10. Sınıf Tarih Ders Kitabı İlke Yayınları 3. Ünite Devletleşme Sürecinde Savaşçılar ve Askerler Sayfa 74, 75, 76, 77 Osmanlı Askeri Teşkilatının Kurulma Süreci Etkinlik Soruları ve Cevapları
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Osmanlı Askeri Teşkilatının Kurulma Süreci Cevapları
Osmanlı Askeri Teşkilatının Kurulma Süreci
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 74 Cevabı
1. Türk tarihine ait “alplık” ve “gazilik” kavramları hakkında neler biliyorsunuz? Belirtiniz.
- Cevap:
Alplik: Destanlarda alp, cesur, ağır başlı, merhametli, zayıfları koruyan, övünmeyi sevmeyen bir insandır.(F. Sümer, Oğuzlar, s.300); Onlar kötü yürekli ve hiyleci kimseler olmayıp, bilâkis yoksullara yardımcı, zayıfları koruyan, bağışlayıcı, vefalı, büyüklerine saygılı, fakat şeref ve haysiyet duygusuna bağlı, kadınları hor görmeyen mert insanlardır.
Gazilik: Gaza eden kişidir. İlahi Kelimetullah için cihada giden, savaşan, Allah yolunda, Allah rızası için mücadele eden Müslüman askerlerden dönenlere gazi denildiği gibi, Savaşta büyük yararlılıklar gösterenlere de gazi unvanı verilir.
2. Kuruluş Dönemi’nde, Osmanlı Devleti, neden düzenli bir ordu kurmak istemiş olabilir? Açıklayınız.
- Cevap: Osmanlı Devleti’nde ilk düzenle ordunun kurulması Orhan Gazi zamanda olduğu bilinmektedir. Ordunun yaya ve atlılardan kurulması belli bir ordu sisteminin, savunma ve hücum organizasyonun olduğu bir yöntemin benimsenmesi anlamını taşımaktadır. Kuruluş döneminde askeri orduların düzenle olarak kurulması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Devletin
savunulması, vatan topraklarının korunması ve fetihlerin gerçekleştirilerek ülke topraklarının genişlemesi için düzenli ordunun varlığına ihtiyaç duyulmuştur. Böylece merkezi otoritesi güçlü, siyasi, idari, iktisadi bakımdan en iyi şekilde oluşturulmuş bir devletin askeri gücünü etkin kullanması amaçlanmıştır. Düzenli ordudan kurulmasının ardından da fetihler hızlanmıştır.
DEVLETLEŞME SÜRECİNDE OSMANLI SAVAŞÇILARI CEVAPLARI
Osmanlı Devleti’nin çok kısa sürede büyümesinde ve üç kıtada hâkimiyet kurmasındaki en büyük etken güçlü bir orduya sahip olmasıdır. Osmanlı Devleti’nin kuruluş aşamasında düzenli bir ordusu yoktu. Başlangıçta Türkiye Selçuklu Devleti’ne bağlı bir uç beyi konumunda olan Osmanlı Beyliği, sefere çıkmadan önce birçok Türkmen aşiretine duyuruda bulunur ve sefer için asker toplardı. Dolayısıyla Osmanlı Beyliği’nin ilk askerî birlikleri, Osman Gazi’ye bağlı atlı aşiret birliklerinden oluşuyordu.
YORUMLAMA
Ertuğrul Gazi’nin vefatından sonra yönetimi devralan Osman Bey’in (Görsel 3.1) huzuruna gelen çevre illerin beyleri ve kethüdaları şöyle dediler; “Siz Kayı Han neslindensiniz. Kayı Han bütün Oğuz beylerinin Oğuz’dan sonra ağaları ve hanları idi. Oğuz töresi mucibince Oğuz neslinden kimse bulunmayınca hanlık ve padişahlık Kayı soyu var iken başka bir boy soyuna düşmez. Bundan böyle Selçukilerden bize medet ve çare yoktur. Memleketin çoğu ellerinden gitti.
Tatar onların üstüne galip geldi. Ayrıca merhum Sultan Alaaddin’in babanıza ve sizlere teveccühü oldu. Bu uçları size ol verdi. Bu sebeple sizin han olmanız gerekir. Sizde sultan ve hanlığa liyakat var. İttifak dahi bulunsun, zira saltanat ya ittifakla ya istihkakla (liyakat) olur. Biz de sizlere gereği gibi muti ve tabi oluruz. Ta kim bu taraflarda gönül hoşluğu ile gaza edelim.”
Bazı Türk boy ve aşiretlerin Osman Bey’e destek vermelerinde hangi faktörler etkili olmuş olabilir? Belirtiniz.
- Cevap: Aynı soydan olmalarından dolayı Osman Bey’e destek vermişlerdir.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 76 Cevabı
ALPERENLER
Malazgirt Savaşı sonrası gerekse Orta Asya’dan çeşitli sebeplerden dolayı birçok Türkmen’in Anadolu’ya gelmesiyle Anadolu’da Türk nüfusu hızla arttı. Anadolu’ya gelen Türkmenler arasında çok sayıda tarikat mensubu vardı. Bu tarikat mensupları, eski Türk inancındaki “Şaman” anlayışı ile İslamiyet’teki “Veli” (ermiş) karakterini sentezlemiş kişilerdi. Bu yüzden onlara “Horasan erenleri” denirdi. Daha sonra bu “veli tipi”, kahramanlığı temsil eden “Alp” kavramı ile birleşerek “Alperen” (Görsel 3.3) şeklini aldı. Türkiye Selçuklu Devleti, uç (sınır) bölgelere yerleştirdiği Alperenlerin hem fetihlerde bulunmalarını hem de bulundukları bölgelerde İslamiyet’i yaymalarını sağladı. Nitekim Anadolu’yu boydan boya fetheden ve Türkiye Selçuklu Devleti’ni kuran alperenlerin torunları, iki asır sonra Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda da aktif rol oynadı.
Alperenlerin Türk ve İslam tarihindeki önemleri hakkında neler söyleyebilirsiniz? Açıklayınız.
- Cevap: Alperenler, İslam ordularında yer alarak Türk ve İslam dünyası için yeni fetihlerin yapılması, gerçekleşmesi, İslam coğrafyasının genişlemesi için mücadele eden mücahitler olarak bilinmektedir. Asker olarak kuvvetli, güçlü, kararlı, bir ilim adamı olarak Allah korkusu taşıyan kişiler anlamına gelmektedir. Alperenlerin Türk ve İslam tarihindeki önemleri bakımından en önemli fetihlerin gerçekleşmesi, İstanbul’un fethi, Mısır’ın fethi gibi zaferlerin kazanılması gibi olayları gerçekleştirmişlerdir. Alperenler İslam coğrafyasının genişlemesini ve devletlerin güç kazanmasını da askeri bir güç ve otorite olarak sağlamışlardır. Bu nedenle Türk ve İslam dünyasında alperenlerin siyasi, askeri ve idari bir gücü bulunmaktadır.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 77 Cevabı
İLK DÜZENLİ OSMANLI ORDUSUNUN KURULMASI CEVAPLARI
Devlete bağlı, düzenli askerî birliklerin kurulması Osmanlı Devleti’ne ne gibi kazanımlar sağlamış olabilir? Açıklayınız.
- Cevap: Bir devletin en önemli ihtiyaçlarından biri de askeri güçleridir. Askeri güçlerin denetim, gözetim altında olması düzenli orduların varlığını gerektirmiştir. Düzenli bir ordunun kurulması da seferlerin ve savaşların yapılmasını ve lojistik ihtiyaçların hızlı yerine gelmesini sağlamaktadır. Devlete bağlı, düzenli askeri birliklerin kurulması Osmanlı Devleti’ne kazanımları olmuştur. Bunlar askeri düzende ekonomik bir sistem ortaya çıkmıştır, toprak politikaları geliştirilmiştir, istihbarat ağları kurulmuştur, savunma ve hücum için silahlar geliştirilmiştir, askeri tecrübelerin nesilden nesle aktarılması söz konusu olmuştur. Böylece merkezi otoritesi daha güçlü bir devletin varlığı gerçekleşmiştir. Osmanlı Devleti uzun yıllar süper güç olmuştur.
10. Sınıf İlke Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 74, 75, 76, 77 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
