10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Gün Yayınları 1. Ünite Doğal Sistemler Sayfa 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72,73 Türkiye’de Dış Kuvvetler Etkinlik Soruları ve Cevapları
10. Sınıf Gün Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Türkiye’de Dış Kuvvetler Cevapları
Türkiye’de Dış Kuvvetler
10. Sınıf Gün Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 63 Cevabı
AKARSULARIN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ
Türkiye yarı nemli bir iklime sahip olduğu için akarsular bakımından zengindir. Bu nedenle ülkemizde selinti sularının ve akarsuların oluşturduğu yer şekillerine yaygın olarak rastlanır.
10. Sınıf Gün Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 66 Cevabı
KARSTİK ŞEKİLLER
Türkiye’de karstik şekillere daha çok Toroslar ’da rastlanır. Konya, Sivas, Çankırı ve Kayseri çevrelerinde de karstik şekiller yaygındır (Harita 1.13). Toroslar ve Konya çevrelerindeki karstik şekiller kalker üzerinde oluşurken Sivas, Çankırı ve Kayseri çevrelerinde jips üzerinde oluşmuştur.
Karstik şekillerin en küçüğü olan, kaya yüzeyindeki çözünme sonucu meydana gelen oluk ve oyuklardan oluşan lapya- lara (Fotoğraf 1.85) karstik yörelerde yaygın olarak rastlanır. Lapyaların derinliği birkaç cm ile 1 -2 m arasında değişir.
10. Sınıf Gün Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 68 Cevabı
RÜZGÂRLARIN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ
Türkiye’de çöl alanı olmadığından çöllere özgü birçok yer şekli ülkemizde görülmez. Ülkemizde rüzgârın oluşturduğu başlıca yer şekli kumullardır. Ülkemizde rüzgâr erozyonunun etkisinde olan alanlar, Türkiye yüz ölçümünün yalnızca %1’dir. İç Anadolu’da Konya Ovası’nın bir kısmı, Güneydoğu Anadolu’nun güneyi ve kıyılardaki kumsallar, rüzgâr erozyonunun etkili olduğu başlıca yerlerdir. Bu yerlerin ortak özelliği bitki örtüsünün cılız, yüzeyin kuru ve taneli olmasıdır.
BUZULLARIN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ
Orta kuşakta yer aldığı için ülkemizde buzulların kapladığı alan azdır. Kaçkarlar, Ağrı Dağı, Süphan Dağı, Buzul Dağı, Sat Dağı, Erciyes, Aladağlar ve Bolkar dağları, üzerinde buzulların bulunduğu başlıca yerlerdir. Bu buzullardan Ağrı Dağı’ndaki takke buzulu, diğerleri vadi ve sirk buzullarıdır. Buzul Dağı’ndaki Reşko Tepesi (4168 m) üzerinde yer alan İzbırak Buzul’u, 4 km uzunluğu ve 8 km2lik alanı ile Türkiye’nin en büyük vadi buzuludur. Ağrı Dağı’ndaki (Fotoğraf 1.93) buzulun kapladığı alan ise 5,55 km2dir.
10. Sınıf Gün Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 69 Cevabı
TÜRKİYE’DE KIYI ŞEKİLLERİ
Türkiye, uzun bir kıyı şeridine sahiptir (8333 km). Bu nedenle kıyılarımızda çeşitli kıyı şekillerine rast- lanmaktadır. Ülkemizdeki kıyı şekillerinin oluşumuna etkileyen etmenler iki gruba ayrılır: Bunlardan biri iç diğeri dış kuvvetlerdir. Epirojenik olaylar, orojenez, volkanizma ve depremler kıyılarımızın ilk şeklini almasında etkili olmuştur. Kıyıların bu ilk şeklinin değişmesi ve biçimlenmesi ise dış kuvvetlerin ürünüdür. Gelgit genliği az olduğundan dalga ve akıntılar, kıyılarımızın biçimlenmesinde en önemli etmenlerdir.
10. Sınıf Gün Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 70 Cevabı
TÜRKİYE’DE KIYI TİPLERİ
Türkiye’de görülen kıyı tiplerinin başlıcaları boyuna, enine, ria ve dalmaçya tipi kıyılardır. Karadeniz ve Akdeniz’de dağlar kıyıya paralel uzanmaktadır. Falezlerin yaygın olduğu, girinti ve çıkıntının az olduğu bu kıyı tipi boyuna kıyılar olarak adlandırılır (Harita 1.14).
10. Sınıf Gün Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 71 Cevabı
TÜRKİYE’DE EROZYON
Toprak örtüsünün dış güçler tarafından taşınmasını ifade eden erozyon (Fotoğraf 1.102), Türkiye’de önemli sorunlardan biridir. Bunun en önemli nedeni, bitki örtüsünün olmaması ya da cılız olmasıdır. Arazi eğiminin fazla olması yağış rejiminin düzensiz olması da erozyonu arttıran doğal etmenlerdir. Bitki örtüsünün tahrip edilmesi, hayvanların meralarda aşırı otlatılması, tarlaların nadasa bırakılması ve tarlaların eğim yönünde sürülmesi erozyonu arttıran beşerî etmenlerdir. Türkiye arazisi çok şiddetli (Harita 1.15), şiddetli, orta şiddetli ve hafif şiddetli erozyon bölgelerinden oluşmaktadır (Grafik 1.1). Türkiye’de erozyonla mücadele sonucu taşınan toprak miktarı azalmaktadır. Örneğin T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğünün verdiği rakamlara göre 1970 yılında erozyonla kaybedilen toprak miktarı 500 milyon ton iken bu rakam 2017 yılında 154 milyon tona inmiştir.
10. Sınıf Gün Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 72 Cevabı
TÜRKİYE’DE HEYELAN
Heyelan (Fotoğraf 1.103) kayaların, ayrışmış materyallerin ve toprağın eğim doğrultusunda yer değiştirmesidir. Bu tür olaylara fazla eğimli yamaçlarda, yağışlı veya kar erime dönemlerinde rastlanır. Bu tür olayların en çok görüldüğü yer Karadeniz’dir. Özellikle Doğu Karadeniz, Türkiye’de heyelan olaylarının sıklıkla yaşandığı yerdir. Türkiye genelinde gerçekleşen heyelanların yarıdan fazlası yağışların ve kar erimelerinin etkisiyle ilkbaharda yaşanmaktadır.
10. Sınıf Gün Yayınları Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 73 Cevabı
Dış Güçlerin Oluşturduğu Yer Şekilleri
- Cevap:
Akarsu Aşındırma Şekilleri: Silifke Cennet ve Cehennem obrukları, Antalya Dev Kazanı, Aydın Menderes, Karaman Kanyon vadi, Rize Oluk vadi.
Akarsu Biriktirme Şekilleri: Denizli Travertenleri, Göksu Deltası.
Buzul Aşındırma Şekilleri: Nevşehir Mantarkaya.
Rüzgârların Oluşturduğu Şekiller: Kumul
Buzul Biriktirme Şekilleri: Moren.
Karstik Şekiller: Damlataş Mağarası.
Dalga Biriktirme Şekilleri: İstanbul Lagün (Büyük ve Küçük Çekmece)
Dalga Aşındırma Şekilleri: Antalya falez, Balıkesir Tombolo, Sinop Tombolo,
Aşağıdaki sözcükleri kullanarak Türkiye’de görülen başlıca yer şekillerini oluşum şekli ve bu şekillerin görüldüğü yerlere göre eşleştirerek yukarıdaki şemayı örneğe uygun olarak tamamlayınız. Bir sözcüğü birden fazla kullanabilirsiniz.
- Cevap:
“10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Cevapları Gün Yayınları Sayfa 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73 Cevabı” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
