunluğa ulaşmış ilk kaynakları Göktürk alfabesiyle [Göktürk Kitabeleri (8. yy)] yazılmıştır. Göktürk Devleti Uygurlar tarafından yıkıldıktan sonra Uygur yazı dili kullanılmaya başlanmıştır. Uygur alfabesiyle yazılmış ve günümüze ulaşmış metinler, Manihaizm ve Budizm’in dinî öğretilerinden (Sekiz Yükmek, Altun Yaruk, Irk Bitik) bahseder. Uygurlar Dönemi’nde Türkler, tamamı olmasa da, Mani dinine inanır. O güne kadar çadırlarda göçebe hayat yaşayan Türkler, Mani dininin etkisiyle (Mani dininde hayvani gıdalar yasaktır.) tarımla uğraşabilmek için yerleşik hayata geçer.
Türklerin inandıkları en yaygın din İslamiyet olmuştur. Talas Savaşı sonrası İslamiyet’i kabul etmeye başlayan Türkler, Türk-İslam medeniyeti adını verdiğimiz yeni bir döneme adım atmışlardır. İslamiyet; dinî inancı olduğu kadar kültürel hayatı da etkilemiş, dil ve edebiyatımız üzerinde kalıcı izler bırakmıştır. Bu dönemde yazı dili Arap harflerinden oluşmaktadır. Arap ve Fars edebiyatından etkilenen sanatçılarımız onlar kadar güzel şiirler yazmak istemiş ve Arapça-Farsça kelime ve tamlamalarla şiirlerini süslemişlerdir. Bu dönemde halk ile aydın kesim arasında kullanılan dil açısından farklılıklar vardır. Halk edebiyatında koşma, destan, semai, bilmece, türkü, ninni, gibi türlerde genellikle halkın anlayacağı dil kullanılırken divan edebiyatında gazel, kaside, mesnevi, rubai gibi türler Arapça-Farsça kelime ve tamlamalardan oluşan bir dille oluşturulmuştur. Eserlerde özlem, ölüm, aşk, hasret, Allah sevgisi, din ya da devlet büyüğüne övgü, tabiat sevgisi dile getirilmiştir. Halk edebiyatında nazım birimi dörtlükken divan edebiyatında beyitler kullanılır. Bu dönem Tanzimat’ın ilanına (3 Kasım 1839) kadar sürmüştür.
Tanzimat’ın ilanı aydın kesimin gözünü ve yönünü Batı’ya çevirmiştir. Batı medeniyetinde işlenen ve Türk edebiyatında yer almayan yeni türler (roman, hikâye, makale, deneme, yeni şiir biçimleri…) ilk önceleri Türkçeye çevrilerek basılır. Bu eserler örnek alınarak yeni türlerde eserler yazılır. Edebiyatçılarımız, eski nazım şekilleri yerine yeni nazım şekillerini kullanırlar. Yeni türlerin edebiyatımızda yer almasını sağlayan en büyük etken gazetedir. Bu yeni dönemde dilimiz de Batı’nın tesirinde kalmış, Fransızca başta olmak üzere diğer batı dillerinden kelimeler dilimize girmeye başlamıştır. Batı ile tanışıklığımız dinî yaşantımızda değişiklik yapmasa da siyasî, sosyal ve kültürel alanda kendisini önemli derecede hissettirir. Batılı yaşam tarzı, hayatımızın her alanında kendisini gösterir. Edebî eserlerde ilk önceleri hürriyet, vatan sevgisi, ölüm, yanlış Batılılaşma konuları işlenirken daha…
- Cevap: Bu sayfada her hangi bir cevap bulunmamaktadır.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 39 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
