10. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 111 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 111
Aşağıda verilen metni okuyarak soruları cevaplayınız.
IŞIĞIN KISA TARİHİ
Kaynaklardan çıkan ışığın yayılması, birbiri içinden geçmesi, cisimleri aydınlatması ve renklere ayrılması çevremizde kolaylıkla gözlemleyebileceğimiz ışık olaylarından birkaçıdır. Modern dünyada fiziğin optik denen alt alanının konusu olan ışıkla ilgili bu tür olaylar, tarih boyunca birçok bilim insanı ve düşünürün de dikkatini çekmiş; üzerine en çok düşünülen konulardan biri olagelmiştir.
Bilimin ilk çağlarında ışıkla ilgili olayların açıklanmasına verilen cevaplar, çoğu zaman akıl yürütme ve tahmin şeklindeydi. Örneğin bazı düşünürler tarafından insanların gözlerinden çıkıp cisimlere giden ışınlar sayesinde cisimlerin görülebildiğine inanılıyordu. Bu gibi birçok yanlış bilgi ve inanışa rağmen şaşırtıcı bir şekilde, eski çağlardaki bilim insanları da ışığın davranışı hakkında bazı tutarlı görüşler ileri sürmüşlerdi. Bilim insanlarının bir kısmı ışığın ışık kaynaklarından tanecikler şeklinde, diğer bir kısmı ise ışığın dalgalar hâlinde yayıldığını söylemekteydi. Bu iki görüş de birbirine tam bir üstünlük sağlayamadı.
17. yüzyıla gelindiğinde Sir Isaac Newton (Sör Ayzek Nüvtın) ışığın yansıma ve kırılma olaylarını tanecik modeliyle açıklamayı başardı. Newton’la aynı dönemde yaşamış olan Huygens (Haygıns) ise yansıma ve kırılma olaylarını dalga modeliyle açıklamayı başarmış ancak onun savunduğu dalga modeli bilim çevrelerinde tanecik modeli kadar kabul görmemişti. Bunun ilk ve en büyük nedeni, tanecik modelini savunan Newton’ın bilim çevrelerinde Huygens’a göre daha fazla itibar görmesiydi. Bir diğer sebep de Güneş’ten gelen ışınların uzay boşluğunda nasıl yayılabildiği sorusuna dalga modeliyle bir açıklamanın yapılamamasıydı. Çünkü o zamanlarda elektromanyetik dalgalar henüz bilinmiyor, bütün dalgaların yayılmak için maddesel bir ortama ihtiyaç duyduğu görüşü kabul görüyordu. Bu soru, Maxwell (Meksvel) tarafından 1873 yılında ışığın elektromanyetik dalga özelliği gösterdiği ispatlanarak çözüldü.
Yıllar içinde bilim insanları tarafından, su dalgalarının önüne çıkan engelin kenarından bükülmesi (kırınım) ve dalgaların birbirini güçlendirip sönümlemesi (girişim) olayları ışıkta da deneylerle gözlendi. Buna karşın ışığın metal yüzeylerden elektron koparması (fotoelektrik olay) ve fotonun elektronla çarpıştırılarak saçılması (Compton olayı) da tanecik modelinin dalga modeline karşı başarılı olduğu ışık olaylarıdır.
Bu tartışmalar ve araştırmalar dalga mekaniği ile son bulmuştur. Dalga mekaniğine göre ışık, foton denilen küçük enerji paketleri hâlinde yayılır ve yayılırken fotona elektromanyetik dalga eşlik eder. Bunun anlamı, ışığın hem dalga hem de parçacık doğasına uygun davranıyor olmasıdır. Eğer kurulan düzenek dalga modelini destekleyen bir düzenek ise ışık dalga gibi davranmakta, tanecik modelini destekleyen bir düzenek ise tanecik gibi davranmaktadır.
1. Işığın tanecik ve dalga modelini birer cümle ile nasıl ifade edebilirsiniz?
- Cevap:
Tanecik modeli: Işık, kaynaklardan çıkıp ortamlarda yayılan küçük taneciklerdir.
Dalga modeli: Işık, kaynaklardan yayılan dalgalardır.
10. Sınıf Meb Yayınları Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 111 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
