10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 194 Cevapları Pasifik Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Kimya Pasifik Yayınları Ders Kitabı Cevapları Sayfa 194
1. Bölüm Değerlendirmesi
A. Aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
1. Sabun ve deterjan aktif maddeleri kiri nasıl temizler?
- Cevap: Aslında sabun bir antiseptik, yani mikrop öldürücü değildir. Normal bir deri üzerinde, ölü deri hücreleri, kurumuş ter, çeşitli bakteriler, yağlı ifrazatlar ve toz vardır. Sabunun özelliği, mekanik olarak derimizin üzerinden bunların alınmasını sağlamasıdır. Suyu ve yağı (ne yağı olursa olsun) aynı kaba koyarsanız birbirlerine hiç karışmazlar aksine su ve yağ molekülleri arasında birbirlerini iten bir güç vardır. Elimizi sadece su ile yıkadığımızda, derimizin üzerindeki yağ tabakası, suyun derimize temasına mani olur, onu dağıtır ve tam anlamı ile temizlik sağlanamaz. İşte burada sabun devreye girer ve aracılık rolünü üstlenir.
2. Sert suda sabun neden çökelek oluşturur?
- Cevap: Çünkü sert suyun içindeki Ca+2 ve Mg+2 iyonlarıyla çökelek oluştururlar. Sabunların sert sularda köpürmemesinin sebebi de budur.
3. Sabunlar neden moleküllerinde polar ve apolar uç olan bileşiklerden üretilir?
- Cevap: Sabun molekülleri polar ve apolar olmak üzere iki kısımdan oluşur. Sabun molekülünde baş kısım polar, kuyruk kısmı ise apolardır. Ellerimizi yıkarken sabunun uzun hidrokarbon zincirlerinden oluşan apolar kısımları yine apolar olan kirlere tutunur hatta onları çevreler, polar kısımları ise su molekülleri ile etkileşir.
4. Sabun ve deterjan benzer molekül yapısına sahip olduğu hâlde giysileri temizlemede neden sabun yerine deterjan kullanılır?
- Cevap: Genelde polar maddeler polar çözücülerde apolar maddeler ise apolar maddelerde daha iyi çözünür. Kir genelde yağ ve benzeri apolar organik maddelerdir. Sabun ve deterjanın yapısında polar ve apolar gruplar bulunduğundan kirlerin temizlenmesinde kullanılmaları uygundur.
5. Şampuan, diş macunu, katı sabun, sıvı sabunun olası zararları nelerdir?
- Cevap:
SLS (Sodium Lauryl Sulfate): Köpürme işlevini gerçekleştiriyor. Ciltte ve gözde tahrişe neden olarak cildin yağ dengesini bozabiliyor ve bağışıklık sistemini olumsuz etkiliyor.
Paraben: Raf ömrünü uzatmak için kullanılıyor. Ciltte egzama tipi tahriş ve alerjik reaksiyonlara sebep oluyor. Benzoik asidin bir türevi olan paraben zehirli ve toksik bir madde. Üstelik vücutta östrojeni taklit edebiliyor. Göğüs kanserine sebep olduğu birçok bilimsel araştırmayla ispatlanmış durumda. Çeşitleri: methyl, propyl, butyl ve ethyl… Formaldehit: Vücuda solunum, sindirim ve az miktarda da deri yoluyla girip kişiyi duyarlılığına göre farklı şekilde etkiliyor. Bunların çoğu; göz, burun, boğaz tahrişi gibi mukozalarla ilgili belirtiler. Ancak, formaldehit soluyan bazı hassas kişilerde yorgunluk, uyuklama, deri döküntüleri, baş ağrısı ve baş dönmesi, konsantrasyon bozukluğu gibi çok farklı şikâyetler görülebiliyor.
Polietilen Glikol: Cildin tabii nem değerini çoğaltıp azaltabilen, petrolden üretilmiş kanserojen bir katkı maddesi. Bu, cildin yaşlı görünümünü artırıp onu bakterilere karşı daha savunmasız duruma sokuyor. Ayrıca tahriş, kaşıntı, göz hasarı yapabiliyor. Propylene glycol(PG): Bir petrol türevi. Cilde nüfuz ederek proteini ve hücresel yapıyı zayıflatıyor.
Silikon: Cildin ve saçın yumuşak ve canlı görünmesi için kullanılıyor. Cildi kaplayarak hava ile teması engelliyor. Bu yüzden sivilce ve pullanmalara neden olabiliyor. 1,4-dioxane: Kansere yol açan maddelerin başında yer alıyor. Köpük yapıcı ve nemlendiricili ürünlerde yaygın şekilde kullanılıyor. Etiket üzerinde, PEG, “Polyethylene”, “Polyethylene glycol”, “Polyoxyethylene” kelimeleri ile tanımlanıyor. Göz ve mukozada kaşıntıya, deride tahrişe, santral sinir sisteminde depresyona ve zehirlenmeye sebep olabiliyor. Akut maruz kalma durumunda ise tahriş, baş ağrısı-dönmesi ve uyuşukluk yapıyor
6. Hijyen amacıyla kullanılan temizlik maddelerine hangi örnekleri verebilirsiniz?
- Cevap: Hijyen sağlığı korumaya ve hastalıkların yayılmasını önlemeye yardımcı olan uygulamalardır. Hastalıkların önlenmesinde çevre temizliği oldukça önemlidir. Bu amaçla çamaşır suyu, kireç kaymağı gibi temizlik maddeleri kullanılır. Çamaşır suyu Çamaşır suyu, sodyum hipoklorit (NaClO) bileşiğinin sulu çözeltisidir. Yükseltgen özelliğe sahip olduğundan mikrop öldürme ve ağartma işlemleri için kullanılır. Çamaşır suyu etki ettiği maddenin rengini açar ve maddeyi ağartır. Tekstil endüstrisinde boyama işleminin ilk basamağında kullanılır. Mikrop öldürücü özelliğe sahip olduğu için ev, iş yeri, hastane, okul gibi yerlerde hijyen amaçlı olarak da kullanılır. Hücre zarlarına ve proteinlere etki ettiği için ciltle temas ettirilmemelidir.
7. Polihidroksibütirat (PHB) biyobozunur bir plastiktir. Doğada bulunan mikroorganizmalar tarafından ayrıştırılır. Bu polimerin molekülü aşağıdaki gibidir:
Molekülde mer birimlerini gösteriniz. Bu polimerin monomer molekülü ne olabilir?
- Cevap: Molekül, birbirine bağlı gruplar halindeki atomların oluşturduğu kimyasal bileşiklerin en küçük temel yapısına verilen addır.[1] Diğer bir ifadeyle bir molekül bir bileşiği oluşturan atomların eşit oranlarda bulunduğu en küçük birimdir. Moleküller yapılarında birden fazla atom içerirler. Bir molekül aynı iki atomun bağlanması sonucu ya da farklı sayılarda farklı atomların bağlanması sonucu da oluşabilirler. Bir su molekülü 3 atomdan oluşur; iki hidrojen ve bir oksijen. Bir hidrojen peroksit molekülü iki hidrojen ve 2 oksijen atomundan oluşur. Diğer taraftan bir kan proteini olan gamma globulin 1996 sayıda atomdan oluşmakla birlikte sadece 4 çeşit farklı atom içerir; hidrojen, karbon, oksijen ve nitrojen.[2] Molekülleri oluşturan kimyasal bağlara Moleküler bağlar denir. Bunlar kovalent, iyonik ve metalik bağlardır.
8. Kevlar hangi alanlarda kullanılır?
- Cevap: Kevlar, çok hafif karbon kökenli çok sağlam liflerden oluşan bir malzemedir. DuPont firması tarafından 1965 yılında icat edilmiş, patentlenmiş ticari bir markadır. Kevlar günümüzde zırh, sağlam halat yapımı, yanmayan koruyucu giysi yapımında kullanılmaktadır. Kevlar çok yüksek çekme gerilimine dayanabilen liflerden oluşan ipliksi bir yapıdır. Dokunabilir, kumaş haline getirilebilir, kesilebilir ve dikilebilir. Özellikle çelik yelek, miğfer, paraşüt ipi, yol bisikleti lastiklerinde, fiber veya data kabloları için ek sağlamlık sağlayan halat, veya gemileri bağlamak için kullanılan hafif halatlar ve kompozit yapılar ile oluşturulan levha, boru veya özel taşıtların gövde veya kanat yapılarının yapımında kullanılmaktadır. “Aynı ağırlıktaki çelikten 5 kat daha sağlamdır” sloganı ile pazarlanmaktadır.
9. Bahçe hortumu, sentetik iplikten üretilmiş halı, poşet, su şişesi, yapışmaz tava hangi polimerlerden üretilmiş olabilir?
- Cevap: PET, PC, PP, PE gibi polimerlerden üretilmiştir.
10. Polimerlerin geri dönüştürülmesi neden önemlidir?
- Cevap:
Çevre faktörü dikkate alınmadan gerçekleştirilen endüstriyel gelişmeler, özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde büyük olumsuzlukların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Polimer üretiminin yüksek rakamlara ulaşması ile polimer atık problemine, çöp merkezlerine uygun depolama, geri kazanım ve yakma gibi yöntemlerle çözüm aranmaktadır. Polimerler inşaattan elektrik/elektronik sektörüne, mobilya ve otomobilden tarım sektörüne kadar çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu nedenle özellikle katı polimer atıklar için işlenme yöntemleri geliştirilmektedir. Kontrollü şekilde yakma, toprağa gömme ya da geri dönüşüm bu yöntemlerdendir. Polimerlerin geri dönüşüm süreçlerinde oldukça önemli olan geri dönüşüm sembolleri kullanılır: Mümkün olduğunca evdeki polimer malzemeleri geri dönüşüme kazandırmaya çalışmalıyız. Ya da plastik şişe gibi malzemelerle geri dönüşüm projeleri yapabiliriz.
11. Kozmetikler genellikle karışımdır. Bu karışımda kullanılan zararlı maddeler neler olabilir?
- Cevap:
➜ Cildi tahriş edici özelliği vardır.
➜ Isıtıldığında zehirli gazlar açığa çıkartır.
➜ Yeraltı su kaynaklarımızı kirletir.
➜ Göz tahrişine neden olur.
➜ Bitki ve böcek ilacı olarak kullanılır.
➜ Aşındırıcı özellikler taşır.
➜ Uzun süreli kullanımda vücut dokularına nüfus eder.
12. Saç boyalarının vücut ve saç için sakıncası neler olabilir?
- Cevap:
İnsanlar saçlarındaki beyazları kapatmak yada sahip olduğu saç rengini açmak ve koyulaştırmak için saçlarını boyarlar. Saç boyaları içeresinde çeşitli kimyasal maddeler bulundurur. Bu maddelerin bazıları içerisinde kansere neden olan pigmentler bulundurur. Yurt dışında yapılan araştırmalara göre saçlarını sıklıkla boyayan kişilerin özellikle lenfoma kanserine yakalanma oranının, saçını boyamayan kişiler göre daha fazla olduğu öğrenilmiştir. Ayrıca kimyasal saç boyaları çeşitli alerjik hastalıklar, bununla birlikte yüzde ve gözlerde ödem, saç diplerinde yaralar, saçın aşırı kepeklenmesi, saç dökülmelerine neden olabilir.
13. İlaçların hap, şurup, iğne, merhem vb. formda kullanılmasının nedenleri nelerdir?
- Cevap:
İlaçların farklı formlarda oluşunun sebebi;
➜ Doğru dozda alınmasını sağlamak,
➜ Etken maddesini dış etkilerden korumak,
➜ Etken maddeleri mide suyu gibi asidik vücut sıvılarından korumak,
➜ Etken maddelerin tat ve kokularını maskelemek (baskılama),
➜ Vücut dokuları içinde istenen bölgeye yerleştirmek,
➜ İdeal ilaç etkisini sağlamak,
➜ Vücutta dağılım ve emilimini kontrol etmek,
➜ İstenilen şekilde çözünmesini sağlamaktır.
14. Enjekte edilebilir bir ilaç, hangi özelliklerde olmalıdır?
- Cevap:
B. Aşağıdaki ifadelerden doğru olarak düşündükleriniz için “D”, yanlış olarak düşündükleriniz için “Y” harfini yay ayraç içine yazınız. Yanlış olarak düşündüğünüz ifadenin doğrusunu verilen boşluğa yazınız.
- Cevap:
(D) 1. Sabun, bazların yağlardaki yağ asiti ile tepkimesi sonucu oluşur.
(Y) 2. Sabun sert sularda daha iyi temizler. (Sert sularda sabun çökelek oluşturarak temizleme özelliği azalır.)
(D) 3. Deterjanlar sulardaki Ca2+ ve Mg2+ iyonları ile çökelek oluşturmaz.
(Y) 4. Hastalık yapabilen mikroorganizmaların yok edilmesi ya da çoğalmalarının engellenmesi için yapılan işlemlere temizlik denir. (Sterilizasyon ya da pastörizasyon denir.)
10. Sınıf Pasifik Yayınları Kimya Ders Kitabı Sayfa 194 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
