10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 31 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 31
Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız. (Metin düzenlenmiştir.)
Uygurca Yazılı Metinler
Uygur yazılı ürünleri arasında Budist yapıtları büyük yer tutmaktadır. 762de resmî din olarak kabul edilen Manihaizm’le ilgili el yazmaları ise Budizm’le ilgili olanlara göre çok daha azdır. Budist Uygurlardan yazma ve basma eserler kalmıştır. Bu metinler, Çin kitap tomarı tarzında, katlama kitap gibi çeşitli kitap biçimlerinde hazırlanmışlardır. Yazmalar kâğıt üzerine fırça ya da kalemle ve siyah mürekkeple yazılmıştır. Dinsel açıdan önemli sözler kırmızı mürekkeple yazılmıştır. Kimi yazma ve basmalarda konuyla ilgili küçük resimler de bulunmaktadır. Baskı tekniği Çin’den alınmıştır.
Uygur Budist çevirilerinde zamanla Budizm kavramlarını karşılayabilen Türkçe terimler yaratılmış, bu terimler sonradan Moğol Budistlerince de kullanılmıştır. Budist Uygurlardan kalan Buda’nın başından geçen olayları anlatan öyküler, daha çok Budizm’i kabul eden halk topluluklarına dinsel coşku vermek için yazılmıştır. Cemaat toplantılarında rahiplerin halka okuduğu bu öyküler, çoğu zaman sutralar (Buda’nın vaazları) içine yerleştirilmiştir. Özellikle Budist Uygur edebiyatı hem manzum hem de düzyazı şeklinde düzenlenmiş zengin sayılabilecek bir külliyata sahiptir. Öykülerde anlatım son derece açık ve canlıdır.
Budist Uygur edebiyatı içinde tövbe duaları da vardır. Bunlar, Budizm’e inanan halkın işlediği günahlardan arınması için hazırlanmış metinlerdir. Bir de şiir türünde ve genelde özgün yaratı olan ürünler vardır. Şiirlerin çoğu dinî konuları işledikleri hâlde, aralarında insanın dünya ile ilgisini gösteren, tabiat sevgisini canlandıran ve hayatın hikmetini ortaya koyan çok güzel lirik parçalar da vardır. Bunların büyük kısmı öğretici amaçla bir kısmı da dinsel coşku sağlamak amacıyla kaleme alınmıştır.
Maniheist Uygurlardan kalan metinler ise küçük boyutlu yazmalardır. Kimi kez de yazma parçası üzerine ancak birkaç sözcük yazılmıştır. Yazıların dikkatli ve titiz ellerden çıktığı gözlenir. Noktalama işaretlerinin kullanımı bakımından da Budist çevreye ait metinlerden kolaylıkla ayırt edilebilir. Maniheist Uygur edebiyatının ürünleri arasında; öyküler, dinî metinler yani Maniheistlerin uyacakları kuralları anlatan metinler ve bir Mani manastırı yönetmeliği, tövbe duaları ve ilahiler vardır. Gökbilim, takvim, yıldız falı ve sihir ile sağlık bilgisi, fal ve muska kitapları konularında Uygurca yazılı metinler de vardır. Fal kitaplarında ise Maniheist çevrede yazılmış olduğu sanılan Türk-runik harfleriyle yazılı olan Irk Bitig “Fal Kitabı” da son derece önemlidir.
Türk Dili Tarihine Giriş: Uygurca Yazılı Metinler
1. Din-edebiyat ilişkisinin anlatıldığı metinde açıklayıcı anlatım biçimi ön plandadır. Metinden yola çıkarak açıklayıcı anlatımın özelliklerini belirleyiniz.
- Cevap: Açıklayıcı Anlatımın Özellikleri;
➜ Bir konu hakkında bilgi vermek ve konuyu öğretmek amaçlanmıştır.
➜ Kelimeler genelde gerçek anlamlarıyla kullanılmıştır.
➜ Dil ve anlatım sade, gösterişsizdir.
➜ Düşünce ve duygular somut ifadelerle dile getirilmiştir.
➜ Anlatımda kanıtlayıcılığı artırmak için tanık gösterme yöntemi kullanılmıştır.
➜ Nesnel bir anlatım hâkimdir.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 31 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
