10. Sınıf Tarih Ders Kitabı İlke Yayınları 6. Ünite Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı Sayfa 150, 151, 152, 153, 154 Topkapı Sarayı ve Divanı Hümayun Etkinlik Soruları ve Cevapları Topkapı Sarayı ve Divanı Hümayun
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Topkapı Sarayı ve Divanı Hümayun Cevapları
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 150 Cevabı
1. Topkapisarayi.gov.tr adresinden Topkapı Sarayı’nı ziyaret ediniz. Topkapı Sarayı’nın Osmanlı Devleti için önemini tespit ediniz.
- Cevap: Topkapı Sarayı Osmanlı Devleti açısından çok büyük bir öneme sahiptir. 400 yıl boyunca Dünya siyasetine bu saraydan yön verilmiştir.
2. Divân-ı Hümâyun ve üyeleri hakkında neler biliyorsunuz? Belirtiniz.
- Cevap: Orhan Bey döneminde oluşturulan Divan, önceleri üç kişiden oluşuyordu (Orhan Bey, Vezir ve Kadı). Zamanla ülke sınırları genişleyince Divan’ın üye sayısı da arttı. Fatih Sultan Mehmet dönemine kadar padişahın başkanlığında toplanan Divan, Yükselme Devri’nde önemini kaybetmeye başladı. Toplantı günleri azaltıldı ve sadrazamın başkanlığında toplanmaya başladı. Buradaki amaç, padişahın mutlak otoritesinin artırılmasıydı. Bazen padişahlar Divan toplantılarını bir perde arkasından görünmeden izleyebilirdi. Divan’da alınan kararlar özetlenerek padişaha sunulurdu. Padişahın onay verdiği kararlar yasallaşabilirdi. II. Mahmut döneminde Divan uygulamasına son verilmiştir. Yerine Avrupa tarzında Bakanlıklar (Nazırlıklar) kurulmuştur (XIX.yy).
TOPKAPI SARAYI
MÜSTAKİL BİR DÜNYA: TOPKAPI SARAYI
Osmanlı padişahlarına dört asra yakın hizmet veren Topkapı Sarayı’nda (Görsel 6.1) ilk yapılaşma Fatih Devri’nde başladı ve sonra gelen her padişahın ilave ettirdiği fevkalade güzel yapılarla muazzam bir saray manzumesi oluştu. Topkapı Sarayı uzaktan seyredildiğinde; eski devir ve günümüz saray modellerinden ziyade, sanki bir mektep ve medreseyi canlandırmaktadır. Burası âdeta saray değil, müstakil bir dünyadır. Bâb-ı Hümayun’dan Bâbü’s- Selam’a kadar uzanan dış avlu, her türlü faaliyetin merkezidir. Şikâyeti olanların ve adalet aramaya gelenlerin müracaatlarını sunacakları Deavi Kasrı (I. Avlu) buradaydı. Hastanesi, fırınları, sarnıç ve su kuyuları, sim sakalar, hasırcılar, odun ambarı, ocakları ve darphanesi ile bu avlu her gün hummalı bir faaliyetin ve renkli bir hayatın merkezi konumundaydı.
Dört yüz yıl dünya siyasetine buradan yön verilmiştir. Devletlerin, hükümdarların akıbeti burada kararlaştırılmış, savaş ve barış kararları burada alınmış, üç kıtaya yayılan imparatorluğun idaresi buradan görülmüştür. Âdeta dünyanın kalbi burada atardı. Divânhaneye gölgesi vuran Adalet Kasrı, burada zulmün ve haksızlığın olmadığını vurgulamaktadır. Nitekim Divânhanenin ön yüzündeki bir kitabede bu husus şöyle vurgulanır: “Felekler bu yüce kubbe altından ibarettir, adalet olmasa bu köhne kubbe ayaklar üzre durmaz.” Enderun ise padişahın yaşadığı bir mekân olmanın ötesinde asıl olarak Osmanlı Devleti’nin en yüksek mektebidir. Dünyanın en zeki çocuklarının yaşadığı, eğitim aldığı ve ileride en yüksek mevkilere gelmek üzere yetiştirildiği bir mekânlar manzumesidir. Aslında Topkapı Sarayı, neredeyse Osmanlı medeniyetini bir bütün hâlinde, bütün ihtişamıyla ve zarafetiyle gözler önüne sermekte ve bize dillendirmektedir.
Topkapı Sarayı’nın Osmanlı Devleti için önemi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
- Cevap: Osmanlı Devleti dört yüz yıl boyunca dünya siyasetine Topkapı Sarayı’ndan yön vermiştir. Topkapı sarayı Osmanlı Devleti için sadece bir saray değil aynı zamanda bir mektep bir medresedir.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 153 Cevabı
DİVÂN-I HÜMÂYUN VE ÜYELERİ
Osmanlı Devleti’nde, padişahın başkanlığında birinci derecede devlet işlerini görüşmek üzere toplanılan Divâna “Divânıhümâyun” adı verilirdi. Osmanlı Devleti’nde ilk divân, Orhan Bey Dönemi’nde kuruldu. I. Murat Dönemi’nde ülke sınırlarının genişlemesi ve sorunların artmasına bağlı olarak divân da genişletildi. Divândaki vezir sayısı artırıldı. Diğer divân üyelerinin ise görev ve yetkileri artırıldı. Divân, Orhan Bey Dönemi’nden Fatih’in ilk devirlerine kadar her gün toplandı. XVI. yüzyıldan itibaren ise divân toplantıları haftada dört güne indi, bunun iki günü de arz günü olarak kabul edildi. Hükümdar nerede bulunursa divân da orada kurulurdu. Fatih’e kadar divâna hükümdarlar, Fatih’ten sonra vezir-i âzamlar başkanlık etti. Ancak padişahlar divân toplantılarını divânın üst tarafında bulunan kafes arkasından dinlemeye devam ettiler. Dolayısıyla divân toplantılarını devamlı kontrol altında tuttular. Divân XVII. yüzyıldan itibaren önemini kaybetti. XVIII. yüzyıldan itibaren ise sadrazam konaklarında yapılan divân görüşmeleri üç ayda bir yapılır hâle geldi. Zamanla sadrazam konakları Bab-ı Âli (yüksek veya yüce kapı) adını alarak devletin yönetim merkezi hâline geldi.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 154 Cevabı
Divân üyelerinin görevlerini aşağıda verilen örnekteki gibi konuşma balonlarına yazınız.
- Cevabı:
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 150, 151, 152, 153, 154 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
