10. Sınıf Tarih Ders Kitabı İlke Yayınları 6. Ünite Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı Sayfa 155, 156, 157, 158, 159, 160 Osmanlı Devlet Anlayışı Etkinlik Soruları ve Cevapları
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Osmanlı Devlet Anlayışı Cevapları
Osmanlı Devlet Anlayışı
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 155 Cevabı
1. Osmanlı Devleti, merkezî otoritesini neden güçlendirmek istemiş olabilir? Bu konudaki düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
- Cevap: Osmanlı Devleti 600 yılı aşkın bir süre varlığını devam ettirmiştir. Osmanlı Devleti her zaman merkezi otoritesini güçlendirmek Bunun nedeni fetihlerin sürekli olarak devam etmesi ve toprakların genişlemesi, tarıma dayalı bir vergi sisteminin olması, çok uluslu bir yapının olması, dış düşmanların çok olması ve savaşların devam etmesi gibi nedenlerdir. Osmanlı Devleti yaklaşık üç yüz elli sene gücünü korumuştur.
2. Osmanlı Devleti, şehzadeleri neden sancaklara göndermiştir? Belirtiniz.
- Cevap: Osmanlı Devleti, şehzadeleri yönetim tecrübesi kazanmaları amacıyla sancaklara göndermiştir.
OSMANLI MERKEZİYETÇİ YAPISININ GÜÇLENDİRİLMESİ
Osmanlı Devleti’nin kısa sürede büyümesinde ve varlığını uzun yıllar korumasında gelişmiş bir devlet teşkilatına ve güçlü merkeziyetçi yapıya sahip olmasının payı büyüktür. Osmanlılar, devlet teşkilatlanmasında genelde Türkiye Selçuklularını örnek aldılar. Osmanlı devlet anlayışı ve yönetim sisteminin temelleri; eski Türk gelenekleri, İslam dininin devlet anlayışı ve hâkim olunan topraklardaki devlet anlayışlarına dayalıdır.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 158 Cevabı
DEVLET İDARECİLERİNDE BULUNMASI GEREKEN VASIFLAR
DEVLET İDARECİLERİNDE BULUNMASI GEREKEN VASIFLAR
ETKİNLİK
FATİH SULTAN MEHMET’E NASİHATLER
II. Murad (Görsel 6.8) zamanında Osmanlı sarayına girmiş olan Venedik elçisi Andrea Coscolo (Andre Koskolo), padişah ile Şehzade Mehmet (Fatih) (Görsel 6.9) arasında geçen uzun bir konuşmayı kaleme almıştı. “Nasihat-üs Sultan Murad” adını taşıyan eser, hayatın çeşitli çağlarında, insanların nasıl davranmaları gerektiğini anlatır. II. Murad, oğluna bu arada devlet idaresiyle ilgili bazı nasihatler de verir.
Mesela kuvvetin, aklın emrinde olmasını tavsiye ederek şöyle der:
“Allahuteala hazretleri, padişahlara güç ve kuvvetin yanında akıl da vermiştir. Ta ki kuvvetlerini, aklın yardımıyla yerli yerinde kullanabilsinler. Sadece birini kullanmaları iyi değildir. Padişahlığın taşıdığı anlam, biraz da bunların ikisini de yerli yerinde kullanabilmekle gerçekleşir.”
Kitabın en son bölümü, padişahların adaletli olmalarına dairdir. Murat, oğluna şunları söyler:
“Bu dünyada üç türlü insan vardır:
Birincisi, aklı ve fikri yerinde, geleceği az çok gören ve düşünen, hiçbir anormalliği olmayan kimselerdir. İkincisi, yolların doğru veya eğri olup olmadığını bilmekten uzak kimselerdir. Ama bu duruma kendi istekleriyle değil, çevrenin etkisiyle düşmüşlerdir. Nasihat edildiğinde kafaları alır ve kabul eder, söz dinlerler. Çoğu zaman duyup işittiklerine uyarak yaşarlar. Üçüncüleri ise ne kendileri bir şeyden haberdardırlar ne de yapılan ikazlara, nasihatlere kulak asarlar. Sadece kendi arzularına uyar ve her şeyi bildiklerini sanırlar. Bunlar, diğerlerinden daha adi, daha alçaktırlar.
Ey oğul!
Yüce Allah eğer seni ilk sırada saydığım kişiler arasında yaratmışsa sevinirim. İlkinden değil de ikinciler gibiysen sana yapılan nasihatlere kulak vermeni tavsiye ederim. Sakın üçüncü gruba dâhil olmayasın! Onlar ne Allah’a ne de insanlara karşı iyi bir durumdadırlar. Padişahlar, elinde terazi tutmuş bir kimseye benzerler. Senin padişah olunca teraziyi doğru tutmanı isterim. O zaman Yüce Allah da senin iyiliğini arzular.”
Nasihatnameden hareketle iyi bir idarecide bulunması gereken esasları; liyakat, adalet ve basiret kavramları bakımından değerlendiriniz.
- Cevap: İyi bir idareci liyakat sahibi, adaletli ve basiretli olmalıdır.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 159 Cevabı
PADİŞAH VE ÖZELLİKLERİ
Padişah adaletli olmalı, ülkeyi şeriata uygun olarak yönetmeli, ordunun başında cihat ve gaza amaçlı fetihlerde bulunmalı (Görsel 6.10) askerini koruyup gözetmelidir. Devleti idare edecekleri, liyakat esasına göre belirlemeli, iltimas ve haksızlığa göz yumma- malı, halkın huzuru ve refahını göz ardı ederek bolluk içinde yaşamalarına ve ülke hazinesini savurganca kullanmalarına müsaade etmemelidir. Kendi çıkarları için çalışan, devletin ve halkın çıkarlarını gözetmeyen idarecileri görevlerinden alarak cezalandırmalıdır.
Padişah ve idareciler, reayaya karşı hoşgörülü o İmalı, din ve ırk farkı gözetmeksizin kanunları herkese eşit olarak uygulamalı, herkesin gelirine göre vergi almalı ve halkın inanç, gelenek, örf ve âdetleri gibi önem verdiği manevi unsurlara karşı saygılı olmalıdırlar.
Yukarıda verilen siyasetname örneğinden hareketle iyi bir padişah hangi vasıflara sahip olmalıdır? Açıklayınız.
- Cevabı:
➜ Adil olmalıdır.
➜ Görevlendirdiği kişileri iyi idare etmeli ve izlemelidir.
➜ Kendinden önceki padişahtan devraldığı tecrübeli devlet adamlarından ve komutanlardan iyi şekilde yararlanmalıdır.
➜ Olayları, etrafındaki devletlerde yaşanan gelişmeleri takip etmelidir.
➜ İleri görüşlü olmalıdır.
➜ İçte otorite ve düzeni sağlamalıdır.
➜ Adaletten ve haktan ayrılmamalıdır.
➜ Kazandığı zaferler nedeniyle kibirlenmemelidir.
➜ Halkın görüşlerini dinlemeli ve halktan gelen şikayetleri ciddi şekilde inceletmelidir.
➜ Devlet memuriyetlerine görevlendirme yaparken selahiyeti ve liyakati göz önüne almalıdır.
ŞEHZADELER VE SANCAĞA ÇIKMA USULÜ
Osmanlı Devleti’nde, padişahın erkek çocuklarına “şehzade” denirdi. Osmanlı Devleti’nde şehzadeler, sancağa çıkmadan önce sarayda, şehzadelerin eğitimi konusunda devrin en ileri hocalarından en iyi eğitimi almaktaydılar. Sarayın üçüncü avlusunda iç oğlanlarla birlikte dinî, ilmî ve idari alanlarda eğitim görürlerdi. Özellikle binicilik ve dövüş sanatları eğitimini iç oğlanlarla birlikte alırlardı. Hatta saray içinde şehzadelerin eğitimine ait bir de “Şehzade Okulu” bulunmaktaydı.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 160 Cevabı
Sancağa çıkma usulüne son verilmesi Osmanlı Devleti’nde ne gibi sonuçlara neden olmuş olabilir? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
- Cevabı: Sancağa çıkma usulüne son verilmesi III. Mehmet döneminde gerçekleşmiştir. Bu usul ile tahta çıkan son padişah III. Mehmet olmuştur. Sancağa çıkma usulüne son verilmesi, merkeziyetçi devlet anlayışının zayıflamasına, devlette daha çok hanedan dışı kadroların yer almasına neden olmuştur. Osmanlı Devleti’nde modernleşme çalışmaları da başlamıştır.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 155, 156, 157, 158, 159, 160 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
