10. Sınıf Tarih Ders Kitabı İlke Yayınları 4. Ünite Beylikten Devlete Osmanlı Medeniyeti Sayfa 102, 103, 104, 105, 106, 107 Osmanlı’da Sözlü ve Yazılı Kültür Etkinlik Soruları ve Cevapları
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Osmanlı’da Sözlü ve Yazılı Kültür Cevapları
OSMANLI’DA SÖZLÜ VE YAZILI KÜLTÜR
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 102 Cevabı
1. Sözlü halk kültürü kavramı sizde ne gibi duygular ifade etmektedir? Açıklayınız.
- Cevap: Sözlü halk kültürü, nesilden nesle ağızdan ağza aktarılarak gelen bir sanata ya da sanatçıya ait bir kavram olarak ortak bir mal olarak kabul edilen unsurlardan oluşmaktadır. Hikayeler, destanlar, şiirler, türküler sözlü halk kültürünün en değerli örneklerini barındırır. Atasözleri ve deyimler de hayata dair gerçekleri ortaya koyan örneklerdir.
2. Şair sultanlar ve eserleri hakkında araştırma yapınız. Araştırma sonuçlarınızı sınıfta sununuz.
Cevap: Osmanlı Devleti’nin padişahları arasında şiirle ilgilenen ve sanata düşkün olan padişahlar da olmuştur. Osmanlı Devleti’nin hakim olduğu yıllarda şiir ve edebiyat alanında önemli gelişmeler olurken şiir kendini ispat etme iddiasında olanların da tutunduğu bir dal olarak revaçta olmuştur. Günümüzde Fatih Sultan Mehmed, Sultan Süleyman başta olmak üzere birçok padişahın şiir eserleri bulunmaktadır. Yeniden yazma eserler olarak da basılmaya başlanmıştır. Şair sultanlar şu şekildedir:
➜ Sultan I. Murad (Muradi)
➜ Sultan II. Mehmet (Avni)
➜ Sultan II. Bayezid (Adli)
➜ Sultan Selim (Selimi)
➜ Sultan Süleyman (Muhibbi)
➜ Sultan III. Murad (Muradi)
➜ Sultan I. Ahmed (Bahti)
➜ Sultan II. Osman (Farisi)
➜ Sultan III. Ahmed (Necib)
➜ Sultan III. Selim (Selimi)
OSMANLI’DA SÖZLÜ VE YAZILI KÜLT ÜRÜN TOPLUM HAYATINA ETKİLERİ
Bir kültürün nesilden nesille taşınmasında sözlü ürünlerin büyük bir önemi vardır. Bunlar başlangıçta bir sanatçıya aitken zamanla sanatçının kişilik özelliklerinden sıyrılarak toplumun ortak malı olur. Çünkü sanatçının özelliklerinden sıyrılan eser, toplumun tüm özelliklerini taşır. Ait olduğu toplumun inançlarını, geleneğini, dil özelliklerini yansıtır. Bu eserler yazıya geçirildikleri dönemin tüm özellikleriyle birlikte o eserde donup kalır. İslamiyet Öncesi Dönem’de oluşmaya başlayıp Osmanlı Dönemi’nde zirvede olan sözlü edebiyat ürünleri, bu ürünlerin yazıya geçirilmesiyle zenginleşen halk edebiyatı ve İslamiyet etkisiyle oluşan Divan Edebiyatı, Osmanlı’daki sözlü ve yazılı kültürün en güzel örneklerini barındırır.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 104 Cevabı
Sözlü ve yazılı kültür unsurlarının Osmanlı toplum hayatına ne gibi etkileri olmuştur? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
- Cevap: Sözlü ve yazılı kültür unsurları kültürel mirasın korunmasını sağlamıştır. Sözlü ve yazılı kültür ürünleri ile Türk milli kültürü korunmuş, halkın öğrenmesi sağlanmış, dil, din birlikteliği ve millet olma şuuru kazandırmıştır. Osmanlı Toplum hayatına etkileri şunlardır;
➜ Kültür, gelenek ve görenekler nesilden nesile aktarılmıştır.
➜ Millet olma şuurunu kazandırmıştır.
➜ Osmanlı toplum hayatına duygu ve düşünce birlikteliği sağlamıştır.
➜ Kültürel yozlaşmayı ve diğer kültürlerin zararlı etkilerini önlemiştir.
➜ Türk dili korunmuştur, Türk sanatı oluşmuştur.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 105 Cevabı
II. MURAD DÖNEMİ’NDEKİ KÜLTÜREL GELİŞMELER
Sultan II. Murad Dönemi’nde yapılan faaliyetlerin Osmanlı kültür hayatına ne gibi katkıları olmuştur? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
- Cevabı:
➜ Osmanlılarda, Türkçe ilk defa II. Murat zamanında devlet eli ile koruma altına alınmıştır
➜ Türkçe’nin bir devlet dil olması sağlanmıştır
➜ Türkçe’nin diğer diller tarafından yozlaşması önlenmiştir
➜ Türkçe eserler verilmesi sağlanmıştır
➜ Murat’ın yaptığı faaliyetler ile Türk milliyeti düşüncesi somutlaşmıştır. (Kayı damgalı para bastırmak)
➜ Türk kültürünün yazılı eserlerle bir sonraki nesle aktarılması sağlanmıştır
➜ Türk kültürünü kaybolması önlenmiştir.
➜ Yaptırdığı bir çok mimari eserle Türk kültür ve sanatının gelişmesini sağlamıştır.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 106 Cevabı
ŞAİR SULTANLAR
Osmanlı padişahları iyi birer devlet idarecisi olmalarının yanı sıra sanat ve edebiyat konusunda da kendilerini oldukça geliştirmişlerdi. Bunda Osmanlı sultanlarının sanatçıları ve bilim insanlarını desteklemesinin payı büyüktür. İyi bir eğitimden geçen Osmanlı şehzadeleri ve sultanları, genelde musikiye ve şiire ilgi gösterdiler. Osmanlı sultanları devrin ünlü şairleriyle dostluklar kurarak, şiir sohbetlerinde bulundular. Daha ilk öğrenimleri sırasında kuvvetli bir dil ve edebiyat eğitimi alan sultanlardan pek çoğu şiir yazdı. Bir kısmı da divan tertip edecek kadar şairlik vasıflarını ön plana çıkardı. Osmanlı padişahlarının çoğu tekke eğitimi ve terbiyesi çerçevesinde eğitim aldıklarından; şiirleri de genelde dinî ve tasavvuf içeriklidir.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 107 Cevabı
Halk içinde mu’teber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi Saltanat dedikleri ancak cihan kavgasıdır Olmaya baht ü sa’adet dünyada vahdet gibi Ko bu ıyş u işreti çün kim fenadır akibet Yar-ı bakî ister isen olmaya tâ’at gibi Olsa kumlar sagışınca ömrüne hadd ü aded Gelmeye bu şîşe-i çarh içre bir sâ’at gibi Ger huzûr etmek dilersen ey Muhibbî fariğ ol Olmaya vahdet cihânda kûşe-i uzlet gibi
Kanuni Sultan Süleyman (Muhibbî)
Halkın gözünde devlet gibi değerli bir şey yok.
Halbuki şu dünyada bir nefes sıhhat gibi devlet olamaz.
Saltanat dedikleri sadece bir dünya kavgasıdır.
Dünyada Allah’a yakınlık gibi büyük saâdet ve baht açıklığı olamaz. Bu eğlenceyi yeme içmeyi bırak, sonu kötüdür.
Eğer ebedî bir sevgili istiyorsan ibâdet gibi yoktur.
Ömrün, kumar sayısınca sınırsız ve hesapsız olsa bile,
Bu feleğin fanusunda bir saat gibi bile gelmez.
Ey Muhibbî, eğer huzur içinde olmak istersen, ferâgat sahibi ol Dünyada yalnızlık köşesine çekilmek gibi Allaha yakınlaşma olamaz.
Şair Osmanlı sultanlarının diğer şiirlerinden örnekler hazırlayınız. Hazırladığınız şiirleri okul panosunda sergileyiniz.
- Cevabı: Sultan I. Murad (Muradi)’ın şiirlerinden bir örnek;
Sınav